Streszczenie

Kolageny to białka będące głównym składnikiem macierzy zewnątrzkomórkowej organizmów zwierzęcych. Białka te występują w większości tkanek i narządów, m.in. w kościach, chrząstkach, skórze, więzadłach, ścięgnach, rogówce. Podstawowym ich zadaniem jest utrzymanie integralności strukturalnej i sprężystości tkanki łącznej oraz jej wytrzymałości na rozciąganie. Rozwój technik badawczych umożliwił poznanie kolagenu. Materiały kolagenowe są zaliczane do najbardziej użytecznych biomateriałów ze względu na takie właściwości, jak minimalna toksyczność, niska antygenowość, wysoka biozgodność oraz biodegradowalność. Obecnie z powodzeniem są m.in. stosowane w schorzeniach skóry, w ortopedii, medycynie estetycznej czy stomatologii.

 

Abstract

Collagens are proteins, being the chief component of extracellular matrix in animal organisms. These proteins occur in the majority of tissues and organs i.e. in bone, cartilage, skin, ligaments, tendons, corneas. Their basic function is to maintain the integral structure and elasticity of connective tissue and withstanding stretching. The development of research techniques has enabled the understanding of collagen. Collagen materials are considered to be the most useful biomaterials due to properties such as minimal toxicity, low antigenicity, high biocompatibility and biodegradability. At present progress is being made with, among others, in application to skin diseases, in orthopaedics, aesthetic medicine and dentistry.

 

Hasła indeksowe: kolagen, bruksizm, dysfunkcje narządu żucia

Key words: collagen, bruxism, temporomandibular dysfunction

PIŚMIENNICTWO

1. Baron A.,  Batko-Kapustecka J.:  Bruksizm – jak to ugryźć? Leczenie.  Twój Przegl. Stomatol.,  2012,  9, 27-30.

2. Baron S., Krzemień J., Baron A., Adamczyk A.: Toksyna, która leczy. Zastosowanie toksyny botulinowej w leczeniu dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia. e-Dentico,  2010, 3, 44-53.

3. Shoulders M.D., Raines R.T.: Collagen structure and stability. Annu. Rev. Biochem., 2009,  78,  929–958.

4. Czubak K.A., Żbikowska H.M.: Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów. Ann. Acad. Med. Siles., 2014, 4, 245-254.

5. Banaś M., Pietrucha K.: Typy i struktura białka kolagenowego. Zesz. Nauk. PŁ Chem. Spoż. Biotechnol., 2009,  73, 93-103.

6. Hulmes D.J.S.: Collagen diversity, synthesis and assembly (w:)  Collagen Structure and Mechanics (red. P. Fratzl.) Springer, New York 2008, 15-49.

7. Exposito J-Y. i wsp.: The Fibrillar collagen family. Int. J. Mol. Sci., 2010,11, 407-426,  doi:10.3390/ijms11020407

8. Gelse K., Pöschl E., Aigner T.: Collagens – structure, function, and biosynthesis. Adv. Drug Deliv. Rev.,  2003,  55, 1531-1546.

9. Kuzan A., Chwiłkowska A.:  Różnorodność i funkcje kolagenu w tętnicach. Pol. Merk. Lek., 2011,  182, 111-113.

10. Gordon M.K., Hahn R.A.: Collagens. Cell Tissue Res.,  2010, 339, 247-257.

11. Richard-Blum S., Ruggiero F.: The collagen superfamily: from the extracellular matrix to the cell membrane. Pathol. Biol.,  2005,  53,  430-442.

12. Wysocki T., Sacewicz I., Wiktorska M., Niewiarowska J.:  Atelokolagen, jako potencjalny nośnik terapeutyków. Postępy Hig. Med. Dośw., 2007, 61, 646-654.

13. Parenteau-Bareil R., Gauvin R., Berthod F.: Collagen-based biomaterials for tissue engineering applications. Materials, 2010, 3,1863-1887.

14. Nunes P.S. i wsp.: Collagen-based films containing liposome-loaded Usnic acid as dressing for dermal burn healing. J. Biomed. Biotechnol., 2011, 2011, 1-9.

15. Szyszkowska A., Krawczyk K.: Błony zaporowe stosowane w implantologii i stomatologicznych zabiegach regeneracyjnych – praca przeglądowa. Implantoprotet.,  2009, 1, 8-10.

16. Zocco R. i wsp.:  Effectiveness of integrated medicine in the control of pain in vertebral disorders: observational study. Physiological Regulating Medicine, 2012, 41.

17. Pavelka K., Svobodová R., Jarošová H.: MD-LUMBAR, MD-MUSCLE and MD-NEURAL in the tratment of low back pain. Physiological Regulating Medicine,  2012, 3-6.

18. Magarian E.M. i wsp.: Safety of intra-articular use of atelocollagen for enhanced tissue repair. Open Orthop. J., 2012,  6, 231-238.

19. Tint N.L., Rose F.R.:  Use of thermoreversible hydrogels in corneal wound repair. Eur. Ophthalmic Rev.,  2009, 3, 1,  61-63.

20. Kishimoto Y., Welham N.V., Hirano S.: Implantation of atelocollagen sheet for vocal fold scar. Curr. Opin. Otolaryngol. Head Neck Surg., 2010,  18,  507-511.

21. Carruthers J.,Carruthers A.(red.): Metody wypełniania tkanek miękkich stosowane w kosmetologii. Elsevier Urban&Partner, Wrocław, 21-34.

22. Dybka K., Walczak P.: Collagen hydrolysates as a new diet supplement. Scientific Bulletin of the Technical University of Lodz: Food Chemistry and Biotechnology, 2009, 73, 83-92.