Cel. Celem badania było porównanie skuteczności irygacji zakrzywionych sztucznych kanałów korzeniowych metodą konwencjonalną, soniczną i ultrasoniczną.

Materiał i metody. Sztuczne kanały zakrzywione w bloczkach endodontycznych opracowano metodą step-back, wypełniono pastą uzyskaną w wyniku zmieszania wodorotlenku wapnia i jodoformu z 0,9 % roztworem NaCl, a następnie stosowano irygację kanału 10 ml 0,9% roztworem NaCl metodą konwencjonalną (strzykawka i igła z otworem bocznym), soniczną (Vibringe) i ultrasoniczną (Piezon Minimaster). Skuteczność płukania w części koronowej i wierzchołkowej kanału była oceniana w 4-stopniowej skali niezależnie przez dwóch badaczy. Obliczono częstość występowania poszczególnych stopni zanieczyszczenia kanału oraz ich intensywność.

Wyniki. Najwyższy odsetek „czystych” kanałów w części koronowej uzyskano po zastosowaniu irygacji ultrasonicznej (86,7%), a w części wierzchołkowej po irygacji sonicznej (53,4%). Najmniej skuteczna była metoda konwencjonalna, wykazując najniższy odsetek „czystych” kanałów w części koronowej (6,7% ) i wierzchołkowej (8,3%). Intensywność zanieczyszczeń w całym kanale była najwyższa po zastosowaniu metody konwencjonalnej (1,25 ±0,60), niższa po irygacji ultrasonicznej (0,88 ± 1,00) i najniższa po sonicznej (0,56 ± 0,64). Niezależnie od metody irygacji intensywność pozostających resztek pasty była istotnie wyższa w części koronowej niż wierzchołkowej kanału.

Wnioski. Skuteczność płukania sztucznego kanału zakrzywionego zależy od metody irygacji i jest zróżnicowana w jego części koronowej i wierzchołkowej. Najskuteczniejszą metodą irygacji części koronowej kanału jest metoda ultradźwiękowa, a części wierzchołkowej metoda soniczna. Najefektywniej cały kanał oczyszczała irygacja soniczna, następnie ultrasoniczna, a najmniej skutecznie irygacja konwencjonalna. 
 

Aim. The aim of the study was to compare the effectiveness of irrigation of curved artificial root canals using conventional, sonic and ultrasonic methods. Materials and methods. Artificial curved canals in endodontic blocs were instrumented using the step-back method and filled with calcium hydroxide paste. Canal irrigation using 10 ml 0.9% NaCl was used in the conventional (syringe and needle with sideways opening), sonic (Vibringe) and ultrasonic (Piezon Minimaster) ways. The effectiveness of irrigation in the coronal and apical parts of the canal was evaluated using a 4-level scale, independently by two workers. The incidence for individual levels of contaminated canals and their severity were calculated. Results. The greatest percent of “clean” canals in the coronal section was obtained after using ultrasonic irrigation (86.7%) and in the apical section after sonic irrigation. The least effective was the conventional method, showing the lowest percentage of “clean” canals in the coronal (6.7% ) and in the radicular section (8.3%). The intensity of contamination in the whole canal was highest after using conventional methods (1.25 ±0.60), lower after ultrasonic irrigation (0.88 ± 1.00) and the lowest after sonic irrigation (0.56 ± 0.64). Independent of the method of irrigation the intensity of the remaining paste residue was significantly higher in the coronal section than in apical part of the canal. Conclusions. The effectiveness of irrigation of an artificial curved canal depends on the method of irrigation and is differentiated as to its coronal and apical parts. The most effective method of irrigating the coronal part of the canal is the ultrasonic and, in the apical part, the sonic method. The most effective method for cleaning the whole canal was the sonic, followed by the ultrasonic and the least effective was conventional irrigation.

W pracy przedstawiono przypadek 72-letniej pacjentki, która zgłosiła się do Zakładu Implantoprotetyki i Zaburzeń Czynnościowych Układu Stomatognatycznego Akademii Medycznej we Wrocławiu w celu protetycznego uzupełnienia częściowych braków zębowych w szczęce i żuchwie. W badaniu klinicznym stwierdzono obustronne trzaski w stawach skroniowo-żuchwowych występujące w początkowej fazie odwodzenia, brak stref podparcia oraz patologiczne starcie zębów przednich szczęki i żuchwy. Po wnikliwej diagnostyce z wykorzystaniem badania podmiotowego i przedmiotowego oraz wykonaniu zdjęć rentgenowskich, chorą zakwalifikowano do leczenia za pomocą akrylowych protez nakładowych jako uzupełnień tymczasowych, pozwalających na reedukację układu stomatognatycznego i adaptację do nowych warunków zwarciowych.

The study presents a case of a 72-year-old female who presented at the Department of Implant Prosthetics and Functional Disturbances of the Stomatognathic System at the Wroclaw Medical Academy with the aim of providing prosthetic treatment for partial edentulousness in the maxilla and mandible. Clinical examination revealed bilateral clicking in the temporomandibular joints occurring during the initial translation phase, lack of support areas and pathological attrition of anterior teeth of maxilla and mandible. After careful diagnosis by history taking and physical examination and radiographs, the patient was qualified for treatment with the help of acrylic overlay dentures as temporary restorations, allowing for re-education of the stomatognathic system and adaptation to the new occlusal conditions.

W pracy opisano leczenie endodontyczne drugiego zęba trzonowego żuchwy z resorpcją wewnętrzną typu B. Do zamknięcia jamy resorpcyjnej użyto rozgrzanej gutaperki, którą wstrzyknięto do kanału za pomocą urządzenia BeeFill.

The root canal treatment of mandibular second molar with internal resorption type B was described. The resorptive cavity was filled by injecting the high-temperature thermoplasticized gutta-percha using BeeFill device.

Torbiele śluzowe (mucocele, sialocele) są dość powszechną chorobą małych gruczołów ślinowych. Miejsce ich występowania jest związane z anatomicznym rozmieszczeniem gruczołów ślinowych w jamie ustnej. Mogą być zlokalizowane w błonie śluzowej wargi dolnej, policzków, na powierzchni brzusznej języka oraz w dnie jamy ustnej.

Na podstawie piśmiennictwa omówiono w pracy typy torbieli śluzowych, najczęstsze miejsca ich występowania oraz obraz kliniczny. Przedstawiono sposób badania i diagnostykę różnicową, ze zwróceniem szczególnej uwagi na zmiany nowotworowe, oraz krótko opisano metody leczenia mucoceli. Zaprezentowano również, na podstawie dwóch przypadków klinicznych, sposób postępowania terapeutycznego.
 

Mucosal cysts (mucocele, sialocele) are a relatively common condition of the small salivary glands. Their location is associated with the anatomical distribution of the salivary glands in the oral cavity. They may be localised in the mucosa of the lower lip, cheeks, on the undersurface of the tongue and in the floor of the oral cavity. The study, based on the literature, discusses the types of mucosal cysts, their most common localisation and the clinical picture. A method of examination and differential diagnosis are presented, with special attention being paid to neoplastic changes. The methods of treating mucoceles are briefly described. A description is also given on the basis of two clinical cases, of therapeutic procedures.

W ostatnich latach obserwuje się wzrost częstości występowania ubytków tkanek zmineralizowanych zębów o etiologii niepróchnicowej. Często spotykane ubytki erozyjne są spowodowane przez kwaśne pokarmy i napoje. W pracy zbadano ich pH oraz aktualną i potencjalną kwasowość, które odgrywają istotną rolę w określeniu potencjału erozyjnego produktów spożywczych.

In recent years there has been observed an increase in the incidence of defects in mineralized tissue that are of a non-cariogenic aetiology. Frequently found erosion cavities are caused by acidic foods and beverages. The study examined their pH and the actual and potential acidity that play a significant role in determining the erosive potential of foodstuffs.

Najczęstszą wadą rozwojową uzębienia jest brak zawiązków zębów. Częstość występowania hipodoncji w uzębieniu stałym ocenia się na 1-10%, a oligodoncji – na 0,1-0,9%, przy czym wykazuje ona tendencję malejącą wraz ze wzrastającym brakiem liczby zębów. Agenezja zębów częściej dotyka kobiet niż mężczyzn (w stosunku 3:2) i częściej występuje w uzębieniu stałym niż mlecznym. Leczenie pacjentów młodocianych z oligodoncją jest trudne i wymaga współpracy zespołu lekarzy z dziedziny ortodoncji, chirurgii stomatologicznej, pedodoncji i protetyki.

W pracy przedstawiono opis leczenia (w Wojewódzkiej Przychodni Stomatologicznej w Krakowie) pacjentki w wieku rozwojowym z rozległą oligodoncją.
 

The most common developmental defect of the dentition is the absence of toothgerms. The incidence of hypodontia in the permanent dentition is evaluated as 1-10%, and oligodontia – as 0,1-0,9%, at the same time showing a decreasing tendency together with the increase in the lack of number of teeth. Agenesis of teeth more frequently affects women than men (ratio of 3:2) and more commonly occurs in the permanent dentition than in the deciduous. The treatment of young patients with oligodontia is difficult and demands cooperation and multidisciplinary treatment in the fields of orthodontics, oral surgery, paedodontics and prosthetics. The study describes the treatment (at the Voivodeship Dental Clinic in Cracow) of a female patient in the age of development, with widespread oligodontia.

Wady szkieletowe klasy III mogą wynikać z niedorozwoju szczęki, przerostu żuchwy bądź z połączenia obu tych komponent. Leczenie wad doprzednich ma związek z rozwojem szkieletu. W zależności od stadium wzrostu pacjenta stosuje się modyfikację wzrostu, kamuflaż ortodontyczny lub skojarzone leczenie ortodontyczno-chirurgiczne. W pracy przedstawiono przypadek leczenia pacjenta rosnącego z nienasiloną wadą szkieletową klasy III i zgryzem krzyżowym całkowitym jednostronnym.

Skeletal Class III malocclusions may result from maxillary underdevelopment, excess mandibular growth or from a combination of both these components. The treatment of defects of anterior overgrowth is connected with skeletal development. Depending on the stage of growth of the patient, a modification of growth or orthodontic camouflage, or combined orthodontic-surgical treatment is used. The study describes a case of treatment of a growing patient with enhanced Class III skeletal defect and unilateral complete crossbite.

Nieprawidłowa liczba zębów zaburza harmonię narządu żucia, uniemożliwiając najczęściej uzyskanie idealnej okluzji. Dotyczy to zarówno zwiększenia (hyperdontio), jak i zmniejszenia liczby zębów (hypodontio). Częstość występowania zębów nadliczbowych ocenia się na 1,05-1,2%. Etiopatogeneza zębów nadliczbowych nie jest jednoznacznie określona. W piśmiennictwie cytowane są różne teorie, które znajdują potwierdzenie kliniczne. Obecność zębów nadliczbowych może się przyczyniać do licznych zaburzeń w obrębie narządu żucia. Zęby nadliczbowe sprawiają często wiele trudności lekarzowi stomatologowi. Właściwe zaplanowanie leczenia może jednak doprowadzić do uzyskania prawidłowej okluzji. Celem pracy jest przedstawienie postępowania diagnostycznego i terapeutycznego u osób z zębami nadliczbowymi na podstawie opisu przypadków klinicznych oraz piśmiennictwa, w którym zaleca się postępowanie zespołowe – chirurgiczno-ortodontyczne.
 

An incorrect number of teeth disturbs the harmony of the chewing apparatus. stomatognathic system that most frequently makes it impossible to achieve an ideal occlusion. This includes both a supernumerary teeth (hyperdontia), as well as a reduction in the number of the teeth (hypodontia). The incidence of supernumerary teeth is estimated to be 1.05-1.2%. The aetiopathology of supernumerary teeth is not unambiguously described. In the literature there are various theories that are confirmed clinically. The presence of supernumerary teeth may contribute to numerous disturbances in the region of the stomatognathic apparatus. Supernumerary teeth often cause many problems for the dentist. Appropriate treatment planning may, however, lead to an improwing of occlusion. The aim of this study is to present the diagnostic and therapeutic procedures in persons with supernumerary teeth on the basis of descriptions of clinical cases and of the literature. The literature commonly recommends a surgical-orthodontic procedures.

W pracy przedstawiono zalety zespołowego leczenia stomatologicznego pacjentów dorosłych.
Zwrócono uwagę na motywację pacjentów rozpoczynających w późnym wieku terapię ortodontyczną i jej pozytywne aspekty dla leczenia chorób przyzębia i rehabilitacji protetycznej.
 

The study describes the advantages of the team approach in dental treatment of adults. Attention is drawn to the motivation of patients starting orthodontic therapy in advanced age and its positive aspect for the treatment of periodontal disease and prosthetic rehabilitation.

W ostatnich latach wśród młodych ludzi znacznie wzrosła popularność kolczykowania jamy ustnej. Budzi to niepokój lekarzy i lekarzy dentystów z uwagi na ryzyko wystąpienia powikłań groźnych dla zdrowia ogólnego i jamy ustnej. W pracy przedstawiono problemy związane z kolczykowaniem jamy ustnej, na jakie mogą się natknąć lekarze dentyści. 
 

During recent years oral jewellery has significantly grown in popularity among young people. This makes doctors and dentists uneasy due to the risk of the dangerous complications to general health and to that of the oral cavity. The study describes the problems associated with oral jewellery with which dentists can meet.

Stosowanie materiałów kompozytowych do wypełnień w zębach tylnych jest bardzo powszechne. Celem badań była ocena in vivo zużywania się założonych w zębach tylnych wypełnień podczas 14-letniego okresu ich użytkowania. Wypełnienia były wykonane z popularnego mikrohybrydowego materiału złożonego Herculite XRV. Podczas całego okresu badań stan kliniczny wypełnień był bardzo dobry. Dokonano oceny jakościowej zarówno adaptacji brzeżnej wypełnień, jak i stanu ich powierzchni. Zastosowano technikę replik w SEM. Wyniki badań laboratoryjnych wykazały, że wypełnienia z Herculite XRV zachowują zadowalające i trwałe połączenie brzeżne nawet po 14 latach od ich założenia. Mikrofotografie wypełnień 14-letnich w SEM ukazały starcie powierzchni wypełnień o różnym stopniu nasilenia w różnych miejscach. Klinicznie nie było to obserwowane.

Przedstawione wyniki potwierdzają wysoką jakość wypełnień z Herculite XRV mimo długiego czasu ich użytkowania.
 

The use of composite materials for filling posterior teeth is very common. The aim of the study was to make an in vivo evaluation of wear of fillings inserted in posterior teeth over a period of 14 years. The fillings were made using the popular microhybrid composite Herculite XRV. During the whole period of the study the clinical condition of the fillings was very good. Quality evaluation was made regarding both marginal adaptation of the fillings as well as the condition of their surfaces. The technique of SEM observation of replicas was used. The laboratory studies showed that restorations with Herculite XRV retain satisfactory and permanent marginal adaptation even 14 years after their insertion. Microphotographs with SEM of 14-year-old fillings showed various degrees of surface wear of the surfaces of restorations in various locations. This was not observed clinically.

W pracy przedstawiono przypadek kliniczny powtórnego leczenia endodontycznego zębów żuchwy z wykorzystaniem ultradźwięków oraz mikroskopu zabiegowego, umożliwiających usunięcie złamanego narzędzia z kanału korzeniowego. W szczegółowy sposób opisano maszynowe opracowanie kanałów metodą crown down i wypełnienie kanałów metodą hybrydową za pomocą gorącego pluggera i gutaperki iniekcyjnej.
 

The study describes a clinical case of endodontic retreatment of mandibular teeth using ultrasound together with the dental microscope, enabling the removal of a fractured instrument from the root. A detailed description was given of machine instrumentation of the canals using the crown down method and of the procedure according to the hybrid method of filling the canals with the help of a hot plugger and gutta percha injection.

Celem pracy było opisanie wpływu zabiegu wolnego autogennego przeszczepu błony śluzowej (free gingival graft, FGG), na dwa kompleksy – zębowo-dziąsłowy oraz śluzówkowo-dziąsłowy. W pracy przedstawiono przypadek kliniczny, w którym zdiagnozowano wąską strefę dziąsła zębodołowego, z recesją przy zębie 31 (II klasa wg Millera).

W wyniku zastosowania metody chirurgicznej z wolnym autogennym przeszczepem błony śluzowej, w celu poszerzenia strefy dziąsła zębodołowego, po 16 miesiącach od zabiegu uzyskano pogłębienie przedsionka jamy ustnej, poprawę fenotypu dziąsła, stabilizację brzegu dziąsła, przebudowę brodawek międzyzębowych oraz eliminację objawu pociągania (pull syndrome).

Wyniki potwierdzają, że wolny autogenny przeszczep błony śluzowej jest najskuteczniejszą metodą chirurgiczną w leczeniu wąskiej strefy dziąsła zębodołowego występującego często wraz z płytkim przedsionkiem jamy ustnej.
 

The aim of the study was to describe the influence of the free gingival graft (FGG), on two complexes – dental-gingival and mucosal-gingival. The study describes a clinical case in which there was a narrow area of alveolar gingiva with recession around tooth 31 (II class according to Miller). As a result of using surgery with free autogenic graft of oral mucosa, with the aim of widening the alveolar gingiva, 16 months post-operatively a deepening of the sulcus was obtained,with an improvement of gingival phenotype, stabilization of the gingival border, restoration of gingival papillae and the elimination of the pull syndrome. The results confirm that the free autogenic graft of oral mucosa is the most effective surgical method in the treatment of the narrow area of alveolar gingiva which frequently occurs together with a shallow sulcus of the oral cavity.

Nadziąślaki są zapalno-rozrostowymi guzami dziąsła, w których etiologii istotną rolę odgrywają przewlekłe urazy i zaniedbania higieniczne.

Celem pracy jest ocena wyników leczenia nadziąślaków u pacjentów Zakładu Chirurgii Stomatologicznej Instytutu Stomatologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego z lat 1997-2009.

Materiał obejmuje 242 chorych, w większości kobiet – 158 (65,3%). Średnia wieku leczonych wynosiła 43,4 lat. Rozpoznanie ustalano na podstawie badania histopatologicznego materiałów operacyjnych. Leczono 197 nadziąślaków zapalnych i włóknistych oraz 46 nadziąślaków olbrzymiokomórkowych (łącznie 243 zmiany). Zmiany usuwano na ostro, w części przypadków wykonano elektrokoagulację podłoża lub jego odparowanie laserem CO2. Pooperacyjne ubytki dziąseł pozostawiano do wyziarninowania, pokrywano płatami śluzówkowo-okostnowymi przesuniętymi dokoronowo lub dwuwarstwowo przeszczepami podnabłonkowej tkanki łącznej z podniebienia i płatami śluzówkowymi przesuniętymi dokoronowo lub bocznie.

Bardzo dobre rezultaty czynnościowe i estetyczne obserwowano po pokryciu dwuwarstwowym ubytków powstałych po usunięciu nadziąślaków.

Wznowy stwierdzono w 10 przypadkach nadziąślaków zapalnych i włóknistych oraz 3 olbrzymiokomórkowych.

Przedzabiegowe usunięcie złogów nazębnych oraz poprawa higieny jamy ustnej powodowały wyraźne ograniczenie towarzyszącego stanu zapalnego oraz zmniejszenie nadziąślaków.

Nadziąślaki należą do zmian zapalno-rozrostowych, w których etiologii istotną rolę odgrywa czynnik urazowy i zapalny. Z tego powodu faza higienizacyjna powinna zawsze poprzedzać właściwe leczenie chirurgiczne.
 

Epuli are inflammatory-hyperplastic tumours of the gingiva in whose aetiology chronic trauma and neglected hygiene play a significant role. The aim of the study was to evaluate the results of treatment of epuli in patients of the Department of Oral Surgery, Dental Institute, Collegium Medicum, Jagiellonian University, during the years 1997-2009. The material involved 242 patients, mainly females – 158 (65.3%). The mean age of those treated was 43.4 years. Diagnosis was made on the basis of histopathological examination of material from procedures. Treatment was carried out on 197 inflammatory and fibrous epuli and on 46 giant-cell epuli (together 243 growths). The growths were excised, in some of them electrocoagulation of the substratum was carried out or it was vaporised with the CO2 laser. Postoperative gingival deficits left to granulate, were covered with mucoperiosteal flaps moved coronally or with two-layered subepithelial transplants of connective tissue taken from the palate and mucosal flaps moved coronally or laterally. Very good functional and aesthetic results were seen after two-layer covering of deficits arising after removal of epuli. Recurrence was found in 10 cases of inflammatory and fibrous epuli and in 3 giant-cell epuli. Postoperative removal of deposits on teeth and improvement in oral hygiene allowed for a distinct limitation of the associated inflammation and a reduction in size of the epuli.

Neurofibromatoza typu I (NF-1) jest częstą chorobą autosomalną dominującą (1 : 2500-4000 żywych urodzeń), którą charakteryzuje występowanie wieloogniskowych zmian w układzie nerwowym, na skórze i w kościach. Ekspresja objawów jest indywidualnie i wiekowo zmienna, także u członków tej samej obciążonej rodziny. Choroba jest wynikiem mutacji genu 17q 11.2

Na podstawie piśmiennictwa przedstawiono objawy kliniczne NF-1, ze szczególnym uwzględnieniem występujących w obrębie narządu żucia, które dotyczą około 70-90% pacjentów. Opisano charakter zmian na błonie śluzowej jamy ustnej, dziąsłach, w uzębieniu i kościach. Zilustrowano je dokumentacją fotograficzną własnych przypadków klinicznych.

Podkreślono konieczność uwzględnienia opieki stomatologicznej i regularnych badań kontrolnych jamy ustnej jako elementu wielospecjalistycznej opieki medycznej nad pacjentami z NF-1.
 

Neurofibromatosis type I (NF-1) is a frequent dominating autosomal disease (1 : 2500-4000 live births), that is characterised by the occurrence of many foci of changes in the nervous system, on the skin and bones. The manifestation of symptoms varies according to the individual and to age and also in members of the same affected family. The disease is the result of mutation of gene 17q 11.2 The clinical signs of NF-1 are described on the basis of the literature, with particular reference to those occurring in the region of the stomatognathic system, that occur in about 70-90% of patients. A description is given of the character of the changes on the oral mucosa, gingivae, the dentition and in bone. These were illustrated with photographic documentation of the author's own clinical cases. Emphasis was made about the necessity of dental care and regular control examinations of the oral cavity as an element of the multi-disciplined medical care of patients with NF-1.

Jednym z najczęstszych powikłań leczenia ortodontycznego aparatami stałymi jest demineralizacja szkliwa wokół zamków, przejawiająca się klinicznie w postaci białych plam. Główną ich przyczyną jest niewątpliwie nadmierna akumulacja płytki bakteryjnej. Ostatnio opublikowane badania wskazują jednak, że wytrawianie szkliwa i stosowanie adhezyjnych systemów samotrawiących również mogą sprzyjać temu powikłaniu. W pracy opisano wpływ wytrawiania na właściwości szkliwa. Przedstawiono także metody, które minimalizują lub eliminują udział czynnika kwasowego w kondycjonowaniu szkliwa.

One of the most common complications of orthodontic treatment with fixed appliances is the demineralisation of enamel around brackets that appears clinically in the form of white spots. The main cause of these is undoubtedly the excessive accumulation of dental plaque. Recently published studies indicate, however, that the etching of enamel and use of adhesive self-etching systems may also make this more likely. The study describes the influence of etching on the properties of enamel. It also describes methods that minimalise or eliminate the use of acid in enamel conditioning.

W pracy przedstawiono przyczyny uogólnionego starcia zębów oraz jego obraz kliniczny na podstawie wybranego piśmiennictwa. Opisano przypadek pacjenta, u którego stwierdzono postępującą, zaawansowaną atrycję zębów. Leczenie przeprowadzono etapowo. W pierwszym etapie leczenia zastosowano szynę akrylową, a następnie uzupełnienia stałe: wkłady koronowo-korzeniowe, korony i mosty na podbudowie metalowej licowane porcelaną oraz licówki pełnoceramiczne. Dzięki użyciu diagnostycznego nawoskowania uzyskano możliwość wizualizacji efektów leczenia oraz przetestowania nowych warunków zwarciowych. W wyniku rehabilitacji protetycznej przywrócono prawidłową wysokość zwarcia, stabilne kontakty zwarciowe oraz uzyskano znaczną poprawę estetyki uzębienia pacjenta.

The study describes the causes of generalized tooth wear and its clinical picture, on the basis of selected literature. A description is given of a case of a patient in whom a diagnosis was made of increasing advanced tooth attrition. Treatment was carried out in stages. In the first stage use was made of an acrylic appliance, followed by permanent restorations: crown posts, crowns and bridges on a metal substructure faced with porcelain and full ceramic facings. Thanks to the use of diagnostic waxing it was possible to visualise the effects of treatment and to pretest new occlusal conditions. As a result of prosthetic rehabilitation the correct vertical dimension was recreated together with stable occlusal contacts and a significant improvement of the dental aesthetics of the patient.

W artykule opisano zastosowanie materiału złożonego w różnych przypadkach z codziennej praktyki stomatologicznej.

The article describes the use of composite material in various cases in everyday dental practice.

W artykule przedstawiono przypadek kliniczny, w którego leczeniu zastosowano nowoczesne metody współczesnej stomatologii estetycznej: wybielanie zębów, rekonturing kompozytowy, korony pełnoceramiczne oraz licówki porcelanowe.

The article describes a clinical case in which modern methods of aesthetic dentistry were used: bleaching of teeth, composite recontouring, complete ceramic crowns and porcelain veneers.

W kolejnym przypadku z praktyki autora pracy opisanym w fotoreportażu klinicznym powodem zgłoszenia się pacjentki na konsultację był problem natury estetycznej – pęknięcie licówki. Okazało się jednak, że była to przyczyna wtórna, przyczynę źródłową zaś stanowiło niewyrównanie płaszczyzny okluzji w odcinkach bocznych. Użycie w trakcie rekonstrukcji P-A wkładów i nakładów ceramicznych, korony pełnoceramicznej oraz licówek porcelanowych przyniosło zamierzony efekt terapeutyczny i estetyczny.

A consecutive case in the practice of the author is described with a clinical photo report in connection with a female patient who presented as a consultation with a problem of an aesthetic nature – a cracked facing. It turned out, however, that this was a secondary cause, the original cause being unevenness of the occlusal surfaces in the posterior teeth region. The use of ceramic inlays and onlays, full ceramic crown and porcelain facings in the P-A reconstruction brought the intended therapeutic and aesthetic effects.