Prace ankietowe, w których główne pytanie dotyczyło przyczyny zgłaszania się do leczenia ortodontycznego osób dorosłych i rodziców przyprowadzających swoje dzieci, w 94% jako podstawową przyczynę wskazały poprawę estetyki. Poprawa estetyki u osób dorosłych jest jednak kosztowna. Profilaktyka ortodontyczna prowadzona przez specjalistów ortodontów nie jest opłacalna. Powinny ją prowadzić osoby mające świadomość konsekwencji niepotrzebnej, przedwczesnej utraty zębów w strefach podparcia oraz zębów przednich w wyniku urazów. Higienistki ze znajomością psychologii dziecięcej są najlepiej przygotowane do prowadzenia tego rodzaju profilaktyki. W naszym społeczeństwie nie docenia się jednak ich możliwości i skuteczności.

Dzieci są objęte profilaktyką próchnicy w ramach stomatologii dziecięcej.

Dziecko, które jest obligatoryjnie poddawane niektórym szczepieniom, powinno mieć również obligatoryjnie wdrażane, adekwatne do wieku zabiegi higienizacyjne i dietetyczne, które z biegiem lat należy aktualizować. Powinno się je traktować jak szczepienia. Zapobiegają bowiem próchnicy powodującej ubytki tkanek twardych uzębienia, będące siedliskiem bakterii prowadzących do chorób miazgi i utraty zębów. Utrata zębów prowadzi do zaburzeń zgryzu, a te z kolei są przyczyną nieprawidłowości w rozdrabnianiu pokarmów i zaburzeń trawienia. Często występują też zaburzenia mowy.

Jeśli jednak doszło już do utraty zębów mlecznych, czyli nie było wczesnych działań profilaktycznych, wówczas z profilaktyką drugorzędową powinien wkroczyć ortodonta. U rosnącego dziecka każda luka po utracie zęba ulega bowiem samoistnemu zamknięciu. „Oczekujące” na wyrznięcie się zawiązki zębów stałych tracą miejsce i bodźce do wyrzynania się we właściwym dla nich miejscu i czasie, gdy jest dla nich zachowana przestrzeń zapasowa. Rolą ortodonty jest zastosowanie utrzymywacza przestrzeni, który może być założony na stałe lub zdejmowany. Przy utrzymywaczu stałym należy pamiętać o aktywacji jego ramion, by nie hamował wzrostu. Jego wadą jest brak możliwości żucia w tym odcinku, gdyż zakładany jest głównie w strefach podparcia.

W segmencie przednim do utraty zębów dochodzi głównie z powodu urazów. Dla tego segmentu, zwłaszcza przy wadach klasy II/1, jest zalecany estetyczny, zdejmowany utrzymywacz przestrzeni odtwarzający ciągłość i estetykę łuku zębowego. Jeżeli dziecko wcześnie utraciło zęby mleczne, utrzymywacz powinien mieć charakter płyty Schwarza z rozcięciem wzdłuż wału podniebiennego, z wmontowaną śrubą i możliwością jej rozkręcania, by nie hamowała wzrostu. Niekiedy, ze względów estetycznych, należy wymienić zęby odtwarzające utracone zęby mleczne lub mające się wyrznąć zęby stałe.

Utrzymywacze przestrzeni są noszone w segmentach przednich do ukazania się zębów stałych na wyrostkach zębodołowych. By wyrzynanie się nie było hamowane, akryl w zębach utrzymywacza należy „wybierać” do momentu, kiedy będzie to możliwe, by maksymalnie długo zachować estetykę, gdy zęby własne jej jeszcze nie spełniają.

Prof. dr hab. n. med. Maria Syryńska