Nadwrażliwość zębiny jest obecnie uważana za jedną z głównych dolegliwości, na które skarżą się pacjenci zgłaszający się do lekarza stomatologa. Według piśmiennictwa w znacznie większym stopniu dotyka ona pacjentów z chorobami przyzębia. W piśmiennictwie polskim brak jest danych na temat częstości występowania nadwrażliwości zębiny u pacjentów zgłaszających się do periodontologa, dlatego jej określenie stało się celem pracy. Badaniem objęto 347 pacjentów – 245 kobiet i 102 mężczyzn, w wieku 22-82 lata, średnia wieku – 48,7, którzy zgłosili się do Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w okresie od czerwca do listopada 2011 roku, i zgodzili się wypełnić anonimową ankietę dotyczącą nadwrażliwości zębiny. Występowanie nadwrażliwości zębiny zadeklarowało 50,7% wszystkich ankietowanych oraz 65,69% osób, które zgłosiły się z powodu choroby przyzębia. Dla 18,7% badanych nadwrażliwość zębiny była pierwotną przyczyną zgłoszenia do periodontologa. Nadwrażliwość zębiny zgłosiło 75% pacjentów zgłaszających się do periodontologa z powodu choroby przyzębia bądź nadwrażliwości zębiny. Wydaje się konieczne przeprowadzenie badań klinicznych w celu opracowania standardów postępowania przed leczeniem periodontologicznym i po jego zakończeniu, które pozwolą skutecznie zapobiegać zwiększonej wrażliwości zębiny.

Dentine hypersensitivity is at present regarded as one of the main complaints of patients presenting in the dental office. According to the literature this affects, to a much greater extent, patients with periodontal disease. There is a lack in the Polish literature of data regarding the incidence of dentine hypersensitivity in patients attending the periodontologist. This is why it has become the subject of this study. The study involved 347 patients – 245 females and 102 males, between the ages of 22-82 years, the mean age – 48.7 yrs. They presented at the Department of Oral Medicine and Periodontology, Warsaw Medical University, during the period June to November 2011, and agreed to fill in an anonymous questionnaire about hypersensitive dentine. Dentine hypersensitivity was found to be present in 50.7% of all those surveyed. Out of those who came because of periodontal disease there were 65.69% individuals. For 18.7% of those examined, dentine hypersensitivity was the original reason for their visit to the periodontologist. There were 75% with dentine hypersensitivity in those attending the periodontologist because of periodontal disease or dentine hypersensitivity. It appears to be necessary to carry out clinical studies with the aim of determining standards for procedure before periodontal treatment and after its completion, that would allow for effective prevention of increased dentine hypersensitivity.

Choroby przyzębia są powszechnie występującymi chorobami infekcyjnymi, wywoływanymi nie przez pojedynczy gatunek bakterii, ale przez ich ściśle ze sobą współpracujący zespół. Wystąpienie periodontitis jest uwarunkowane namnażaniem się określonych gatunków bakterii patogennych, wytwarzających mechanizmy destrukcji przyzębia i mających zdolność naciekania tkanek. Pacjenci z chorobą przyzębia są zagrożeni rozwojem chorób ogólnoustrojowych, w tym przede wszystkim chorób układu sercowo-naczyniowego. Ze względu na skutki choroby często są poddawani leczeniu kompleksowemu, w tym implantologicznemu. Z tych względów identyfikacja flory bakteryjnej, jej ocena jakościowa i ilościowa, a co za tym idzie celowana antybiotykoterapia wspomagająca jest niezwykle istotna dla skutecznej terapii i prewencji odległych skutków infekcji. W pracy podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o zasadność stosowania testów mikrobiologicznych do oceny poddziąsłowej flory bakteryjnej, opierając się na obserwacjach własnych.

Periodontal diseases are generally occurring infectious diseases caused, not by one type of bacteria, but by the close cooperation with a specific group of bacteria. The occurrence of periodontitis is conditioned by the multiplication of specific types of pathogenic bacteria, that give rise to mechanisms that are destructive to the periodontium and having the ability to invade tissues. Patients with periodontal disease are exposed to the development systemic disease, including, in the first place, diseases of the cardiovascular system. Due to the effects of disease they often undergo complex treatment, including implants. Due to this, identification of the bacterial flora, its qualitative and quantitative evaluation (and what this leads to, targeted adjuvant antibiotic therapy) is extremely significant for effective therapy and prevention of the distant effects of infection. The study attempted to give an answer to the question regarding the basis for using microbiological tests for the evaluation of subgingival bacterial flora, all this being based on personal observations.

Udoskonalone właściwości materiałów złożonych przyczyniają się do zwiększenia zakresu wskazań klinicznych, w których mogą być one bezpiecznie stosowane. W prezentowanym przypadku dokonano istotnych dla estetyki uzębienia korekt z wykorzystaniem materiału złożonego aplikowanego metodą bezpośrednią.

Improvements to composite material properties give rise to an increase in the range of clinical indications in which they can be safely used. In the case described, a number of corrections were made to the dental aesthetics using composite material applied using the direct method.

Dysplazja zębiny jest rzadkim schorzeniem wrodzonym, dziedziczonym w sposób autosomalny dominujący. Występuje z częstością 1: 100 000 z jednakowym nasileniem u osób obojga płci. Celem pracy była próba uchwycenia wspólnych zaburzeń dotyczących zarówno zdrowia jamy ustnej, jak i zdrowia ogólnego występujących u wszystkich członków badanej rodziny.

Dentin dysplasia is a rare autosomal dominant disorder. Its incidence is 1:100,000 with similar intensity in both sexes. The aim of the study was an attempt to isolate common disturbances regarding both oral and general health in all members of the family examined.

Zatrzymane dolne zęby trzonowe drugie są stosunkowo rzadkim zjawiskiem klinicznym, dlatego związane z nimi piśmiennictwo jest skąpe. Mogą one powodować problemy estetyczne, zaburzenia żucia oraz utratę stabilności łuku zębowego. Zatrzymanie drugich zębów trzonowych dolnych jest dużym wyzwaniem zarówno dla lekarza ortodonty, jak i chirurga stomatologicznego.

Cel pracy. Ocena częstości występowania zjawiska zatrzymania drugich zębów trzonowych dolnych.
Materiał i metody. Dokonano oceny 1400 pantomogramów cyfrowych wykonanych ze wskazań ortodontycznych w NZOZ Ortomix w Lublinie.

Wyniki. W badanym materiale stwierdzono 6 przypadków zatrzymania drugich zębów trzonowych dolnych u 3 kobiet i 3 mężczyzn. Częstość występowania wyniosła 0,43%, co stanowi potwierdzenie danych piśmiennictwa.

Wnioski. Zjawisko zatrzymania drugich zębów trzonowych dolnych stanowi istotny problem kliniczny. Stosuje się różne opcje leczenia, wymagające opracowania indywidualnego planu oraz współpracy interdyscyplinarnej, jednak niepowodzenia terapeutyczne wciąż są opisywane. Ze względu na niekorzystne następstwa i trudności lecznicze zatrzymanych drugich zębów trzonowych dolnych jest konieczna wczesna diagnostyka radiologiczna oraz prognozowanie ich utrudnionego wyrzynania się. 
 

Impacted second mandibular molars are relatively rare in clinical practice and therefore the literature about them is infrequent. They may cause aesthetic problems, disturbances in chewing and loss of stability in the dental arch. Impacted second mandibular molars are a big challenge both for the orthodontist as well for the oral surgeon. Aim of study. Assessment of the incidence of the phenomenon of retained second mandibular molars. Materials and methods. Evaluation was made of 1400 digital pantomograms carried out for orthodontic reasons at the NZOZ Ortomix in Lublin. Results. In the material studied, 6 cases of impacted second mandibular molars were found in 3 females and 3 males. The frequency was 0.43%, which confirms the data in the literature. Conclusions. The phenomenon of impacted second molars presents a significant clinical problem. Various treatment options are used that require the preparation of an individual plan and interdisciplinary co-operation. Therapeutic failures are, however, still described. Due to the unfavourable consequences and the treatment difficulties associated with second mandibular molars, early radiological diagnosis and prognosis of eruption difficulties are essential.

W pracy przedstawiono opis przypadku 5-letniego pacjenta leczonego za pomocą protezy częściowej osiadającej akrylowej z powodu ekstrakcji sześciu zębów w szczęce, będącej następstwem rozległej próchnicy. Takie rozwiązanie pozwoliło przywrócić prawidłową artykulację i możliwość żucia pokarmów, dało zadowalający efekt estetyczny oraz umożliwiło bardzo szybką adaptację dziecka do protezy.

The study describes a case of a 5-year-old boy treated with a soft tissue supported acrylic partial denture following the extraction of six maxillary teeth due to widespread caries. Such a solution allowed for the return of proper articulation and of the ability to chew food. It gave a satisfactory aesthetic effect and enabled very quick adaptation by the child.

Przestrzeń neutralna jest to część bezzębnej jamy ustnej, w której siły wywierane przez mięśnie warg i policzków są równoważone przez siły wywierane przez język. W przestrzeni tej powinny się znajdować protezy całkowite. Autorzy przedstawili metodę wykonania protez z wykorzystaniem wycisku przestrzeni neutralnej na przykładzie pacjentki o utrudnionych warunkach protezowania w żuchwie oraz porównali te protezy z protezami wykonanymi metodą tradycyjną.

The neutral zone is the part of the edentulous oral cavity in which the forces exerted by the muscles of the lips and cheeks are evened out by the forces of the tongue. Complete dentures should be found in this space. The authors show a method of denture construction using an impression of the neutral zone in the example of a female patient with difficult conditions for constructing a denture in the mandible. They compared these dentures with those made using the traditional methods.

Współczesna stomatologia zapewnia możliwość szybkiego jednoseansowego uzupełniania braków zębowych. Brak pojedynczego zęba w odcinku przednim stanowi trudny problem kliniczny, zwłaszcza gdy niespodziewanie ząb funkcjonujący dotychczas w jamie ustnej zostanie zakwalifikowany do ekstrakcji. Zaletą tej metody są niewielkie koszty w porównaniu z leczeniem protetycznym oraz możliwość natychmiastowego wykonania uzupełnienia w jamie ustnej. Z drugiej jednak strony należy pamiętać, że nie jest to rozwiązanie ostateczne. Jak się wydaje, jest szczególnie korzystne jako rozwiązanie tymczasowe długoczasowe, gdyż pozwala podczas jednej wizyty wykonać procedury związane jednocześnie z ekstrakcją zęba i jego odbudową funkcjonalną i estetyczną. Pacjent nie jest narażony na uraz psychofizyczny związany z brakiem zęba, zwłaszcza w odcinku przednim.

W pracy opisano przypadek uzupełnienia zęba siecznego przyśrodkowego szczęki, który ze wzglądu na złamanie korzenia został zakwalifikowany do ekstrakcji. 
 

Modern dentistry ensures the possibility of quick one-visit replacement of tooth loss. The absence of a single tooth in the anterior segment constitutes a difficult clinical problem, especially when, unexpectedly, a tooth until now functioning in the oral cavity, is qualified for extraction. The advantages of this method are the low cost in comparison with laboratory work and the possibility of immediate replacement in the oral cavity. On the other hand, however, it should be remembered that this is not a permanent solution. It appears to be particularly useful as a temporary long-term solution as it makes it possible in one visit to carry out procedures that are at one and the same time connected with tooth extraction, its functional replacement and its aesthetics. The patient is not exposed to psychophysical trauma that is connected with tooth loss, particularly in the anterior segment. The study describes a case of replacement of a maxillary central incisor that, due to root fracture was qualified for extraction.

Rehabilitacja protetyczna pacjentów z rozszczepem podniebienia jest jednym z etapów kompleksowego leczenia stomatologicznego i zależy od warunków miejscowych oraz ogólnych. Indywidualne podejście oraz staranne zaplanowanie leczenia protetycznego jest niezbędne do przywrócenia właściwych funkcji narządu żucia. W pracy przedstawiono opis przypadku 21-letniego pacjenta, u którego leczenie z zastosowaniem protezy szkieletowej z precyzyjnymi elementami retencyjnymi zakończyło się sukcesem.

Prosthetic rehabilitation of cleft palate patients is one of the stages of complex dental treatment and depends on local and general conditions. An individual approach and careful planning of prosthetic treatment is essential to restore the proper functions of the chewing apparatus. The study describes a case of a 21-year-old in whom treatment using a skeleton denture with precision attachment retention was successful.

Celem pracy była ocena porównawcza siły adhezji klejów do protez Protefix z Miętą i Corega Świeży Oddech w badaniach in vitro. Badania przeprowadzono z zastosowaniem zestawu testowego składającego się z krążka akrylowego imitującego płytę protezy i krążka z pleksi pokrytego miękkim silikonem, między które wprowadzano testowany preparat, oraz uniwersalnej maszyny wytrzymałościowej (MTS Insight) pozwalającej zmierzyć siłę adhezji. Uzyskane wyniki pokazują podobne wartości siły adhezji kremu Protefix z Miętą oraz Corega Świeży Oddech w początkowym okresie aplikacji. W dłuższym okresie obserwacji wykonane pomiary przemawiają jednak na korzyść kleju Protefix z Miętą.

The aim of the study was to compare the adhesive strength of the dental adhesives Protefix z Miętą and Corega Świeży Oddech in studies in-vitro. The studies were carried out using a test kit comprised of an acrylic disc imitating a denture base and a plexi disc covered with soft silicone, between which the preparation under test was introduced, and a universal material testing machine (MTS Insight) making it possible to measure the strength of adhesion. The obtained results show similar values for adhesive strength of the cream Protefix z Miętą and Corega Świeży Oddech during the initial period of application. During a longer period of observation the measurements are, however, more in favour for the fixative Protefix z Miętą.

Celem pracy było porównanie szczelności materiałów MTA Angelus Grey (Angelus, Brazylia), Tech Biosealer Apex (Isasan, Włochy) oraz Biodentine (Septodont, Francja) w zębach z niezakończonym rozwojem wierzchołka. Do badania użyto 66 usuniętych zębów ludzkich. Na podstawie zdjęć rentgenowskich sklasyfikowano stopień rozwoju korzeni, a następnie dokonano podziału zębów na trzy równe pod względem jakościowym grupy badane – po dwadzieścia zębów każda oraz dwie grupy kontrolne – pozytywną i negatywną (po trzy zęby). Po odcięciu koron zębów kanały korzeniowe opracowano chemo-mechanicznie do rozmiaru 80-120 wg ISO. Po obfitym płukaniu i wysuszeniu kanały korzeniowe wypełniono badanymi materiałami w zależności od grupy: grupa 1 – MTA Angelus Grey, grupa 2 – Tech Biosealer Apex, grupa 3 – Biodentine. Korzenie z wypełnionymi kanałami umieszczono na jedną dobę w świeżym kawałku zwierzęcej tkanki mięśniowej, a następnie zanurzono na 6 dni w DPBS. Po okresie inkubacji, korzenie pomalowano lakierem szybkoschnącym, a następnie poddano tygodniowej kąpieli w tuszu kreślarskim typu „India Ink”. Po wyjęciu z barwnika, opłukaniu, nacięciu wzdłuż i rozłupaniu korzeni, dokonano pomiaru głębokości przecieku. Dane poddano analizie statystycznej testami U Manna-Whitney’a oraz t-Studenta. Największa szczelność cechowała wypełnienia z materiału MTA Angelus Grey. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic między materiałami Biodentine i Tech Biosealer Apex.

The aim of the study was to compare the sealing ability of the materials MTA Angelus Grey (Angelus, Brazil), Tech Biosealer Apex (Isasan, Italy) and Biodentine (Septodont, France) in teeth with incomplete development of the apex. Sixty six extracted human teeth were used for the study. The level of root development was classified on the basis of radiographs and this was followed by division of the teeth into three studied groups, that were even as to quality – with twenty teeth in each group and two control groups – one positive and one negative (three teeth in each). After removal of the tooth crowns the root canals were instrumented chemically and mechanically to size 80-120 ISO. After thorough rinsing and drying the root canals were filled with the materials under study according to the following groups: group 1 – MTA Angelus Grey, group 2 – Tech Biosealer Apex, group 3 – Biodentine. The roots with filled canals were placed in a fresh piece of animal muscle tissue for 24 hours, and then immersed for 6 days in DPBS. After a period of incubation, the roots were painted with quick-drying varnish and then they were subjected to a week’s bath in draftsman’s “India Ink”. After removal from the dye, rinsing and longitudinal sectioning, measurement was made of the depth of penetration of leakage. The results were subjected to statistical analysis using the U Mann-Whitney test and Student t-test. The greatest sealing ability was found in fillings using the MTA Angelus Grey material. There were not found to be any statistically significant differences between the materials Biodentine and Tech Biosealer Apex.

Dysplazja obojczykowo czaszkowa jest rzadko występującą chorobą dziedziczoną autosomalnie dominującą. Jest związana z zaburzeniem metabolizmu kostnego z powodu mutacji genowej. W jej przebiegu występują liczne nieprawidłowości w obrębie układu szkieletowego oraz stomatognatycznego, których skutki można zmniejszyć. Dużą rolę w postępowaniu leczniczym mogą odgrywać lekarze dentyści, ograniczając nieprawidłowości w obrębie jamy ustnej. Leczenie takich pacjentów jest jednak skomplikowane i wymaga współpracy interdyscyplinarnej.

Praca ma na celu przedstawienie dysplazji obojczykowo-czaszkowej na podstawie piśmiennictwa oraz prezentację przypadku własnego pacjentki, której z powodu dolegliwości bólowych w okolicy bródkowej usunięto 2 zęby zatrzymane 33, 43 oraz dwa zęby zatrzymane nadliczbowe 33’ i 43’. Ubytek kostny wypełniono materiałem calci-i-oss zmieszanym z masą bogatopłytkową, a żuchwę zaopatrzono profilaktycznie minipłytką tytanową. 

Cleidocranial dysostosis is a rarely occurring autosomal dominant hereditary disease. It is connected with metabolical disturbance of bone metabolism due to gene mutation. In this condition there are multiple defects in the skeletal and stomatognathic systems, whose effects can be reduced. A big role in the treatment procedure can be played by dentists, reducing defects in the region of the oral cavity. The treatment of such patients is, however, complicated and demands interdisciplinary cooperation. The study aims to present cleidocranial dysostosis as a disease, on the basis of the literature and on the presentation of the author’s own patient, who, due to pain episodes in the chin region, had two retained teeth 33 and 43 removed together with two retained supernumerary 33’ and 43’. The bony defect was filled with calci-i-oss material mixed with platelet-rich material and the mandible was dressed with a prophylactic titanium mini plate.

W pracy przedstawiono opis przypadku usunięcia standardowego metalowego wkładu koronowo-korzeniowego za pomocą ultradźwięków oraz przebieg zakończonego sukcesem dwuseansowego leczenia endodontycznego z zastosowaniem wkładki przeciwbakteryjnej i przeciwzapalnej

The study describes a case of removal of a standard crown post with the help of ultrasound and successful two-visit endodontic treatment with the use of an antibacterial and inflammatory insert.

Artykuł opisuje praktyczny sposób wykonywania szyn EMA Myerson i ich zastosowanie podczas leczenia obturacyjnego bezdechu sennego oraz ciężkich objawów chrapania w gabinecie stomatologicznym.

The article describes a practical method of constructing EMA Myerson splints and their use during treatment of obstructive sleep apnoea and severe snoring, in the dental office.

W części pierwszej pracy opisano odbudowę koron zębów uszkodzonych w wyniku urazu.

In the first part of the study there is a description of the restoration of tooth crowns injured by trauma.

W pracy opisano przypadek pacjentki z rozległymi brakami zębowymi w szczęce i żuchwie. Rehabilitację funkcji żucia pacjentki przeprowadzono z zastosowaniem protezy szkieletowej z zamkami precyzyjnymi w szczęce i klasycznej protezy szkieletowej w żuchwie. 

The study describes a case of a female patient with widespread edentulous areas in the maxilla and mandible. Return of chewing function in the patient was attained using skeleton dentures with precision attachments in the maxilla and a classical skeleton denture in the mandible.

Częstym problemem klinicznym, z którym styka się współczesny implantolog, jest znaczny zanik wyrostka zębodołowego po utracie zęba. Lekarz musi dokonać wyboru, czy przeprowadzić zabieg augmentacji, stwarzając dogodną przestrzeń do implantacji, czy w danej, atroficznej geometrii kości zastosować wszczep krótszy i o mniejszej średnicy.

Celem pracy była prezentacja przebiegu leczenia dorosłej pacjentki, u której wykonano odbudowę implantoprotetyczną brakującego zęba 46 przy wąskim wyrostku zębodołowym żuchwy bez augmentacji kości, opartą na krótkim i wąskim wszczepie zębowym. 

A frequent clinical problem with which the modern implantologist is confronted is a significant atrophy of alveolar ridge after tooth loss. The dental surgeon must make a choice: to carry out the procedure of augmentation and thus form an adequate area for implants or, with a given atrophic geometry of the bone, to use a shorter implant of a smaller diameter. The aim of the study was to describe the course of treatment of an adult female patient in whom implantoprosthetic reconstruction of missing 46 was carried out with a narrow dental alveolus in the mandible without bone augmentation, supported on a short and narrow dental implant.

Cel pracy. Obserwacja stanu okulistycznego osób z przewlekłymi zaawansowanymi chorobami przyzębia oraz szukanie związku przyczynowo- skutkowego między zaobserwowanymi patologiami w przyzębiu i narządzie wzroku.

Materiał. Obserwacją objęto 20 osób w wieku 22-50 lat z przewlekłym stanem zapalnym przyzębia, które zbadano pod kątem schorzeń zapalnych w obrębie narządu wzroku. Osoby te były leczone stomatologicznie zachowawczo i chirurgicznie przez dwa lata.

Metoda. Wszystkim osobom z zaawansowaną chorobą przyzębia wykonano zdjęcia rentgenowskie pantomograficzne oraz badania laboratoryjne krwi (morfologia, OB, cholesterol całkowity, trójglicerydy, białko CRP). Dodatkowo przeprowadzono badania mikrobiologiczne Ocena okulistyczna opierała się na badaniu podmiotowym i przedmiotowym, które obejmowało ostrość wzroku, badanie przedniego odcinka oka, badanie dna oka i pola widzenia. Badaniu angiografii fluoresceinowej siatkówki i OCT (tomografia koherentna siatkówki) poddano osoby z nieprawidłowościami na dnie oczu.

Wyniki. Badaniem okulistycznym stwierdzono następujące odchylenia: niską ostrość wzroku 0,5/50 i 0,5 (2 osoby), osłabienie konwergencji (5 osób), przewlekłe zapalenie spojówek (10 osób). Znaleziono nieprawidłowości na dnie oczu: zwężenie naczyń tętniczych (4 osoby), krętość drobnych tętniczek (2 osoby), druzy (depozyty lipofuscyny) w tylnym biegunie dna (u 2 osób), odwarstwienie siatkówki (u 2 osób).

Podsumowanie. Obecność przewlekłego zapalenia, utrzymującego się często latami w głębokich kieszeniach przyzębia musi być rozpatrywana jako istotny czynnik ryzyka występowania niektórych schorzeń ogólnoustrojowych, w tym chorób okulistycznych. Potwierdzenie postawionej hipotezy związków przyczynowo-skutkowych między chorobami przyzębia a chorobami okulistycznymi wymaga dalszych badań.
Hasła indeksowe: oko, jama ustna, ogniska zakażenia 

Aim of study. Observation of the ophthalmic condition of individuals with chronic advanced periodontitis and the search for a cause/effect between the observed pathologies in the periodontium and the eyeball. Materials. Observation involved 20 individuals aged 22-50 years, with chronic periodontitis and who were examined for inflammatory disease in the region of the eye. These individuals were treated with conservative dentistry and surgery for two years. Methods. All patients with advanced periodontitis had a pantomogram and laboratory blood tests (morphology, ESR, total cholesterol, triglycerides, CRP). In addition microbiological examination was carried out for Ophthalmological evaluation was based on examination and history of patient that included acuity of sight, examination of the anterior part of the eye, examination of fundus of eye and field of vision. Fluorescent angiography of the retina was carried out and OCT was carried out (coherent tomography of retina) in those with irregularities in the fundus of the eye. Results. Ophthalmological examination found the following deviations: low acuity of sight 0.5/50 and 0.5 (2 individuals), impairment of convergence (5 individuals), chronic inflammation of eyelids (10 individuals). Irregularities found in the fundus of the eye: arterial narrowing (4 individuals), tortuosity of small arterioles (2 individuals), drusen (deposits of lipofuchsin) in rear pole of fundus (in 2 individuals), retinal detachment (in 2 individuals). Summary. The presence of chronic inflammation, present sometimes for years in deep periodontal pockets, must be investigated as a significant risk factor for the incidence of some systemic illnesses, including ophthalmic diseases. Confirmation of the hypothesis regarding cause/effect connections between periodontal disease and ophthalmic disease require further study.

Celem pracy jest podkreślenie konieczności wczesnego rozpoznania oraz podjęcia leczenia zgryzu krzyżowego częściowego przedniego niezależnie od etiologii. W pracy przedstawiono prostą metodę leczenia za pomocą zmodyfikowanej płytki Schwarza w fazie wczesnego uzębienia mieszanego na przykładzie trzech pacjentów.

The aim of the study is the emphasis of the necessity of early diagnosis and treatment of anterior crossbite regardless of the etiology. The article presents an easy method of treatment of anterior crossbite using a modified Schwarz plate in the early mixed dentition stage based on the example of three cases.