Nieprawidłowa liczba zębów zaburza harmonię narządu żucia, uniemożliwiając najczęściej uzyskanie idealnej okluzji. Dotyczy to zarówno zwiększenia (hyperdontio), jak i zmniejszenia liczby zębów (hypodontio). Częstość występowania zębów nadliczbowych ocenia się na 1,05-1,2%. Etiopatogeneza zębów nadliczbowych nie jest jednoznacznie określona. W piśmiennictwie cytowane są różne teorie, które znajdują potwierdzenie kliniczne. Obecność zębów nadliczbowych może się przyczyniać do licznych zaburzeń w obrębie narządu żucia. Zęby nadliczbowe sprawiają często wiele trudności lekarzowi stomatologowi. Właściwe zaplanowanie leczenia może jednak doprowadzić do uzyskania prawidłowej okluzji. Celem pracy jest przedstawienie postępowania diagnostycznego i terapeutycznego u osób z zębami nadliczbowymi na podstawie opisu przypadków klinicznych oraz piśmiennictwa, w którym zaleca się postępowanie zespołowe – chirurgiczno-ortodontyczne.
 

An incorrect number of teeth disturbs the harmony of the chewing apparatus. stomatognathic system that most frequently makes it impossible to achieve an ideal occlusion. This includes both a supernumerary teeth (hyperdontia), as well as a reduction in the number of the teeth (hypodontia). The incidence of supernumerary teeth is estimated to be 1.05-1.2%. The aetiopathology of supernumerary teeth is not unambiguously described. In the literature there are various theories that are confirmed clinically. The presence of supernumerary teeth may contribute to numerous disturbances in the region of the stomatognathic apparatus. Supernumerary teeth often cause many problems for the dentist. Appropriate treatment planning may, however, lead to an improwing of occlusion. The aim of this study is to present the diagnostic and therapeutic procedures in persons with supernumerary teeth on the basis of descriptions of clinical cases and of the literature. The literature commonly recommends a surgical-orthodontic procedures.

W pracy przedstawiono zalety zespołowego leczenia stomatologicznego pacjentów dorosłych.
Zwrócono uwagę na motywację pacjentów rozpoczynających w późnym wieku terapię ortodontyczną i jej pozytywne aspekty dla leczenia chorób przyzębia i rehabilitacji protetycznej.
 

The study describes the advantages of the team approach in dental treatment of adults. Attention is drawn to the motivation of patients starting orthodontic therapy in advanced age and its positive aspect for the treatment of periodontal disease and prosthetic rehabilitation.

W ostatnich latach wśród młodych ludzi znacznie wzrosła popularność kolczykowania jamy ustnej. Budzi to niepokój lekarzy i lekarzy dentystów z uwagi na ryzyko wystąpienia powikłań groźnych dla zdrowia ogólnego i jamy ustnej. W pracy przedstawiono problemy związane z kolczykowaniem jamy ustnej, na jakie mogą się natknąć lekarze dentyści. 
 

During recent years oral jewellery has significantly grown in popularity among young people. This makes doctors and dentists uneasy due to the risk of the dangerous complications to general health and to that of the oral cavity. The study describes the problems associated with oral jewellery with which dentists can meet.

Stosowanie materiałów kompozytowych do wypełnień w zębach tylnych jest bardzo powszechne. Celem badań była ocena in vivo zużywania się założonych w zębach tylnych wypełnień podczas 14-letniego okresu ich użytkowania. Wypełnienia były wykonane z popularnego mikrohybrydowego materiału złożonego Herculite XRV. Podczas całego okresu badań stan kliniczny wypełnień był bardzo dobry. Dokonano oceny jakościowej zarówno adaptacji brzeżnej wypełnień, jak i stanu ich powierzchni. Zastosowano technikę replik w SEM. Wyniki badań laboratoryjnych wykazały, że wypełnienia z Herculite XRV zachowują zadowalające i trwałe połączenie brzeżne nawet po 14 latach od ich założenia. Mikrofotografie wypełnień 14-letnich w SEM ukazały starcie powierzchni wypełnień o różnym stopniu nasilenia w różnych miejscach. Klinicznie nie było to obserwowane.

Przedstawione wyniki potwierdzają wysoką jakość wypełnień z Herculite XRV mimo długiego czasu ich użytkowania.
 

The use of composite materials for filling posterior teeth is very common. The aim of the study was to make an in vivo evaluation of wear of fillings inserted in posterior teeth over a period of 14 years. The fillings were made using the popular microhybrid composite Herculite XRV. During the whole period of the study the clinical condition of the fillings was very good. Quality evaluation was made regarding both marginal adaptation of the fillings as well as the condition of their surfaces. The technique of SEM observation of replicas was used. The laboratory studies showed that restorations with Herculite XRV retain satisfactory and permanent marginal adaptation even 14 years after their insertion. Microphotographs with SEM of 14-year-old fillings showed various degrees of surface wear of the surfaces of restorations in various locations. This was not observed clinically.

W pracy przedstawiono przypadek kliniczny powtórnego leczenia endodontycznego zębów żuchwy z wykorzystaniem ultradźwięków oraz mikroskopu zabiegowego, umożliwiających usunięcie złamanego narzędzia z kanału korzeniowego. W szczegółowy sposób opisano maszynowe opracowanie kanałów metodą crown down i wypełnienie kanałów metodą hybrydową za pomocą gorącego pluggera i gutaperki iniekcyjnej.
 

The study describes a clinical case of endodontic retreatment of mandibular teeth using ultrasound together with the dental microscope, enabling the removal of a fractured instrument from the root. A detailed description was given of machine instrumentation of the canals using the crown down method and of the procedure according to the hybrid method of filling the canals with the help of a hot plugger and gutta percha injection.

Celem pracy było opisanie wpływu zabiegu wolnego autogennego przeszczepu błony śluzowej (free gingival graft, FGG), na dwa kompleksy – zębowo-dziąsłowy oraz śluzówkowo-dziąsłowy. W pracy przedstawiono przypadek kliniczny, w którym zdiagnozowano wąską strefę dziąsła zębodołowego, z recesją przy zębie 31 (II klasa wg Millera).

W wyniku zastosowania metody chirurgicznej z wolnym autogennym przeszczepem błony śluzowej, w celu poszerzenia strefy dziąsła zębodołowego, po 16 miesiącach od zabiegu uzyskano pogłębienie przedsionka jamy ustnej, poprawę fenotypu dziąsła, stabilizację brzegu dziąsła, przebudowę brodawek międzyzębowych oraz eliminację objawu pociągania (pull syndrome).

Wyniki potwierdzają, że wolny autogenny przeszczep błony śluzowej jest najskuteczniejszą metodą chirurgiczną w leczeniu wąskiej strefy dziąsła zębodołowego występującego często wraz z płytkim przedsionkiem jamy ustnej.
 

The aim of the study was to describe the influence of the free gingival graft (FGG), on two complexes – dental-gingival and mucosal-gingival. The study describes a clinical case in which there was a narrow area of alveolar gingiva with recession around tooth 31 (II class according to Miller). As a result of using surgery with free autogenic graft of oral mucosa, with the aim of widening the alveolar gingiva, 16 months post-operatively a deepening of the sulcus was obtained,with an improvement of gingival phenotype, stabilization of the gingival border, restoration of gingival papillae and the elimination of the pull syndrome. The results confirm that the free autogenic graft of oral mucosa is the most effective surgical method in the treatment of the narrow area of alveolar gingiva which frequently occurs together with a shallow sulcus of the oral cavity.

Nadziąślaki są zapalno-rozrostowymi guzami dziąsła, w których etiologii istotną rolę odgrywają przewlekłe urazy i zaniedbania higieniczne.

Celem pracy jest ocena wyników leczenia nadziąślaków u pacjentów Zakładu Chirurgii Stomatologicznej Instytutu Stomatologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego z lat 1997-2009.

Materiał obejmuje 242 chorych, w większości kobiet – 158 (65,3%). Średnia wieku leczonych wynosiła 43,4 lat. Rozpoznanie ustalano na podstawie badania histopatologicznego materiałów operacyjnych. Leczono 197 nadziąślaków zapalnych i włóknistych oraz 46 nadziąślaków olbrzymiokomórkowych (łącznie 243 zmiany). Zmiany usuwano na ostro, w części przypadków wykonano elektrokoagulację podłoża lub jego odparowanie laserem CO2. Pooperacyjne ubytki dziąseł pozostawiano do wyziarninowania, pokrywano płatami śluzówkowo-okostnowymi przesuniętymi dokoronowo lub dwuwarstwowo przeszczepami podnabłonkowej tkanki łącznej z podniebienia i płatami śluzówkowymi przesuniętymi dokoronowo lub bocznie.

Bardzo dobre rezultaty czynnościowe i estetyczne obserwowano po pokryciu dwuwarstwowym ubytków powstałych po usunięciu nadziąślaków.

Wznowy stwierdzono w 10 przypadkach nadziąślaków zapalnych i włóknistych oraz 3 olbrzymiokomórkowych.

Przedzabiegowe usunięcie złogów nazębnych oraz poprawa higieny jamy ustnej powodowały wyraźne ograniczenie towarzyszącego stanu zapalnego oraz zmniejszenie nadziąślaków.

Nadziąślaki należą do zmian zapalno-rozrostowych, w których etiologii istotną rolę odgrywa czynnik urazowy i zapalny. Z tego powodu faza higienizacyjna powinna zawsze poprzedzać właściwe leczenie chirurgiczne.
 

Epuli are inflammatory-hyperplastic tumours of the gingiva in whose aetiology chronic trauma and neglected hygiene play a significant role. The aim of the study was to evaluate the results of treatment of epuli in patients of the Department of Oral Surgery, Dental Institute, Collegium Medicum, Jagiellonian University, during the years 1997-2009. The material involved 242 patients, mainly females – 158 (65.3%). The mean age of those treated was 43.4 years. Diagnosis was made on the basis of histopathological examination of material from procedures. Treatment was carried out on 197 inflammatory and fibrous epuli and on 46 giant-cell epuli (together 243 growths). The growths were excised, in some of them electrocoagulation of the substratum was carried out or it was vaporised with the CO2 laser. Postoperative gingival deficits left to granulate, were covered with mucoperiosteal flaps moved coronally or with two-layered subepithelial transplants of connective tissue taken from the palate and mucosal flaps moved coronally or laterally. Very good functional and aesthetic results were seen after two-layer covering of deficits arising after removal of epuli. Recurrence was found in 10 cases of inflammatory and fibrous epuli and in 3 giant-cell epuli. Postoperative removal of deposits on teeth and improvement in oral hygiene allowed for a distinct limitation of the associated inflammation and a reduction in size of the epuli.

Neurofibromatoza typu I (NF-1) jest częstą chorobą autosomalną dominującą (1 : 2500-4000 żywych urodzeń), którą charakteryzuje występowanie wieloogniskowych zmian w układzie nerwowym, na skórze i w kościach. Ekspresja objawów jest indywidualnie i wiekowo zmienna, także u członków tej samej obciążonej rodziny. Choroba jest wynikiem mutacji genu 17q 11.2

Na podstawie piśmiennictwa przedstawiono objawy kliniczne NF-1, ze szczególnym uwzględnieniem występujących w obrębie narządu żucia, które dotyczą około 70-90% pacjentów. Opisano charakter zmian na błonie śluzowej jamy ustnej, dziąsłach, w uzębieniu i kościach. Zilustrowano je dokumentacją fotograficzną własnych przypadków klinicznych.

Podkreślono konieczność uwzględnienia opieki stomatologicznej i regularnych badań kontrolnych jamy ustnej jako elementu wielospecjalistycznej opieki medycznej nad pacjentami z NF-1.
 

Neurofibromatosis type I (NF-1) is a frequent dominating autosomal disease (1 : 2500-4000 live births), that is characterised by the occurrence of many foci of changes in the nervous system, on the skin and bones. The manifestation of symptoms varies according to the individual and to age and also in members of the same affected family. The disease is the result of mutation of gene 17q 11.2 The clinical signs of NF-1 are described on the basis of the literature, with particular reference to those occurring in the region of the stomatognathic system, that occur in about 70-90% of patients. A description is given of the character of the changes on the oral mucosa, gingivae, the dentition and in bone. These were illustrated with photographic documentation of the author's own clinical cases. Emphasis was made about the necessity of dental care and regular control examinations of the oral cavity as an element of the multi-disciplined medical care of patients with NF-1.

Jednym z najczęstszych powikłań leczenia ortodontycznego aparatami stałymi jest demineralizacja szkliwa wokół zamków, przejawiająca się klinicznie w postaci białych plam. Główną ich przyczyną jest niewątpliwie nadmierna akumulacja płytki bakteryjnej. Ostatnio opublikowane badania wskazują jednak, że wytrawianie szkliwa i stosowanie adhezyjnych systemów samotrawiących również mogą sprzyjać temu powikłaniu. W pracy opisano wpływ wytrawiania na właściwości szkliwa. Przedstawiono także metody, które minimalizują lub eliminują udział czynnika kwasowego w kondycjonowaniu szkliwa.

One of the most common complications of orthodontic treatment with fixed appliances is the demineralisation of enamel around brackets that appears clinically in the form of white spots. The main cause of these is undoubtedly the excessive accumulation of dental plaque. Recently published studies indicate, however, that the etching of enamel and use of adhesive self-etching systems may also make this more likely. The study describes the influence of etching on the properties of enamel. It also describes methods that minimalise or eliminate the use of acid in enamel conditioning.

W pracy przedstawiono przyczyny uogólnionego starcia zębów oraz jego obraz kliniczny na podstawie wybranego piśmiennictwa. Opisano przypadek pacjenta, u którego stwierdzono postępującą, zaawansowaną atrycję zębów. Leczenie przeprowadzono etapowo. W pierwszym etapie leczenia zastosowano szynę akrylową, a następnie uzupełnienia stałe: wkłady koronowo-korzeniowe, korony i mosty na podbudowie metalowej licowane porcelaną oraz licówki pełnoceramiczne. Dzięki użyciu diagnostycznego nawoskowania uzyskano możliwość wizualizacji efektów leczenia oraz przetestowania nowych warunków zwarciowych. W wyniku rehabilitacji protetycznej przywrócono prawidłową wysokość zwarcia, stabilne kontakty zwarciowe oraz uzyskano znaczną poprawę estetyki uzębienia pacjenta.

The study describes the causes of generalized tooth wear and its clinical picture, on the basis of selected literature. A description is given of a case of a patient in whom a diagnosis was made of increasing advanced tooth attrition. Treatment was carried out in stages. In the first stage use was made of an acrylic appliance, followed by permanent restorations: crown posts, crowns and bridges on a metal substructure faced with porcelain and full ceramic facings. Thanks to the use of diagnostic waxing it was possible to visualise the effects of treatment and to pretest new occlusal conditions. As a result of prosthetic rehabilitation the correct vertical dimension was recreated together with stable occlusal contacts and a significant improvement of the dental aesthetics of the patient.

W artykule opisano zastosowanie materiału złożonego w różnych przypadkach z codziennej praktyki stomatologicznej.

The article describes the use of composite material in various cases in everyday dental practice.

W artykule przedstawiono przypadek kliniczny, w którego leczeniu zastosowano nowoczesne metody współczesnej stomatologii estetycznej: wybielanie zębów, rekonturing kompozytowy, korony pełnoceramiczne oraz licówki porcelanowe.

The article describes a clinical case in which modern methods of aesthetic dentistry were used: bleaching of teeth, composite recontouring, complete ceramic crowns and porcelain veneers.

W kolejnym przypadku z praktyki autora pracy opisanym w fotoreportażu klinicznym powodem zgłoszenia się pacjentki na konsultację był problem natury estetycznej – pęknięcie licówki. Okazało się jednak, że była to przyczyna wtórna, przyczynę źródłową zaś stanowiło niewyrównanie płaszczyzny okluzji w odcinkach bocznych. Użycie w trakcie rekonstrukcji P-A wkładów i nakładów ceramicznych, korony pełnoceramicznej oraz licówek porcelanowych przyniosło zamierzony efekt terapeutyczny i estetyczny.

A consecutive case in the practice of the author is described with a clinical photo report in connection with a female patient who presented as a consultation with a problem of an aesthetic nature – a cracked facing. It turned out, however, that this was a secondary cause, the original cause being unevenness of the occlusal surfaces in the posterior teeth region. The use of ceramic inlays and onlays, full ceramic crown and porcelain facings in the P-A reconstruction brought the intended therapeutic and aesthetic effects.

Na podstawie prezentowanych przypadków klinicznych przedstawiono znaczenie prawidłowego badania pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem informacji pochodzących z wywiadu, w planowaniu i prowadzeniu leczenia ubytków tkanek twardych zębów pochodzenia niepróchnicowego.

The meaning of proper patient examination is discussed on the basis of clinical cases. Particular attention is payed to information arising from the history taking, in the planning and carrying out of treatment of non-cariogenic cavities of the hard dental tissues.

Celem pracy było przedstawienie danych statystycznych na temat spraw sądowych dotyczących odpowiedzialności zawodowej lekarzy różnych specjalności stomatologicznych. Omówiono również najczęstsze powody niezadowolenia pacjentów z leczenia protetycznego oraz przedyskutowano metody postępowania pod kątem ograniczenia klinicznych czynników ryzyka i zapobiegania błędom medycznym, a także zmniejszenia liczby procesów sądowych.

The aim of the study was to present statistical data regarding court cases about the dentist's professional liability in various dental specializations. There is also a discussion of the most common reasons why patients are not satisfied with prosthetic treatment. Methods of procedure are described in the light of limitation of clinical risk factors and preventing medical mistakes and also reducing the number of court cases.

Jednym z nowszych alloplastycznych materiałów augmentacyjnych jest syntetyczny materiał kościozastępczy Cerasorb Paro®. Nowe właściwości mikroarchitektoniczne tego materiału sprawiają, że cechują go przydatne w chirurgii periodontologicznej właściwości kliniczne. Celem pracy była ocena materiału Cerasorb Paro® jako środka do augmentacji ubytków periodontologicznych – stosowanego samodzielnie oraz dodatkowo z błoną zaporową Epi-Guide®. Badaniu poddano 26 pacjentów (19 kobiet i 7 mężczyzn) Katedry i Zakładu Chirurgii Stomatologicznej Akademii Medycznej we Wrocławiu w wieku od 25 do 62 lat. Pacjentów podzielono losowo na dwie grupy badane. W pierwszej grupie znalazły się osoby, u których wykonywano zabieg płatowy, połączony z procedurą sterowanej regeneracji kości za pomocą augmentacji materiałem Cerasorb Paro®, w grupie drugiej zastosowano dodatkowo kolagenową błonę zaporową Epi-Guide®. Łącznie poddano ocenie 28 zębów. W wyniku zabiegu stwierdzono istotną statystycznie poprawę parametrów klinicznych w obu badanych grupach, przy czym wartości tych parametrów były lepsze w grupie drugiej.

One of the newer alloplastic augmentation materials is the synthetic bone substitute material Cerasorb Paro®. The new microarchitecture of this material gives it useful clinical properties for periodontal surgery. The aim of the study was to evaluate the material Cerasorb Paro® as a means to augment periodontal defects – used alone or with Epi-Guide® barrier membrane. Examinations were carried out on twenty six patients (19 females and 7 males) at the Chair and Department of Oral Surgery, Wrocław Medical School, between the ages of 25 to 62 years. Patients were divided randomly into two groups. In the first group there were individuals in whom flap operations were carried out together with guided bone regeneration with augmentation using Cerasorb Paro® material. In the second group additional use was made of the collagen barrier membrane Epi-Guide®. In total, 28 teeth were evaluated. As a result of the procedure there was found to be a statistically significant improvement of clinical parameters in both groups. At the same time the values of these parameters were better in the second group.

W pracy przedstawiono opis leczenia endodontycznego zęba 22 z rozpoznaniem resorpcji wewnętrznej typu C. Po opracowaniu kanału korzeniowego część wierzchołkową wypełniono metodą jednego ćwieka gutaperkowego, a jamę resorpcyjną preparatem MTA.

Hasła indeksowe:resorpcja wewnętrzna, leczenie endodontyczne

The study describes endodontic treatment of tooth 22 with diagnosed type C internal resorption. After instrumentation of the root canal the periapical part was filled using the single gutta percha cone method and the resorbed area was filled with MTA.

Celem przeprowadzonego badania była ocena wpływu schłodzenia tkanek miękkich, po stronie podawania iniekcji, na percepcję dolegliwości bólowych u dzieci, którym wykonywano znieczulenie miejscowe nasiękowe poprzedzające usunięcie zęba mlecznego.

Przeprowadzone badanie wykazało, że u dzieci, u których wykonano znieczulenie miejscowe poprzedzone schłodzeniem tkanek miękkich, dolegliwości bólowe związane z zastrzykiem i całą procedurą usunięcia zęba były znacznie mniejsze niż u pozostałych badanych.
 

The aim of the study was to evaluate the influence of soft tissue cooling on the side where the injection was given, on the perception of pain in children who had local iniltration anaesthesia prior to removal of deciduous tooth. The studies showed that in children who received local anaesthesia preceded by cooling of the soft tissue, the pain associated with injection and the whole procedure of tooth removal was significantly lower than in the remainder of those studied.

W pracy przedstawiono opis leczenia jednostronnego braku zębów szczęki z wykorzystaniem protezy szkieletowej z zamkami Preci-Line.

The study describes the treatment of unilateral lack of teeth in the maxilla, using a skeleton denture with Preci-Line precision attachment.

W pracy przedstawiono przypadek złamania patologicznego trzonu żuchwy u 74-letniej kobiety. Wykonano zabieg osteosyntezy stabilnej i badanie histopatologiczne zmiany trzonu żuchwy. Stwierdzono obecność ogniska szpiczaka mnogiego. Rozszerzona diagnostyka histopatologiczna, radiologiczna i laboratoryjna potwierdziła rozpoznanie wstępne. Pacjentkę skierowano do leczenia onkologicznego. Obserwacja 6-miesięczna nie wykazała progresji nowotworu.

The study describes a case of pathological fracture of the body of the mandible in a 74-year-old female. The procedure of stable osteosynthesis was carried together with histopathological examination of the lesion in the body of the mandible. A focus of multiple myeloma was found. Further histopathological, radiological and laboratory investigations confirmed the initial diagnosis. The patient was referred to the oncological department. Six month follow-up did not reveal any progression of the neoplasm.