Uniwersalne  systemy łączące tzw. all-etch lub multi-mode są to systemy zaliczane przez niektórych autorów do systemów 8. generacji, natomiast inni kwalifikują je raczej do nowej podgrupy systemów samotrawiących 7. generacji. Są to systemy samotrawiące, które w zależności od warunków klinicznych mogą być stosowane w procedurze całkowitego trawienia szkliwa i zębiny (total-etch), selektywnego trawienia szkliwa (selective-enamel-etch), jak również samotrawienia (self-etch). Charakteryzuje je skład chemiczny, zapewniającym według producentów prawdziwą wszechstronność. Łączą się bez dodatkowego primera ze wszystkimi powierzchniami, włączając szkliwo, zębinę, ceramikę szklaną, tlenek cyrkonu, szlachetne i nieszlachetne stopy metali oraz kompozyty światło- i chemoutwardzalne. W większości są to preparaty jednoetapowe (Single Bond Universal, All Bond Universal, Adhese Universal), rzadziej dwuetapowe (Peak Universal).

Procedura  ich stosowania polega najczęściej na jednoetapowej, jednowarstwowej aplikacji zarówno w przypadku uzupełnień bezpośrednich, jak i pośrednich. Prosta aplikacja zmniejsza możliwość popełnienia błędu, a także zapewnia synchronizację procesów wytra­wiania i infiltracji. W badaniach in vitro autorzy obserwowali jednolitą wydajność łączenia, niezależnie od zastosowanej strategii aplikacji (czy system aplikowano na wilgotną, czy też na suchą zębinę). Oprócz prostej aplikacji jest to główna zaleta tych preparatów, w porównaniu z systemami total etch, które wymagają utrzymania wilgotnej powierzchni po wytrawieniu.

Niestety nie ma jeszcze długo­terminowych badań klinicznych, dotyczących  uniwersalnych  systemów łączących, natomiast z całą pewnością można stwierdzić, że są one najmniej podatne na zmiany stosowanej techniki aplikacji i utwardzania. Większość systemów uniwersalnych zawiera w swoim składzie monomer 10-MDP, który dzięki interakcji z jonami wapnia hydroksyapatytu może odgrywać ważną rolę w zapewnieniu stabilnego i trwałego połączenia. Wyniki badań krótkoterminowych są obiecujące. Należy jednak dodać, że uniwersalność tych systemów jest niekiedy dyskusyjna. Niektóre produkty wymagają oddzielnego aktywatora do osadzenia uzupełnień protetycznych, jak np. Scotchbond Uniwersalny (3M ESPE),  o ile nie jest on stosowany łącznie z RelyX Ultimate Adhesive Resin Cement (3M ESPE). Dlatego przed zastosowaniem danego systemu łączącego u pacjenta należy dokładnie zapoznać się z instrukcją jego użycia.

 

dr hab. n. med. Alicja Nowicka

Katedra Stomatologii Zachowawczej i Endodoncji PUM w Szczecinie