Jak odpowiednie oświetlenie wpływa na ergonomię i pracę lekarza oraz asysty?

Marcin Banasik, Klaudia Konsor-Kępa, Karolina Seidel

Prawidłowo dobrane oświetlenie w placówce stomatologicznej jest źródłem bezpieczeństwa, komfortu i miłej atmosfery, które odczuwają lekarz, asysta stomatologiczna oraz pacjent. Chcąc wybrać oświetlenie do gabinetu z głową, warto zapoznać się z wytycznymi i normami, jakie obowiązują placówki medyczne. Określają one, między innymi natężenie oświetlenia, barwę oraz ekspozycję.

Ergonomia w  gabinecie stomatologicznym
Odwołując się do wnętrz gabinetu medycznego, w tym stomatologicznego często pada pojęcie „ergonomiczny”. Idąc jednak dalej, „ergonomiczny”, czyli jaki? 

Według Słownika Języka Polskiego ergonomia to: "nauka zajmująca się zasadami i metodami dostosowania urządzeń i narzędzi do cech fizycznych i psychicznych człowieka".

W pomieszczeniu, w którym prowadzone jest leczenie stomatologiczne dotyczy to przystosowania środowiska, maszyn oraz narzędzi pracy do możliwości człowieka. Przestronny i uporządkowany gabinet oddziałuje zarówno na pacjentów, jak i lekarzy oraz ich asystentów, dając poczucie bezpieczeństwa, zwiększając komfort pracy oraz podkreślając profesjonalizm świadczonych usług w placówce.

Ergonomia odgrywa też istotną rolę w przypadku oświetlenia i odnosi się do budowy opraw oświetleniowych, które wspierają ludzi w wykonywaniu obowiązków bez narażenia ich na czynniki szkodliwe. Aby jednak zapewnić bezpieczeństwo w gabinecie, należy wziąć do serca kilka podstawowych zasad.



Projekt oświetlenia wykonała firma LAKO.

Oświetlenie gabinetu – podstawowe zasady

Natężenie
Wytyczne dotyczące oświetlenia w placówkach medycznych określa norma PN-EN- 12464-1 “Światło i Oświetlenie Miejsca Pracy”. Wynika, z niej, że oświetlenie powinno być jak najbardziej zbliżone barwą do światła dziennego – jego natężenie w gabinecie nie może być mniejsze niż 300 lx ani większe niż 500 lx. Natomiast w polu pracy lekarza, na twarzy pacjenta zalecane jest natężenie 1000 lx.

Miejsce
Organizacja gabinetu stomatologicznego może być prosta, trzymając się kilku zasad. Dobrze zorganizowany gabinet, czyli taki, który jest uporządkowany i przestronny, wyróżnia odpowiednie rozmieszczenie mebli, sprzętu itd.

- Budowa gabinetu, kliniki stomatologicznej jest złożonym procesem, dla którego kluczowe jest precyzyjne opracowanie projektu wykonawczego. Dokument szczegółowo opisuje wnętrza planowanej inwestycji, uwzględniając również rozłożenie sprzętu oraz mebli. Układ powinien odpowiadać na potrzeby lekarza i pacjenta – służyć ich komfortowi, bezpieczeństwu oraz być zgodny z regulacjami prawnymi. W przypadku gabinetu stomatologicznego, meble powinny zajmować jedną z powierzchni bocznych, środek – unit i profesjonalne narzędzia stomatologiczne. Pomieszczenie oprócz oświetlenia centralnego z równomiernym rozłożeniem strumienia świetlnego, powinno mieć specjalistyczne modele opraw do lokalnego oświetlenia obszarów roboczych – podkreśla Marcin Banasik, Wiceprezes Zarządu Primater.

Barwa
Nie bez znaczenia pozostają również barwy oświetlenia. Współczynnik oddawania barw (CRI – Colour rendering index) powinien w gabinecie być wyższy niż 90.

- Współczynnik CRI określany jest liczbowo w skali od 0 – brak koloru do 100 – kolor widzialny w świetle słonecznym. W przypadku gabinetu stomatologicznego powinien przekraczać próg 90. Dlaczego? Przede wszystkim, barwa oświetlenia jest kluczowa w  profesjonalnym świadczeniu leczenia przez lekarza stomatologa, gdyż odpowiednio dobrana – pomaga mu idealnie wybrać np. kolor wypełnienia. Barwa oddziałuje również na zdrowie i nastrój lekarza i pacjenta, obecnych w gabinecie – mówi Klaudia Konsor-Kępa, Wiceprezes Zarządu LAKO.

Neutralna temperatura barwowa od 4000 do 5500 K (kelwin) – nie męczy wzroku oraz wpływa korzystnie na możliwości koncentracji. Jest to też temperatura barwowa, która najlepiej współgra z wysokim CRI.

Projekt oświetlenia wykonała firma LAKO.

Ekspozycja
Lekarz, jego asysta oraz pacjent powinni czuć się komfortowo w gabinecie. Olśnienie przykre to jeden z parametrów, który bezpośrednio związany jest z tym stanem u jednostki. Wpływa on na poczucie niewygody, irytacji oraz zmniejsza zdolność rozpoznawania przedmiotów.  W gabinecie stomatologicznym brak olśnienia przykrego powinien mieścić się w normie UGR.

Oświetlenie gabinetu – wpływ na asystę i pacjenta
Oświetlenie w każdym gabinecie stomatologicznym, niezależnie od jego rozmiarów, powinno gwarantować poczucie bezpieczeństwa, przebywającym w nim pacjentom, lekarzom i asyście. W przypadku lekarza i asystentów stomatologicznych – każde oderwanie wzroku od miejsca pracy wymaga od oczu akomodacji, a to wiąże się z dużym ryzykiem, jeżeli nie dostosujemy się do podstawowych regulacji, związanych ze wspomnianym oświetleniem.

- Dobrze przemyślane wnętrza placówek medycznych, w tym przede wszystkim ich oświetlenie, odgrywa bardzo ważną rolę w zakresie jakości świadczonych w nich usług medycznych.  Miejsce pracy powinno zapewniać lekarzom dentystom takie warunki, aby eliminować potencjalne ryzyko przemęczenia czy znużenia wzroku, które może skutkować popełnieniem błędu lekarskiego. Dlatego właśnie oświetlenie jest tak istotne. Ma ono również istotne znaczenie z punktu widzenia pacjenta. Nieodpowiednio ustawione parametry światła mogą wywoływać złe samopoczucie, bóle głowy,  zaczerwienie oczu, a nawet potęgować ból po zabiegu wykonywanym w gabinecie dentystycznym. Warto zatem zadbać o najlepsze warunki do pracy w gabinecie, sprzyjające wymagającej i trudnej pracy lekarzy dentystów oraz ich asystentów, jak i dogodne dla pacjentów. Tak zorganizowany gabinet dentystyczny cieszy się zaufaniem pacjentów – podsumowuje Karolina Seidel, Adwokat.

Podsumowując, oświetlenie to nie tylko stylowo wyglądające lampy, ale wiele czynników, które odpowiadają za to, jak widzimy i jak czujemy się w danym miejscu. W placówce stomatologicznej oświetlenie odgrywa kluczową rolę w zakresie bezpieczeństwa, widoczności oraz komfortu. Mając na uwadze, dobro pacjenta, lekarza oraz jego asysty, warto zadbać oto, aby wybierać je z pomocą ekspertów w tej dziedzinie.