We wszystkich przypadkach z problemami w rejonie ssż, takimi jak przeskakiwanie w stawie, ograniczenie ruchomości w odwodzeniu żuchwy czy na przykład ból w jej obrębie, ważne jest, aby zrównoważyć napięcie w zakresie żuchwy. Kluczowe jest nauczenie pacjenta autoterapii, którą będzie mógł wykonywać w domu jako kontynuację terapii w gabinecie fizjoterapeuty.

Proponujemy wprowadzić przynajmniej jedno z przedstawionych ćwiczeń już na pierwszej wizycie u stomatologa, w celu redukcji napięcia w obrębie mięśni odpowiedzialnych za ruchy żuchwy, ale także w obszarze mięśni szyi i głowy. Chcemy podkreślić, że jeśli problem stawowy jest rezultatem zaburzeń zgryzu, rozluźnianie może pomóc w zniesieniu dolegliwości w jego obrębie, ale na krótki czas. Bez odpowiedniego leczenia samo rozluźnianie tkanek miękkich będzie chwilowym i krótko działającym sposobem redukcji napięcia w obrębie stawu.

Autoterapia ssż – zobacz praktyczne ćwiczenia

Wspomagając leczenie specjalistyczne w obrębie stawu skroniowo‑żuchwowego, przekonaliśmy się w praktyce o skuteczności działania wielu technik, które przedstawiamy w naszym artykule.

W każdym wywiadzie podczas pierwszej wizyty pytamy pacjenta, czy odruchowo napina i zaciska żuchwę w wyniku reakcji na bodźce z zewnątrz. Ćwiczenie polegające na odwiedzeniu żuchwy ze statycznym oporem (technika nr 6 – zobacz w galerii powyżej) jest doskonałym sposobem na zrównoważenie ilości napięcia w mięśniach zamykających żuchwę.

Działania dotyczące leczenia ssż będą skuteczne, jeśli wykryjemy przyczynę zaburzeń u pacjenta. W tym kontekście należy zwrócić uwagę również na nadmierne zaciskanie żuchwy. Czynników etiologicznych można dopatrywać się zarówno w zaburzeniach okluzji, jak i w dysfunkcjach czynnościowych. Przyczyna nadmiernego zaciskania bardzo często jest związana z wzorcami reagowania na stres. Temat ten jest na tyle obszerny, że wymaga oddzielnego opracowania w jednym z kolejnych artykułów. Na potrzeby tej publikacji przyjmujemy, że jeśli pacjent wie, że zaciska zęby w nocy, niezależnie od przyczyny, jest proszony o wykonywanie opisanych ćwiczeń przed snem. Zmniejsza to w pewnym stopniu napięcie odruchowe, ponadto należy rozważyć zastosowanie szynoterapii.

Przedstawione ćwiczenia są absolutną podstawą. Istnieje wiele ćwiczeń, które można zaproponować pacjentom w dalszej pracy, jednak aby przejść np. do ćwiczeń wewnątrz jamy ustnej, pacjent powinien nauczyć się ćwiczeń opisanych w artykule. Zwykle pacjenci nie mają obycia w „terapeutycznym” dotykaniu swojej twarzy, dlatego też rozluźnianie struktur okołostawowych stawu skroniowo ‑żuchwowego buduje świadomość tego, które struktury są napięte. Dodatkowo uzyskane rozluźnienie tkanek pozwala pacjentowi poczuć, jak dużo napięcia gromadzi się w nich na co dzień.

Pacjentom żyjącym w stałym napięciu potrzebne jest rozluźnienie, aby mogli poczuć różnicę między tym, co jest normą, a co przeciążeniem.

Niezależnie od przyczyn nadmiernego napięcia proponowane przez nas techniki i ćwiczenia skutecznie je redukują. W ramach naszej praktyki pacjenci otrzymują ćwiczenia równoważące napięcie także w układzie wegetatywnym, co odruchowo zmniejsza również napięcie w mięśniach żujących. Spojrzenie globalne na pacjenta pozwala leczyć skuteczniej.

Opracowanie to powstało z myślą o stomatologach, którzy chcąc wysłać pacjenta do fizjoterapeuty, wprowadzają możliwie szybko leczenie kompleksowe. Jeśli pacjent otrzymuje ćwiczenia od lekarza i przychodzi na wizytę do fizjoterapeuty, wtedy można skorygować lub rozszerzyć zakres ćwiczeń, natomiast terapia związana ze stawem skroniowo‑żuchwowym jest prowadzona od pierwszej wizyty.