Liczne badania dowodzą, że trwająca przewlekle zmiana toru oddychania doprowadza do zmian w szkielecie części twarzowej czaszki. Wiąże się to także z pogorszeniem saturacji krwi pacjenta, co przekłada się na gorszy sen, mniejszą zdolność koncentracji i możliwości przyswajania wiedzy.
Cel badania. Porównanie i ocena rodzaju i nasilenia wady zgryzu u pacjentów z przerostem migdałka gardłowego oraz u pacjentów po zabiegu adenotomii.
Materiał i metody. Badaniem objęto 99 osób obojga płci w wieku 9-11 lat zakwalifikowanych do leczenia ortodontycznego, które podzielono na dwie grupy. Pierwszą stanowiło 16 dziewcząt i 27 chłopców, u których w przeszłości przeprowadzono zabieg adenotomii. Do grupy drugiej zakwalifikowano 36 dziewcząt i 20 chłopców z aktywnym przerostem migdałka gardłowego.
Wyniki. Częstość występowania wad z grupy zgryzów krzyżowych była znacznie większa w grupie II i ściśle związana z ustnym torem oddychania. Potwierdza to także występowanie tego rodzaju wady u co trzeciego pacjenta z grupy pierwszej, w której mimo odtworzenia prawidłowych warunków przepływu powietrza, ponad 40% pacjentów nadal nawykowo oddychało ustami, uniemożliwiając powrót do warunków normalnych. Stan ten miał także wpływ na łuk dolny i prowadził do skrócenia trzonu żuchwy oraz powstania tzw. tyłozgryzów.
Wnioski. Aktywny przerost migdałka gardłowego jest czynnikiem nasilającym istniejącą wadę zgryzu oraz uniemożliwia jej skuteczne leczenie. Nawet zabieg adenotomii nie będzie miał korzystnego wpływu na warunki zgryzowe, jeśli nie zostanie przywrócony prawidłowy tor oddychania. Tylko przywrócenie prawidłowego napięcia wszystkich mięśni części twarzowej czaszki pozwala na ujawnienie się korzystnych zmian wynikających z prawidłowo przeprowadzonego zabiegu adenotomii.
Hasła indeksowe:przerost migdałka gardłowego, wada zgryzu, zgryz krzyżowy, zwężenie górnych dróg oddechowych

Summary
Numerous studies show that the chronic presence of alteration of the breathing path leads to changes in the facial skeleton. This is also linked with a worsening of the saturation of the blood in the patient, which means worse sleep, lower ability to concentrate and lower possibilities to assimilate knowledge. Objectives. Comparison and evaluation of types of severity of malocclusion in patients with hyperplasia of pharyngeal tonsil after removal of adenoids. Materials and methods. The study involved 99 individuals, males and females between the ages of 9-11 years who were qualified for orthodontic treatment, and who were divided into two groups. The first consisted of 16 girls and 27 boys, who had in the past undergone removal of adenoids. The second group consisted of 36 girls and 20 boys with active hyperplasia of pharyngeal tonsil. Results. The incidence of malocclusions from the group with crossbite was significantly greater in group II and strictly associated with an oral breathing pathway. This is also confirmed by the incidence of this type of defect in every third patient from the first group, in whom, despite the creation correct conditions for the flow of air, over 40% of patients still had the habit of mouth breathing, preventing the return to normal conditions. This condition also had an influence on the lower arch and added to a shortening of the body of the mandible and the formation of the so-called posterior bite. Conclusions. Active hyperplasia of the pharyngeal tonsil is a factor that exacerbates an existing malocclusion and prevents its effective treatment. Even the operation of adenoidectomy will not have any useful effect on occlusal conditions, if there is not a proper return to the correct breathing path. Only the return of the correct tension of all the muscles of the facial skeleton allows for the emergence of useful changes arising from correctly performed adenoidectomy.