Results of survey carried out amongst dentists about practical use of bitewing radiographs

Katarzyna Kajka-Hawryluk, Katarzyna Furmaniak, Piotr Regulski, Kazimierz Szopiński

Streszczenie

Wstęp. Zdjęcia zgryzowo-skrzydłowe (zwane też skrzydłowo-zgryzowymi) pozwalają na wykrycie znacznie większej liczby ubytków próchnicowych w porównaniu z badaniem klinicznym. Niektóre ubytki klasy drugiej w ogóle nie są zauważane w badaniu wzrokowym. Szczególną rolę w wykrywaniu próchnicy wczesnej przypisuje się zdjęciom zgryzowo-skrzydłowym. Dlatego jest zalecane wykorzystywanie tych zdjęć w diagnostyce próchnicy, zwłaszcza u pacjentów w wieku rozwojowym.

Cel. Celem pracy była analiza częstości wykonywania zdjęć zgryzowo-skrzydłowych wśród lekarzy dentystów leczących pacjentów w wieku rozwojowym w powiązaniu z informacjami o miejscu zatrudnienia, stażu pracy czy posiadanej specjalizacji.

Materiał i metody. Materiał stanowiła ankieta dotycząca częstości stosowania zdjęć zgryzowo-skrzydłowych, informacji o respondencie oraz jego opinii o czynnikach ograniczających stosowanie tej metody diagnostycznej. Ankietę rozprowadzono wśród 200 lekarzy w sposób przypadkowy.

Wyniki. Uzyskano odpowiedzi 163 lekarzy. W ciągu ostatniego roku od wypełnienia ankiety 89 ankietowanych (53,6%) nie wykonało ani razu zdjęcia skrzydłowo-zgryzowego. Główną przyczyną niekierowania na zdjęcia zgryzowo-skrzydłowe  zdaniem 98 lekarzy dentystów (59%)okazał się brak wskazań klinicznych.  Narażenie na promieniowanie jonizujące oraz zła jakość zdjęć były odpowiednio uznane przez  55 (34%) i 49 (30%) ankietowanych za przyczynę niekierowania na zdjęcia. Aspekt finansowy wskazało 17 (10,2)% ankietowanych jako przyczynę niekierowania na zdjęcia zgryzowo-skrzydłwoe (lekarz mógł wskazać więcej niż jeden czynnik ograniczający).

Wnioski. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, iż niespełna jedna czwarta lekarzy dentystów biorących udział w badaniu (23%) posługuje się zdjęciami  zgryzowo-skrzydłowymi w praktyce klinicznej przynajmniej jeden raz w miesiącu. Zdecydowana większość lekarzy  nie  robi  tych zdjęć w ogóle. Ci lekarze, którzy zlecają zdjęcia  zgryzowo-skrzydłowe, nie czynią tego często, najczęściej od 1 do 5 razy w miesiącu. Częstość kierowania na zdjęcia zgryzowo-skrzydłowe zależy od liczby przyjmowanych pacjentów w wieku rozwojowym, posiadania specjalizacji ze stomatologii dziecięcej, miejsca pracy. Aspekt finansowy zdaje się nie odgrywać dużej roli jako czynnik ograniczający kierowanie na zdjęcia zgryzowo-skrzydłowe, gdyż został wskazany przez 10% ankietowanych.

 

Abstract

Introduction. Bitewing radiographs (also called bitewings) allow for the discovery of a significantly greater number of carious cavities in comparison with clinical examination. Some Class two cavities are not noticed at all with visual examination. A particular role in the discovery of early caries is attributed to bitewing films. It is, therefore, recommended that these films should be used in the diagnosis of caries , especially for the years of puberty.

Aim. The aim of the study was to analyse the frequency of taking bitewing films by dentists in adolescent patients, in relating to information about the place of employment, work experience and specialisation.

Materials and methods. Material consisted of a questionnaire regarding the frequency of taking bitewing films, information about the respondents, and their opinion about factors that reduce this diagnostic method. Th questionnaire was randomly distributed amongst 200 dentists.

Results. Replies were obtained from 163 dentists. During the last year from  filling in the questionnaire, 89 of those surveyed (53.6%) had not at any time taken bitewings. The chief cause for not referring for bitewings was, in the opinion of the 98 dentists (59%), turned out to be the lack of clinical indications.  Exposure to ionising radiation and the poor quality of radiographs were accordingly acknowledged by 55 (34%) and 49 (30%) of those surveyed, as the cause of non-referral. The financial aspect was given by 17 (10.2)% as a reason for not referring for bitewings (the dentist could indicate more  than one limiting factor).

Conclusions. It can be said, on the basis of obtained results, that not quite one quarter of dentists taking part in the survey (23%) use bitewing films in clinical practice at least once a month. The decided majority of dentists do not take these radiographs at all. These dentists who do refer for bitewing films, do not do this frequently, most commonly from 1 to 5 times a month. The frequency of referral for bitewings depends on the number of adolescent patients treated, the possession of a specialisation in childrens dentistry and place of work. The financial aspect does not play a large role as an organisational factor for referrals for bitewings as it was indicated by 10% of respondents.

 

Hasła indeksowe: zdjęcia zgryzowo-skrzydłowe, wykrywanie próchnicy, stomatologia dziecięca

Key words: bitewing radiographs, caries detection, pediatric dentistry

PIŚMIENNICTWO

1. Chong M. i wsp.: Visual-tactile examination compared with conventional radiography, digital radiography, and  Diagnodent in the diagnosis of occlusal occult caries in extracted premolars. Pediatr. Dent., 2003, 25, 4, 341-349.

2. Peers A. i wsp.: Validity and reproducibility of clinical examination, fibre-optic transillumination, and bite-wing radiology for the diagnosis of small approximal carious lesions: an in vitro study. Caries Res.,1993, 27, 4, 307-311.

3. Hintze H., Wenzel A., Danielsen B.: Reliability of visual examination, fibre-optic transillumination, and bite-wing radiography, and reproducibility of direct visual examination following tooth separation for the identification of cavitated carious lesions in contacting approximal surfaces. Caries Res., 1998, 32, 3, 204-209.

4. Akarslan Z.Z. i wsp.: A comparison of the diagnostic accuracy of bitewing, periapical, unfiltered and filtered digital panoramic images for approximal caries detection in posterior teeth. Dentomaxillofac. Radiol., 2008, 37, 458-463.

5. Pereira A. i wsp.:  Validity of caries detection on occlusal surfaces and treatment decisions based on results from multiple caries-detection methods. Eur. J. Oral Sci., 2009,117, 1, 51-57.

6. Fejerskov O., Kidd E.: Dental Caries. Wyd. II, Blackwell Munksgaard Ltd, 2008.

7. White S., Pharoah M.: Radiologia stomatologiczna, rozdz. 15, I wyd. pol., Wyd. Czelej, Lublin 2002.

8. European guidelines on radiation protection in dental radiology. Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg 2004.

9. Cone Beam CT for Dental and Maxillofacial Radiology. Evidence Based Guidelines. European Commission. 2011. http://www.sedentexct.eu/files/radiation_protection_172.pdf z dn. 22.05.2015 r.

10.  Douglas A., Young D., Featherstone B.: Caries management by risk assessment. Community Dent. Oral Epidemiol., 2012, 41,  e53–e63.

11.  Espelid I., Mejare I., Weerheijm K.: EAPD guidelines for use of radiographs in children. Eur. J. Paed. Dent., 2003, 4, 1, 40-48.

12. Taylor G.K., Macpherson L.M.D.: An investigation into the use of bitewing radiography in children in Greater Glasgow. Br. Dent. J., 2004, 196, 563-568.

13. Gröndahl H.G. i wsp.: Approximal caries and frequency of bitewing examinations in Swedish children and adolescents. Community Dent. Oral Epidemiol, 1992,  20, 1, 20-24.

14.  Helminen S.E. i wsp.: Quality evaluation of young adults’ radiographs in Finnish public oral health service. J. Dent., 2000, 28, 8, 549-555.

15. Olczak-Kowalczyk D., Wagner L.: Wprowadzenie do stomatologii dziecięcej. Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Warszawa 2012., 79.