Cel pracy. Podstawowym wyznacznikiem sukcesu w rehabilitacji implantoprotetycznej jest ochrona szczytów interproksymalnych wyrostków kostnych.

Materiały i metody. W toku badania wykonano zdjęcia radiologiczne bezpośrednio po implantacji wszczepów dwufazowych i jednofazowych oraz po pewnym czasie od zabiegu. Zdjęcia porównano, zwracając szczególną uwagę na stan interproksymalnych wyrostków kostnych.

Wyniki. Tkanka kostna nie uległa zanikowi w obrębie wszczepów śrubowych o profilu przypominającym kształtem anatomię okolicy interproksymalnej oraz w obrębie jednofazowych implantów blaszkowych.

Dyskusja oraz podsumowanie. Jednofazowe wszczepy tytanowe oraz implanty dwufazowe o profilu odwzorowującym anatomię tkanek miękkich chronią szczyty interproksymalnych wyrostków kostnych. Podstawowym wymogiem warunkującym zachowanie podpierającej brodawkę interproksymalnej tkanki kostnej jest ciągłość metalowej konstrukcji wszczepu.
 

Leczenie braków zębowych metodą autotransplantacji jest stosunkowo mało rozpowszechnione wśród polskich stomatologów, a zwłaszcza jej przeprowadzanie sposobem dwuetapowym, dlatego badania kliniczne poświęcone tej metodzie wydają się szczególnie wartościowe. W pracy przedstawiono zagadnienia teoretyczne związane z tym sposobem postępowania, a także własne doświadczenia kliniczne w tej dziedzinie, oparte na wynikach badań własnych poświęconych jedno- i dwuetapowej autotransplantacji zębów mądrości.

Zamieszczona dokumentacja fotograficzna wybranego przypadku, pochodzącego ze zbiorów własnych, ilustruje tę rzadko praktykowaną taktykę zabiegową.
 

The treatment for missing teeth by the method of autotransplantation is relatively uncommon among Polish dentists, especially the two-stage process. It is for this reason that clinical studies concentrating on this method appear to be particularly valuable. The study describes theoretical aspects associated with this procedure together with personal clinical observations in this field, on the basis of the author’s own studies with the single- and two-stage autotransplantation of wisdom teeth. The attached photographic documentation of a selected case, taken from personal data, illustrates this rarely practiced procedural tactic.

Dziecko, kobieta ciężarna i chory z grupy ryzyka podczas wizyty w gabinecie dentystycznym są szczególnymi pacjentami. Dzieci wymagają podawania niższych dawek leków przeciwbólowych, antybiotyków czy środków znieczulających ze względu na masę ciała i nie do końca ukształtowany system enzymatyczny organizmu. U kobiety ciężarnej należy brać pod uwagę obecność dodatkowego malutkiego człowieka. Dawkowanie leków stosowanych w dentystyce u osób z grup ryzyka zależy od stanu chorego.

The child, the pregnant woman and the sick from an at-risk group are special patients during the visit at the dentist. Children require lower doses of analgesics, antibiotics or anaesthetic agents due to the reduced body mass and the not-completely developed enzyme system of the organism. In the pregnant woman, the presence of the new tiny human being must be taken into account. The dosage of drugs used in dentistry in those from at-risk groups depends on the condition of the patient.

Znaczny postęp technologiczny oraz pojawianie się na rynku coraz to nowych urządzeń i narzędzi możliwych do wykorzystania podczas leczenia endodontycznego zmniejszyły liczbę zabiegów usuwania zębów. W wyniku leczenia trudnych przypadków w zębach leczonych kanałowo obserwuje się powikłania, między innymi w postaci perforacji. Uniknięcie tego typu niepowodzeń wymaga od lekarza dobrej znajomości anatomii zębów, dokładnego zobrazowania pola zabiegowego oraz stosowania podczas wykonywania zabiegu wszystkich zalecanych przez producentów środków ostrożności. W przypadku perforacji należy niezwłocznie podjąć próbę jej zamknięcia. Obecnie polecanym preparatem służącym do tego celu jest Mineral Trioxide Aggregate (MTA).

Na podstawie aktualnego piśmiennictwa opisano przyczyny perforacji, ich klasyfikację, rokowanie, postępowanie (środki i metody) oraz zasady zapobiegania ich powstawaniu.
 

The significant technological progress and the appearance on the market of ever newer equipment and tools that can be used during endodontic treatment, have reduced the removal of teeth. As a result of treating difficult cases, complications are being observed in teeth treated endodontically, among other things, in the form of perforations. The avoidance of such events demands from the dentist, a good knowledge of tooth anatomy, accurate imaging of the operative field and the use of all the safety precautions recommended by manufacturers, during operative procedures. In the case of perforation, an attempt to close it should be made immediately. At present, the recommended preparation for this is Mineral Trioxide Aggregate (MTA). On the basis of the present literature a description is given of the causes of perforation, their classification, prognosis, procedure (materials and methods) and the principles of preventing perforations.

Sukces terapeutyczny leczenia protetycznego zależy od zebrania dokładnego wywiadu, zrozumienia oczekiwań i potrzeb pacjenta oraz przemyślenia wyboru metody leczniczej, czyli rodzaju uzupełnienia protetycznego (1). W leczeniu pacjentów z pojedynczym brakiem zębowym można brać pod uwagę kilka rozwiązań: wszczep zębowy, most konwencjonalny lub niekonwencjonalny (2, 3).

Odstąpienie od leczenia protetycznego i pozostawienie pojedynczej, wolnej luki w odcinku tylnym żuchwy pozostaje dobrym rozwiązaniem z wyboru tylko wtedy, gdy są zapewnione pełne, boczne strefy podparcia zwarciowego, prowadzenie grupowe i okluzja zrównoważona dla zachowania prawidłowych funkcji układu stomatognatycznego (1, 3). Mosty niekonwencjonalne, czyli mosty adhezyjne, kompozytowe AET są alternatywą klasycznych metod odtwórczych lub imlantoprotetyki (4, 5). Są to konstrukcje protetyczne umocowane na zębach filarowych bez konieczności ich szlifowania, z wykorzystaniem zjawiska adhezji uzyskanej w technice trawienia szkliwa kwasem (6). Mosty adhezyjne wykonuje się na podbudowie metalowej lanej, cyrkonowej lub na podbudowie z włókien szklanych. (7, 8).

W artykule opisano sposób leczenia pacjenta z pojedynczym brakiem zęba szóstego w żuchwie z wykorzystaniem – jako rozwiązanie tymczasowe – mostu adhezyjnego, kompozytowego Ceramage SHOFU wzmocnionego włóknem szklanym everStick C&B.
 

The therapeutic success of prosthetic treatment depends on accurate history taking, the understanding of the expectations and needs of the patient, and on the study of the choice of treatment method, that is, the type of prosthesis (1). In the treatment of patients with missing single teeth, several solutions may be considered: tooth implant, conventional or unconventional bridge (2, 3). Setting aside prosthetic treatment and leaving a single space in the posterior region of the mandible remains a good solution of choice only when there is certainty of retaining full posterior areas of support for the occlusion, group alignment and balanced occlusion for maintenance of correct functioning of the stomatognathic system (1, 3). Unconventional bridges, that is, adhesive bridges and composite AET are an alternative to classic restorative methods or prosthetic implants (4, 5). These are prosthetic restorations fixed on abutment teeth without the need of tooth preparation and using adhesion with the etched enamel technique (6). Adhesive bridges are built on a substructure of glass fibre (7, 8). The article describes a method of treatment of a patient with the absence of one mandibular molar using – as a temporary measure – an adhesive composite bridge of Ceramage SHOFU strengthened with everStick C&B glass fibre.

Urazów zębów doznają zarówno dzieci, jak i dorośli. Do Zakładu Stomatologii Zachowawczej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku zgłosił się pacjent z urazem zęba siecznego przyśrodkowego VIII klasy wg Ellisa. Po rozważeniu możliwości leczenia wybrano metodę odbudowy korony zęba materiałem kompozytowym wzmocnionym włóknem szklanym. Wcześniej kanał korzeniowy opracowano metodą step back i wypełniono metodą kondensacji bocznej zimnej gutaperki.

Injuries to the teeth occur in both children and in adults. A patient presented at The Department of Conservative Dentistry of Białystok Medical University with a Class 8 (according to Ellis) fracture of a central incisor. After considering the treatment possibilities the method of build-up of the crown using composite reinforced with glass fibre was chosen. Previously the root canal was instrumented using the step back method and then filled using lateral condensation with cold gutta-percha.

W pracy opisano przypadek kolejnej pacjentki, która zgłosiła się do gabinetu na konsultację z powodu problemów estetycznych. W trakcie pierwszej wizyty okazało się, że leczenie będzie musiało się skoncentrować na odtworzeniu utraconej wysokości zwarcia centralnego z użyciem wkładów/nakładów ceramicznych, wkładów koronowo-korzeniowych, koron porcelanowych oraz na wymianie nieproporcjonalnych licówek porcelanowych. Zastosowanie takiego zaawansowanego planu leczenia przyniosło zamierzony efekt terapeutyczny i estetyczny.

The study describes a case of a successive female patient who presented at my surgery for consultation regarding aesthetic problems. During the course of the first visit it turned out that treatment would have to be concentrated on the reconstruction of the lost height in centric occlusion, by the use of ceramic inlays/onlays, crown posts, porcelain crowns and the replacement of unproportional porcelain facings. The use of such an advanced treatment plan brought the desired therapeutic and aesthetic results.

Popularne powiedzenie mówi: „Nie ma drugiej szansy na wywarcie pierwszego wrażenia”. W dzisiejszych czasach dobra prezencja jest kluczem do sukcesu w życiu społecznym. Media określają styl naszego życia: fryzurę, strój, sposób bycia itd. Kiedy to nie wystarcza, szukamy pomocy u chirurgów plastycznych, by poprawić lub zmienić to, czym obdarzyła nas natura.

“You will never get a second chance to give someone a first impression of yourself!” In today’s society, presentation is critical. The media dictates our lifestyles: workout, hairstyles and fashion. When these alone are not enough, we look to plastic surgery to enhance and modify what nature has given us. In the last few years, the field of esthetic dentistry has grown providing patients with a wide range of procedures. Dentistry has evolved to the point where patients do not merely accept function anymore as was the the 70s and 80s. Esthetics is now the motivation for many treatments.

W pracy przedstawiono przypadek rekonstrukcji pourazowej zębów przednich w szczęce i żuchwie z zastosowaniem materiału złożonego Filtek Ultimate.

The study presents a case of post-trauma reconstruction of anterior teeth in maxilla and mandible, using the composite material Filtek Ultimate.

Autorzy porównali wykorzystanie obrazowania metodą cyfrowej tomografii wolumetrycznej (CBTC, DVT) i spiralnej tomografii komputerowej (TK) w planowaniu biopsji guzów osteosklerotycznych w odcinkach bocznych żuchwy. Badania metodą CBCT zostały wykonane aparatem Kodak 9000 z wykorzystaniem oprogramowania Kodak Dental Imaging System. Stosowano najwyższą rozdzielczość badania – voxel na poziomie 76-200 mikrometrów. Badania techniką spiralnej TK zostały wykonane ośmiorzędowym aparatem Light Speed Ultra firmy General Electric, z zastosowaniem grubości warstwy 1-2 mm. Rekonstrukcji obrazu dokonano, korzystając z programu Dental.

Stwierdzono, iż CBTC jest metodą dokładniejszą. Dzięki odpowiedniemu oprogramowaniu dołączonemu do zapisu uzyskanych danych radiologicznych, pozwala ona klinicyście na samodzielne rekonstrukcje obrazu zmiany patologicznej w dowolnie wybranych płaszczyznach, jak również na dokonanie niezbędnych pomiarów liniowych techniką cyfrową. Jednocześnie, uzyskując takie możliwości, podczas badania metodą CBTC naraża się pacjenta na zdecydowanie niższą dawkę promieniowania rentgenowskiego w porównaniu z obrazowaniem TK.
 

The authors compared the use of imaging using digital volumetric tomography (CBTC, DVT) and spiral computer tomography (CT) in the planning of biopsy of osteosclerotic tumours in the lateral segments of the mandible. Examinations using the CBCT method were carried out with the Kodak 9000 apparatus using Kodak Dental Imaging System programming. The examinations were carried out at the highest resolution – voxel level 76-200 micrometers. Examinations using the CT spiral technique were carried out with the eight-row Light Speed Ultra (General Electric) apparatus, using layer of 1-2 mm thickness. Image reconstruction was carried out using the Dental program. It was found that CBTC is a more precise method. Thanks to the appropriate programming connected to the registered data obtained from the radiological findings it allows the clinician to independently reconstruct the image of the pathological changes in freely selected planes. It also allows for the necessary linear measurements using a digital technique. At the same time, using such a possibility during examination by the CBTC method the patient is exposed to a decidedly lower dose of x-ray irradiation in comparison to CT imaging.

Tomografia wolumetryczna jako badanie radiologiczne wymaga pełnego opisu wszystkich struktur widocznych na przekrojach, a nie tylko wykorzystania informacji dotyczących zębów i wspierających je struktur. Ma to nie tylko znaczenie dla pacjenta (wdrożenie postępowania leczniczego w przypadkowo rozpoznanych współistniejących stanach patologicznych), ale może też nieść ze sobą konsekwencje prawne dla lekarza wykonującego badanie w przypadku nieopisania zmian. W pracy przedstawiono przykłady zmian patologicznych, możliwych do znalezienia w stomatologicznych badaniach wolumetrycznych.

Volumetric tomography, as a radiological examination, requires full description of all structures visible on cross-section and not only the use of information concerning teeth and their supporting structures. This is significant not only for the patient (the carrying out of treatment in the case of diagnosed coexisting pathologies), but may also carry with it medico-legal consequences for the examining doctor in cases of not making notes of the changes. The study describes cases of pathological changes that are possible to find in dental volumetric examinations.

Wniknięcie ciał obcych w głąb tkanek w wyniku urazów części twarzowej czaszki zdarza się relatywnie często. Wypadki te są zwykle spowodowane brakiem należytej uwagi, lekkomyślnością, niedostatecznym przygotowaniem zawodowym i nieprzestrzeganiem elementarnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Ciała obce wnikające do oczodołu ze względu na niebezpieczeństwo utraty wzroku stanowią poważny problem diagnostyczny i leczniczy zarówno dla lekarza okulisty, jak i chirurga szczękowo-twarzowego oraz neurochirurgów. Ciała obce pochodzenia roślinnego (np. drewno) są często opisywane jako sprawiające duże problemy diagnostyczne. Są one niewidoczne na rentgenogramach przeglądowych, w badaniu TK mogą imitować powietrze, kość lub mięśnie. W pracy przedstawiono przypadek pacjenta z drewnianym ciałem obcym w oczodole z uwzględnieniem diagnostyki przedoperacyjnej i postępowania leczniczego.

The penetration of foreign bodies deep into tissues as a result of injury to the facial skeleton occurs relatively frequently. These accidents are usually caused by lack of the necessary attention, thoughtlessness, insufficient professional preparation and not observing the basic principles of health and safety at work. Foreign bodies that penetrate the orbit, due to the danger of loss of sight, constitute difficult diagnostic and treatment problems both for the ophthalmologist and for the maxillofacial surgeon and for the neurosurgeon. Foreign bodies of vegetable origin (e.g. wood) are often described as giving big diagnostic problems. They are invisible on screening radiographs; in CT examination, they may imitate air, bone or muscle. The study describes the case of a patient with wooden foreign body in the orbit, with preoperative diagnosis and treatment.

W pracy przedstawiono przypadek kliniczny 10-letniego chłopca z obustronną torbielą zawiązkową kłów w szczęce. Na podstawie dokumentacji radiologicznej opisano proces zmian zębowych zachodzących pod wpływem ekspansji torbieli.

The study describes a clinical case of a 10-year-old boy with bilateral dentigerous cysts of maxillary canines. A description is given of the process of dental changes as a result of the expansion of the cysts, based on radiographs.

Torbiele zębopochodne szczęki i żuchwy są często spotykanym problemem chirurgicznym w obrębie kości części twarzowej czaszki. Rozległe zmiany o charakterze torbieli wymagają ostrożnej techniki operacyjnej w celu uniknięcia lub zminimalizowania ryzyka powikłań ze strony sąsiadujących zębów, zawiązków zębów i innych struktur anatomicznych czaszki twarzowej. Współczesne metody diagnostyki obrazowej, takie jak tomografia komputerowai wolumetryczna są bardzo użytecznym narzędziem w diagnostyce przedzabiegowej. W pracy przedstawiono trzy przypadki rozległych torbieli zębopochodnych z uwzględnieniem diagnostyki przedoperacyjnej i postępowania leczniczego.
 

Dentigerous cysts of the maxilla and mandible are very common surgical problem in the region of the bones of the facial skeleton. Widespread changes of a cystic nature require a careful operating technique in order to avoid or minimise the risk of complications with adjacent teeth, tooth germs and other anatomical structures of the facial skeleton. Modern diagnostic imaging methods such as computer and volumetric tomography are a very useful tool in preoperative diagnostics. The study describes three cases of widespread dentigerous cysts with the help of preoperative diagnosis and treatment.

Celem pracy było zbadanie zależności występowania stadium klasyfikacji MCI od parametrów oceny radiologicznej stanu przyzębia brzeżnego.

Materiał stanowiło 877 cyfrowych zdjęć pantomograficznych pacjentów w wieku od 20 do 95 lat (śr. 48,69 lat), 467 kobiet i 410 mężczyzn. Na zdjęciach oceniano obecność poziomych i pionowych ubytków kości przyzębia oraz liczbę zębów dotkniętych zmianami typu endo-perio. Morfologię blaszki zbitej brzegu dolnego żuchwy dystalnie od otworów bródkowych opisywano za pomocą klasyfikacji MCI wg Klemettiego. Otrzymane dane poddano analizie statystycznej z użyciem testu Chi2 Pearsona i testu U Manna-Whitneya.

Stwierdzono, że destrukcja pozioma przyzębia brzeżnego we wszystkich stadiach zaawansowania w ocenie radiologicznej występowała częściej u pacjentów z cechami resorpcji blaszki zbitej brzegu dolnego żuchwy w porównaniu z osobami bez jej oznak. Zależność ta była bardzo silna dla niszczenia w stopniu I i II (p = 0,00) i silna dla destrukcji stopnia III (p = 0,001). Średnia liczba zębów wykazujących obecność pionowych ubytków kości przyzębia nie różniła się istotnie w badanych grupach w zależności od obecności resorpcji blaszki zbitej brzegu dolnego żuchwy, podobnie jak średnia liczba zębów wykazujących zmiany typu endo-perio.

Stwierdzono istnienie różnic między osobami bez cech resorpcji blaszki zbitej brzegu dolnego żuchwy i osobami z jakimikolwiek oznakami rozrzedzenia tej struktury dla parametrów radiologicznej oceny poziomych ubytków przyzębia brzeżnego.
 

The aim of the study was to examine the dependence between the incidence of the stadium of MCI classification and radiological evaluation parameters of the state of the marginal gingiva. The material consisted of 877 digital pantomographic films of patients between the ages of 20 do 95 years (mean 48.69 years), 467 females and 410 males. Evaluation was made of the films for the presence of horizontal and vertical bony defects of the periodontium and of the number of teeth affected by endo-perio type changes. The morphology of the mandibular inferior cortex distal to the mental foramen was described using MCI classification according to Klemetti. The data obtained was subjected to statistical analysis using the Chi2 (Pearson) test and the U (Mann-Whitney) test. It was found that horizontal destruction of the marginal periodontium in all advanced stages, according to the radiological evaluation, had a higher incidence in patients with characteristics of resorption of inferior mandibular cortex when compared to individuals without these signs. This dependence was found to be very high for destruction levels I and II (p = 0.00) and strong for level III destruction (p = 0.001). The mean number of teeth showing the presence of horizontal bony defects of the periodontium did not differ significantly in the groups examined in dependence of the presence of resorption of the cortical plate of inferior mandibular cortex. This was similar to the mean number of teeth showing endo-perio type changes. There were found to be differences between individuals without features of resorption of inferior mandibular cortex and those with any signs of the thinning-out of this structure for parameters of radiological evaluation of the horizontal defects of the marginal periodontium.

W pracy przedstawiono przegląd wyników badań skuteczności diagnostycznej różnych systemów obrazowania radiologicznego w diagnostyce próchnicy zębów, takich jak konwencjonalny film rentgenowski, systemy radiografii cyfrowej i tomografia wolumetryczna.

The study describes a review of results for the examination of the diagnostic effectiveness of various radiological imaging systems in the diagnosis of dental caries, such as conventional x-ray film, digital radiographic systems and volumetric tomography.

Celem pracy była ocena zmian profilu struktur kostnych czaszki w wyniku postępowania ortodontycznego u pacjentów dorosłych, leczonych z ekstrakcjami czterech zębów przedtrzonowych. Metoda badań polegała na analizie telerentgenogramów bocznych czaszki przed rozpoczęciem terapii ortodontycznej i po jej zakończeniu. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono istotne statystycznie zmiany w obrębie profilu struktur kostnych czaszki pacjentów dorosłych z zakończonym procesem wzrostu. Zmiany profilu struktur kostnych czaszki manifestowały się tylko na poziomie zębowo-wyrostkowym, natomiast na poziomie szkieletowym nie stwierdzono znamiennie istotnych różnic.

The aim of the study was to evaluate in profile of the bony structures of the skull in adults treated orthodontically with extraction of four premolars. The studies consisted of analysis of lateral telerentgenograms of the skull before starting orthodontic treatment and after its completion. The results showed that there were statistically significant changes in profile of the cranial bony structures in adults after completion of the period of growth. These changes in profile were manifested only at the dentoalveolar level. No statistically significant differences at the skeletal level were found.

Dynamicznie rozwijająca się implantologia wymaga od lekarzy gruntownej znajomości anatomii i umiejętności interpretacji obrazów radiologicznych, w tym obrazów z badania TK. Celem pracy była ocena obecności w badaniu TK delikatnej struktury anatomicznej odcinka przedniego żuchwy w postaci tzw. żuchwowego kanału siecznego, który może stanowić potencjalny czynnik ryzyka zabiegowego.

Dynamically developing implantology demands a profound knowledge by doctors of anatomy and the ability to interpret radiographs, including CT. The aim of the study was evaluate the presence in CT examination, of the delicate anatomic structure of the anterior segment of the mandible in the form of the so-called mandibular incisive canal, which may be a potential risk factor in treatment procedures.

W pracy przedstawiono wyniki analizy cefalometrycznej 5 chorych z zespołem achondroplazji. Analiza statystyczna dla małych grup obejmowała obliczenie średniej oraz korelacji między parametrami cefalometrycznymi. Wyniki wskazują na zamykanie kąta podstawy czaszki oraz zaburzenia środkowego piętra twarzy u pacjentów z achondroplazją.

The study describes the results of cephalometric analysis in five patients with achondroplasia syndrome. Statistical analysis for small groups included calculation of the mean value and correlation between cephalometric parameters. The results indicate closure of skull base angle and midface discrepiances in patients with achondroplasia.

Zastosowanie tomografii wolumetrycznej w periodontologii nie jest jeszcze szeroko zbadane, ale w przypadku destrukcji tkanki kostnej w chorobie przyzębia tomografia wolumetryczna pozwala na trójwymiarową ocenę ubytków kostnych. Celem pracy było przedstawienie możliwości diagnostycznych tomografii wolumetrycznej u pacjentów z chorobą przyzębia. Materiał stanowiły kolejne badania CBCT wykonane w latach 2009-2010 aparatem Galileos (Sirona, Niemcy) i opracowane z użyciem oprogramowania Galaxis. Zbadano możliwości diagnostyczne tomografii wolumetrycznej w odniesieniu do choroby przyzębia w różnych stopniach zaawansowania. Stwierdzono, że przy obecnym stopniu rozwoju technologii badanie CBCT i cyfrowe zdjęcia wewnątrzustne są komplementarnymi metodami obrazowania choroby przyzębia.

The use of volumetric tomography in periodontology has not yet been widely explored, but in the case of destruction of bony tissue in periodontal disease, volumetric tomography allows for three-dimensional evaluation of bony defects. The aim of the study was to present the diagnostic possibilities of volumetric tomography in patients with periodontal disease. The material consisted of successive CBCT examinations carried out in the years 2009-2010 with the Galileos (Sirona, Germany) apparatus and the Galaxis computer program. The diagnostic possibilities of volumetric tomography in relation to periodontal disease at various levels of advancement were examined. It was found that with the present level of technological development, CBCT examinations and intraoral digital pictures are complementary methods for imaging periodontal disease.