Wincenty Zawidzki urodził się 13 lipca 1884 r. w rodzinnym majątku w Odolanowie. Uczęszczał do szkół na terenie zaboru pruskiego. Biegle władał językiem niemieckim. W 1905 roku ukończył Uniwersytet Medyczny w Lipsku, uzyskując tytuł lekarza dentysty.

W latach 1908‑1909 Wincenty Zawidzki był asystentem na Wydziale Ortodontycznym Polikliniki Dentystycznej w Berlinie. Pracował pod kierunkiem światowej sławy ortodonty Alfreda Korbitza, autora jednego z pierwszych podręczników do ortodoncji „Kursus der Orthodontie”. W tym czasie zainteresowania młodego badacza były zwrócone w kierunku symetrii łuków zębowych. Stworzył symetroskop własnego pomysłu. Swój autorski instrument Wincenty Zawidzki dokładnie opisał w czasopiśmie „Zeitschrift fur Zahnarztliche Orthopadie” w publikacji „Messapparat fur den Symmetrie-Vergleich des Zahnbogens”. Skonstruowany przez niego przyrząd pozwalał na ocenę modeli gipsowych w trzech płaszczyznach przestrzennych. Aparat do mierzenia symetrii składał się z części dolnej i ramki z siatką. Część dolna w każdym rogu miała po jednym drążku do wkładania ramki z siatką, co umożliwiało opuszczanie i podnoszenie siatki. Drążki miały wystarczającą dla modeli gipsowych długość 6‑7 cm. Ramka składała się z krzyża głównego wykonanego z grubego drutu i cienkiego drutu ligaturowego. Powierzchnia siatki wynosiła 17,2 cm2. Podobnie zbudowany jest symetroskop Grunberga, w którym siatka ma formę trójkąta i gęste przedziały.

Od października 1911 r. Wincenty Zawidzki zaczął publikować cykl artykułów nazwany „Rys ortodoncji nowoczesnej podług systemu Angle’a” na łamach „Kroniki Dentystycznej”. Poruszał w nich takie tematy, jak leczenie wad klasy I, II, III wg Angle’a, leczenie retencyjne, chirurgia w ortodoncji. W licznych artykułach czytelnik znajdował nie tylko rozwiązania teoretyczne, ale również podpowiedzi praktyczne do stosowania na co dzień – zakładanie „bandaży” (pierścieni), „nawiązek” (ligatur), praca z łukiem sprężystym, opis narzędzi ortodontycznych, sposób lutowania elementów dodatkowych do pierścieni. Zawidzki pisał też o nieocenionej roli profilaktyki ortodontycznej – odpowiedniej diecie (spożywanie twardych pokarmów), higienie i leczeniu uzębienia mlecznego. Zwracał uwagę na konieczność edukacji lekarzy zamujących się stomatologią ogólną, aby w stosownej chwili kierowali pacjenta do ortodonty. Przypominał o o ścisłym pokrewieństwie „rynologji z ortodontją”, destrukcyjnym wpływie dysfunkcji oddychania i złych nawyków (ssanie palca, gryzienie wargi górnej) na rozwój narządu żucia. Naświetlał wartość wcześnie podjętego leczenia ortodontycznego.

                                                  Symetroskop

Wincenty Zawidzki nie był zwolennikiem leczenia ekstrakcyjnego, w swoich poglądach skłaniał się do założeń współczesnej ortodoncji Angle’a. Jego zdaniem, zadaniem leczenia ortodontycznego jest przywrócenie prawidłowej funkcji narządu żucia, walory estetyczne stawiał na drugim miejscu. Uważał, że każde leczenie wad zgryzu powinno być poprzedzone dokładną analizą, rozmową z pacjentem lub jego rodzicami o anomalii zgryzowej. Podczas rozmowy z pacjentem powinno się określić oczekiwany czas leczenia. Za konieczne podawał staranne prowadzenie dokumentacji medycznej. Przed podjęciem leczenia zalecał, oprócz pobrania wycisków szczęk, wykonanie fotografii zewnątrzustnych – en face i profilu, a w przypadku ograniczonych możliwości technicznych – pobranie wycisków twarzy, co pozwoliłoby ocenić wpływ leczenia na profil tkanek miękkich twarzy. Jak na owe czasy, Zawidzki dysponował olbrzymim zbiorem modeli gipsowych obrazujących nieprawidłowości zębowe, który udostępniał kolegom po fachu.

Wincenty Zawidzki był aktywnym członkiem towarzystw ortodontycznych. W 1912 roku w Warszawie Zawidzki zorganizował kurs dokształcający, dotyczący leczenia aparatami stałymi metodą Angle’a. Był ceniony jako uczynny kolega chętnie dzielący się swoją wiedzą i doświadczeniem, czego wyrazem było przyznanie mu w 1954 r. najwyższej godności Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego – tytułu Członka Honorowego.


Wincenty Zawidzki, zdjęcie w lustrze, rok 1915.

Wincenty Zawidzki miał wpływ na obraz współczesnej ortodoncji. Pracował jako lektor w cieszącej się uznaniem Szkole Lekarsko-Dentystycznej Hilarego Wilgi w Moskwie. Po rewolucji październikowej przeniósł się do Warszawy, gdzie przy placu Trzech Krzyży prowadził praktykę ortodontyczną. Po zakończeniu II wojny światowej mieszkał i pracował w Bytomiu, a od 1977 roku w Gdyni, gdzie zmarł w wieku 94 lat.

 

 

Piśmiennictwo

1. Dominik K.: Jubileusz Wincentego Zawidzkiego. Czas. Stomatol., 1955, 8, 6, 254‑256.

2. Zawidzki W.: Mesaparat fur den Symetrie-Vergleich des Zahnboges. Zeitschrift für Zahnärztliche Orthopädie, 1911, 12, 516‑519.

3. Zawidzki W.: Rys ortodontji nowoczesnej podług systemu Angle’a. Kronika Dentystyczna, 1911, 10, 11, 12; 1912, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11; 1913, 1, 3.

4. Woźniewski W. (red.): Polski almanach medyczny na rok 1956. PZWL, Warszawa 1957, 567.

5. Spis fachowych pracowników służby zdrowia. PZWL, Warszawa 1964, 560.