Kamila Kozak‑Jastrzębska, Renata Majka, Elżbieta Dembowska

Streszczenie
Zespół endodontyczno‑periodontologiczny (endo‑perio) jest kliniczną manifestacją zakażenia bakteryjnego szerzącego się pomiędzy miazgą zęba a tkankami przyzębia. Mechanizm ten może mieć charakter pierwotny – wynikający tylko ze zmian endodontycznych, wtórny – spowodowany zapaleniem przyzębia bądź mieszany – z pierwotnym zapaleniem przyzębia i wtórnie zainfekowaną miazgą. Leczenie zmian endo‑perio jest prawdziwym wyzwaniem. Leczenie z zastosowaniem lasera wymaga gruntownej wiedzy na temat działania laserów, procesów gojenia tkanek przyzębia, a także wpływu urządzeń laserowych na światło kanałów korzeniowych.

Summary
Endo‑perio syndrome is a clinical manifestation of bacterial infection spreading between tooth pulp and periodontal tissues. This mechanism may be primary, resulting only from endodontic changes, secondary through periodontal inflammation or mixed with primary periodontal inflammation and secondary infected pulp. Treating change endo‑perio is a real challenge. Laser treatment requires a thorough knowledge of the effects of lasers, healing processes of periodontal tissues and root canals.

Hasła indeksowe: zespół endo‑perio, zapalenie przyzębia, laser diodowy 940 nm
Key words: endo‑perio syndrome, periodontitis, diode laser 940 nm

Piśmiennictwo
1. Gutnecht N. Laser in Endodontics. LA&HA. 2008; 4/1.
2. Martins MR i wsp. Endodontic treatment of an autogenous transplanted tooth using an Er, Cr: YSGG laser and radial firing tips: case report. Photomed Laser Surg. 2016; 34(10): 487‑493.
3. Gutknecht N i wsp. Bactericidal effect of the Nd:YAG laser in in vitro root canals. J Clin Laser Med Surg. 1996; 14(2): 77‑80.
4. Alshamiri A, Franzen R, Gutknecht N. Temperature elevation during root canal treatment with a 445‑nm diode laser – an in vitro study. Laser Dent Sci. 2018; 9(2): 113f.
5. Preethee T i wsp. Bactericidal effect of 908 nm diode laser in Enterococcus faecalis in infected root canal. J Conserv Dent. 2012; 15(1): 46‑50.
6. Card SJ i wsp. The effectiveness of increased apical enlargement in reducing intracanal bacteria. J Endod. 2002; 28(11): 779‑783.
7. Katebzadeh N, Sigurdsson A, Trope M. Radiographic evaluation of periapical healing after obturation of infected root canals: an in vivo study. Int Endod J. 2000; 33(1): 60‑66.
8. Ng YL i wsp. Outcome of primary root canal treatment: systematic review of literature – Part 2. Influence of clinical factors. Int Endod J. 2008; 41: 6‑31.
9. Pawlicka H, Piątowska D, Łaszkiewicz J. Ocena wypełniania kanałów korzeniowych techniką kondensacji bocznej. Czas Stomatol. 1995; 47(5): 313‑316.
10. Field JW i wsp. A clinical radio‑graphic retrospective assessment of the success rate of single‑visit root canal treatment. Int Endod J. 2004; 37(1): 70‑82.
11. Quality guidelines for endodontic treatment: consensus report of the European Society of Endodontology. Int Endod J. 2006; 39: 921‑930.
12. Tronstadt L. Endodoncja kliniczna. Wydanie polskie pod red. Z. Jańczuka. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2004, s. 247‑254.
13. Figini L. i wsp.: Single versus multiple visits for endodontic treatment of permanent teeth: a Cochrane systematic review. J Endod. 2008; 34: 1041‑1047.
14. Segura‑Egea JJ, Martin‑Gonzalez JM, Castellanos‑Cosano L. Endodontic medicine: connections between apical periodontitis and systemic diseases. Int Endodont J. 2015; 48: 933‑951.
15. Van Der Waal SV, Lappin F, Crielaard W. Does apical periodontitis have systemic consequences? The need for well‑planned and carefully conducted clinical studies. Brit Dent J. 2015; 218: 513‑516.