Interdyscyplinarność w leczeniu chorób przyzębia – przypadki kliniczne

Marlena Trąbska-Świstelnicka


Zapalenie przyzębia pozostawia nieodwracalne skutki. Celem kompleksowego leczenia chorób przyzębia jest nie tylko wyeliminowanie objawów, ale także minimalizacja ich skutków. Cel ten można osiągnąć przez postępowanie interdyscyplinarne. Bardzo dobre efekty daje skojarzenie leczenia periodontologicznego z ortodontycznym. Stałe miejsce w leczeniu kompleksowym chorób przyzębia mają też procedury endodontyczne, implantologiczne, chirurgiczne i estetyczne.
choroby przyzębia, leczenie interdyscyplinarne, przypadki kliniczne

Interdisciplinary approach in treatment of periodontal diseases – clinical cases
Marlena Trąbska-Świstelnicka


Periodontal inflammation leaves irreversible results. The aim of the interdisciplinary treatment of periodontal disease is not only the elimination of symptoms but also the minimisation of their consequences. This aim can be attained by interdisciplinary procedures. Periodontal treatment together with orthodontics gives very good results. Endodontic procedures, implantology, surgical and aesthetic procedures have a permanent place in the treatment of complex periodontal disease.
periodontal diseases, interdisciplinary treatment, clinical cases

5.40PLN

Leczenie wielospecjalistyczne pacjenta

Leczenie wielospecjalistyczne pacjenta z brakami częściowymi w obrębie łuków zębowych – opis przypadku

Justyna Wichlińska i Jarosław Wichliński

Autorzy przedstawili przypadek 50-letniej pacjentki z brakami częściowymi w obrębie łuków zębowych, wymagającej leczenia wielospecjalistycznego. 

Autorzy przedstawili przypadek 50-letniej pacjentki z brakami częściowymi w obrębie łuków zębowych, wymagającej leczenia wielospecjalistycznego. Hasła indeksowe: rehabilitacja protetyczna, leczenie wielospecjalistyczne, korona teleskopowa

5.40PLN

Reoperacje w skojarzonym leczeniu chirurgiczno-ortodontycznym zatrzymanych kłów stałych

Jolanta Białkowska-Głowacka, Grażyna Grzesiak-Janas, Anna Janas, Monika Ratajek-Gruda


W pracy przedstawiono operacyjne metody leczenia zatrzymanych kłów stałych. Omówiono najczęstsze powikłania związane ze skojarzonym leczeniem chirurgiczno-ortodontycznym. Przedstawiono trudności w ponownym leczeniu chirurgicznym.
zatrzymane kły, leczenie chirurgiczno-ortodontyczne, powikłania

Reoperation with combined surgical-orthodontic treatment of retained permanent canines
Jolanta Białkowska-Głowacka, Grażyna Grzesiak-Janas, Anna Janas, Monika Ratajek-Gruda


The study describes operative methods for treating permanent canines. There is a discussion about the most common complications associated with complex surgical-orthodontic treatment. The difficulties with repeat surgery are described.
retained canines, surgical-orthodontic treatment, complications

5.40PLN

Wykorzystanie zabiegu hemisekcji w interdyscyplinarnym leczeniu powikłań terapii endodontycznej. Opis dwóch przypadków

Maja Bendyk-Szeffer, Ryta Łagocka, Monika Szmidt, Jadwiga Buczkowska-Radlińska


W pracy przedstawiono interdyscyplinarne postępowanie stomatologiczne u dwóch pacjentów z zachowanymi pełnymi łukami uzębienia, mające na celu wykorzystanie jednego z korzeni zęba trzonowego po zabiegu hemisekcji jako filaru dla samodzielnej korony protetycznej.
hemisekcja, leczenie endodontyczno-chirurgiczne, ząb wielokorzeniowy

Use of hemisection procedure in multi-specialist treatment of complications of endodontic treatment. Description of two cases

Maja Bendyk-Szeffer, Ryta Łagocka, Monika Szmidt, Jadwiga Buczkowska-Radlińska


The study describes multi-specialist dental procedures in two patients with complete dental arches, with the aim of utilising one of the roots of a molar tooth after hemisection, to be used as an abutment for a lone-standing
hemisection, endodontic-surgical treatment, multi rooted tooth

5.40PLN

Postępowanie wielodyscyplinarne w złamaniach zębów poniżej brzegu kości wyrostka zębodołowego

Aneta Kałużyńska, Krzysztof Kałużyński, Krzysztof Woźniak, Mariusz Lipski


Współczesna stomatologia wychodzi naprzeciw coraz trudniejszym problemom klinicznym. Jednym z nich są niewątpliwie złamania zębów, w których utrata struktury zęba sięga poniżej kości wyrostka zębodołowego. W opracowaniu przedstawiono dwa uznane sposoby postępowania w tego rodzaju przypadkach: chirurgiczne wydłużenie korony klinicznej oraz ortodontyczną ekstruzję złamanego zęba. Uwzględniono także sytuacje, które wymagają podejścia wielodyscyplinarnego, z wykorzystaniem leczenia zachowawczego, protetycznego, chirurgicznego i ortodontycznego.
złamania zębów, chirurgiczne wydłużenie korony klinicznej, ekstruzja ortodontyczna

Multi-specialist treatment in fracture of teeth below the level of the bony alveolus
Aneta Kałużyńska, Krzysztof Kałużyński, Krzysztof Woźniak, Mariusz Lipski 

Modern dentistry reaches out to ever more difficult clinical problems. One of them is undoubtedly tooth fracture in which loss of dental structures goes below the level of the bony alveolus. The study presents two accepted methods of procedure in this type of case: surgical lengthening of clinical crown and orthodontic extrusion of the fractured tooth. Situations were also taken into account that require a multi-disciplinary approach, employing conservative dentistry, prosthetics, surgery and orthodontics.

tooth fracture, surgical lengthening of clinical crown, orthodontic extrusion

5.40PLN

Urazy zębów z punktu widzenia pacjentów w różnym wieku

Tomasz Stefański, Agnieszka Słota, Matylda Siedlok, Dominika Sikorska, Paweł Stadnicki, Iwona Wysoczańska-Jankowicz, Lidia Postek-Stefańska


Uwaga lekarza dentysty koncentruje się przede wszystkim na diagnostyce i leczeniu pourazowych uszkodzeń zębów. Warto jednak, aby uwzględniał również to, jak pacjenci postrzegają doznane urazy. Może to wpłynąć na motywację do podjęcia leczenia i systematyczne zgłaszanie się na wizyty kontrolne, a w efekcie zaważyć na końcowym wyniku terapii. Celem pracy było porównanie, jak pacjenci w różnym wieku postrzegają pourazowe uszkodzenia zębów, a także sprawdzenie ich wiedzy na temat sposobu przechowywania wybitego zęba do czasu replantacji. Przeprowadzono wywiad kwestionariuszowy wśród dzieci (7-9 lat), młodzieży (13-15 lat) i dorosłych – rodziców lub opiekunów dzieci (25-40 lat). Respondentom pokazano zestaw sześciu standaryzowanych zdjęć różnych pourazowych uszkodzeń zęba siecznego przyśrodkowego szczęki i okolicznych tkanek i poproszono o ich ocenę pod kątem: a) bolesności, b) estetyki, c) trudności leczenia, d) konieczności podjęcia leczenia. Druga część pytań dotyczyła pourazowych uszkodzeń zębów doświadczonych przez ankietowanych w przeszłości oraz wiedzy na temat sposobu przechowywania wybitego zęba. W badaniu uczestniczyło 312 osób. Postrzeganie pourazowych uszkodzeń zębów przez dzieci, młodzież i dorosłych różniło się. Wcześniejsze doświadczenie urazu przez pacjenta znamiennie wpływało na subiektywną ocenę pourazowych uszkodzeń zębów przedstawionych na fotografiach (p < 0,05). Tylko 10,9% wszystkich respondentów wskazało właściwy sposób przechowywania wybitego zęba. Odpowiedzi dzieci, młodzieży i dorosłych na to pytanie nie różniły się znamiennie (p > 0,05). Niedostateczna wiedza na temat przechowywania i możliwości leczenia wybitego zęba powoduje konieczność zwiększenia działań edukacyjnych w tym zakresie nie tylko wśród dzieci i młodzieży, ale przede wszystkim wśród dorosłych.

pourazowe uszkodzenia zębów, postrzeganie, dzieci, młodzież, dorośli

Traumatic dental injuries from the viewpoint of patients at different ages
Tomasz Stefański, Agnieszka Słota, Matylda Siedlok, Dominika Sikorska, Paweł Stadnicki, Iwona Wysoczańska-Jankowicz, Lidia Postek-Stefańska


The dentist attention tend to focus mainly on diagnosis and treatment of the traumatic dental injuries. However, it is worthwhile to also take into account how patients perceive their injuries. This may influence motivation to undergo treatment and regular attendance at follow-up appointments, and, in effect, it can have an impact on the final treatment outcome. The aim of the study was to compare the perception of traumatic dental injuries among patients from different age groups and also to check their knowledge of how to store an avulsed tooth until the time of its replantation. A questionnaire interview was carried out among children (7-9 years), adolescents (13-15 years) and adults who were parents or guardians (25-40 years). The respondents were shown a set of six standardized photographs of various traumatic injuries to the maxillary central incisor with surrounding tissues and were asked to rank the injuries in terms of: a) pain, b) aesthetics, c) difficulties in treatment, d) the necessity to undergo treatment. The other questions concerned the experience of previous traumatic dental injury and the knowledge of how to store an avulsed tooth. The study involved 312 individuals. Differences were identified in the way of perceiving traumatic dental injuries by children, adolescents and adults. Previous experience of trauma by the patient significantly influenced the subjective perception of dental trauma as presented in the photographs (p < 0.05). Only 10.9% of all respondents indicated a correct storage medium for avulsed tooth. The replies of children, adolescents and adults to this question did not significantly differ (p > 0,05). Insufficient knowledge of the storage media and the possibility of treatment of avulsed tooth indicate the need for more education in this field not only in children and adolescents but particularly in adults.
traumatic dental injuries, perception, children, adolescents, adults

5.40PLN

Rewizja leczenia endodontycznego zęba 32 ze zmianą zlokalizowaną w przegrodzie międzyzębowej. Badanie CBCT jako współczesne narzędzie diagnostyczne

Bartłomiej Górski i Katarzyna Brus-Sawczuk


Diagnostyka różnicowa zmian o charakterze osteolizy zlokalizowanych w przegrodach międzyzębowych jest bardzo trudna. Ogniska tego typu są najczęściej spowodowane chorobą przyzębia brzeżnego, jednak zawsze należy pamiętać o innych możliwych czynnikach sprawczych. W przypadku zmian, które mimo prawidłowo przeprowadzonego leczenia periodontologicznego i endodontycznego, nie goją się, zawsze należy wykluczyć tło nowotworowe.
Celem pracy jest przedstawienie przypadku klinicznego, w którym patologia miazgi zęba 32 spowodowała powstanie zmiany osteolitycznej, widocznej na zdjęciu zębowym w połowie wysokości przegrody międzyzębowej, której obraz imitował zmianę typową dla zapalenia przyzębia brzeżnego. Nietypowy obraz był najprawdopodobniej powodem niedostatecznego leczenia wdrożonego przez lekarza kierującego.
Badanie tomografii komputerowej wiązki stożkowej wykazało, że przyczyną powstania i progresji zmiany była patologia miazgi zęba (ząb był leczony endodontycznie w 2009 roku). Po rewizji leczenia endodontycznego zaobserwowano ustąpienie wysięku ropnego z kieszonki dziąsłowej, a po 3 miesiącach dokumentacja radiologiczna wykazała wyraźny proces gojenia się zmiany.
zespół endo-perio, diagnostyka, tomografia komputerowa wiązki stożkowej

Endodontic re-treatment of tooth 32 with change located in interdental septum. CBCT examination as a modern diagnostic tool

Bartłomiej Górski i Katarzyna Brus-Sawczuk


Differential diagnosis of changes of an osteolytic character, localised in the interdental septa, is very difficult. Foci of this type are most commonly caused by disease of the marginal periodontium, but other possible causative factors should always be remembered. In the case of changes that, despite correctly carried out endodontic treatment, do not heal, neoplasm should be checked for. The aim of the study was to describe a clinical case in which pathology of the pulp of tooth 32 caused osteolytic changes visible on dental film at half height of the interdental septum, whose image imitated change typical of that for inflammation of the marginal periodontium. The untypical image was most probably a result of inadequate treatment initiated by the directing dentist. Examination using cone-beam computed tomography showed that the cause and progression of the change was tooth pulp pathology (the tooth had been treated endodontically in 2009). After endodontic re-treatment, the pus exudate was seen to abate from the gingival pocket and, after 3 months radiological documentation showed a distinct process of healing of the change.
endo-perio syndrome, diagnostics, cone-beam computed tomography (CBCT)

5.40PLN

Trudności w leczeniu pacjenta z zespołem Treachera Collinsa

Justyna Meisel-Denes, Katarzyna Cwajda, Urszula Kaczmarek


Zespół Treachera Collinsa (TCS) jest autosomalnym dominującym zaburzeniem rozwojowym części twarzowej czaszki, dotyczącym wielkości i kształtu uszu, powiek, kości jarzmowych i szczęk. Występuje z częstością 1 na 50 000 żywych urodzeń. Manifestacja objawów u pacjentów z zespołem jest zróżnicowana.
W pracy opisano przypadek 4-letniej dziewczynki z zespołem Treachera Collinsa.
zespół Treachera Collinsa, opis przypadku

Difficulties in treatment of patient with Treacher Collins syndrome
Justyna Meisel-Denes, Katarzyna Cwajda, Urszula Kaczmarek


Treacher Collins syndrome (TCS) is an autosomal dominant developmental defect in the facial skeleton and affects the size and shape of ears, eyelids, zygomatic bones and jaws. It occurs 1 in 50 000 live births. The signs manifested in patients with this syndrome are varied. The study describes a case of a four-year-old girl with Treacher Collins syndrome.
Treacher Collins syndrome, case report

5.40PLN

Wymiana nakładu ceramicznego na onlay wykonany z użyciem techniki Cerec

Kari Pihlman


W artykule opisano wymianę nieszczelnego uzupełnienia ceramicznego na nakład wykonany podczas wizyty pacjenta z użyciem techniki frezowania skorelowanego Cerec. Autor przedstawił proces preparacji tkanek i wykonania uzupełnienia oraz opisał procedurę osadzania nakładu.
nakład ceramiczny, technika Cerec, frezowanie, bloczki ceramiczne, wycisk optyczny, tradycyjny cement kompozytowy

Exchange of ceramic onlay for an onlay made using Cerec technique
Kari Pihlman


The article describes the exchange of a leaky ceramic restoration for an onlay constructed during the patient’s visit using the technique of correlated grinding Cerec. The author showed the process of tissue preparation and making the restoration. He also described the procedure of seating the onlay.
ceramic onlay, Cerec technique, grinding, ceramic blocks, optical impression, traditional composite cement

5.40PLN

Resekcja wierzchołka korzenia zęba z użyciem lasera erbowo-yagowego

Jacek Matys


W pracy omówiono przypadek resekcji wierzchołka korzenia lewego bocznego zęba siecznego szczęki z użyciem lasera erbowo-jagowego. Przedstawiono sposób wykorzystania lasera w mikrochirurgii endodontycznej oraz metody chirurgii minimalnie inwazyjnej, kładąc nacisk na poprawę dokładności usunięcia zmiany okołowierzchołkowej za pomocą wiązki lasera erbowo-jagowego.
laser erbowo-jagowy, resekcja wierzchołka korzenia, mikrochirurgia

Apical tooth root resection using Er:YAG laser
Jacek Matys


The study describes a case of apical resection of a left lateral maxillary incisor using an Er:YAG laser. A presentation is given of using a laser in endodontic microsurgery and of methods of minimally invasive surgery, with emphasis on the improvement in accuracy of eliminating periapical changes with the help of an Er:YAG laser beam.
Er:YAG laser, apicectomy, microsurgery

5.40PLN

Clear Aligner – estetyczne rozwiązanie problemów ortodontycznych u dorosłych

Joanna Wysokińska-Miszczuk, Magdalena Kwiatkowska, Izabela Michalak, Maciej Michalak, Maciej Kwiatkowski, Michał Paulo, Pablo Echarri Lobiondo


Rynek ortodontyczny oferuje obecnie wiele nowoczesnych technik oraz ulepszonych materiałów wykorzystywanych do podniesienia jakości leczenia nieprawidłowości zębowych. Głównym kierunkiem rozwoju jest poprawa estetyki aparatów ortodontycznych. Osiągnięciem ostatnich lat jest system Clear Aligner (CA), wykorzystujący elastyczne, bezbarwne, przezroczyste nakładki wykonane z tworzywa sztucznego. System CA umożliwia leczenie pacjentów, którzy nie mogą sobie pozwolić na terapię standardowym aparatem stałym nie tylko ze względów finansowych, ale i estetycznych. Technologia ta jest komfortowa, bezbolesna, skuteczna, mniej kosztowna od terapii z użyciem aparatu stałego i bardzo estetyczna.
W artykule przedstawiono protokół laboratoryjny i kliniczny, wskazania, zalety, a także ograniczenia dotyczące stosowania systemu CA.
Clear Aligner, Invisalign, nakładki przezroczyste, leczenie ortodontyczne

Clear Aligner – an aesthetic solution to orthodontic problems in adults
Joanna Wysokińska-Miszczuk, Magdalena Kwiatkowska, Izabela Michalak, Maciej Michalak, Maciej Kwiatkowski, Michał Paulo, Pablo Echarri Lobiondo


The orthodontic market at present offers many modern techniques and improved materials that are used to raise the quality of treatment of dental abnormalities. The chief direction of development is the improvement of the aesthetics of orthodontic appliances. An achievement of recent years is the Clear Aligner system (CA), which utilises elastic, colourless, transparent splints made of artificial resin. The CA system enables the treatment of patients, who cannot accept standard treatment with a fixed appliance, not only for financial reasons but also for aesthetic ones. This technology is comfortable, painless, effective, cheaper than treatment with fixed appliances and very aesthetic. The article describes the clinical and laboratory protocol, indications, advantages and also the limitations regarding the CA system.
Clear Aligner, Invisalign, transparent splints, orthodontic treatment

5.40PLN

Wskaźnik Pulpal Involvement-Roots-Sepsis (PRS) – nowe narzędzie do oceny powikłań nieleczonej próchnicy zębów

Joanna Bagińska i Wanda Stokowska


Zróżnicowanie rozprzestrzenienia się próchnicy zębów na świecie powoduje konieczność opracowania nowych narzędzi do kompleksowej oceny choroby próchnicowej. Ważnym aspektem jest monitorowanie ciężkości choroby, w tym występowania powikłań próchnicy. W pracy przedstawiono własny wskaźnik następstw klinicznych nieleczonej próchnicy zębów o nazwie Pulpal Involvement-Roots-Sepsis (PRS/prs), który umożliwia ocenę występowania powikłań próchnicy w populacji oraz oszacowanie potrzeb leczniczych w tym zakresie.
próchnica zębów, PUFA/pufa, PRS/prs

Pulpal Involvement- Roots- Sepsis (PRS) Index – new tool for evaluation of the clinical consequences of untreated dental caries
Joanna Bagińska i Wanda Stokowska


The diversity of the spread of dental caries throughout the world creates the necessity to develop new tools for its complex evaluation. An important aspect is the monitoring of the severity of this disease, including the complications of caries. The study describes the author’s own index of clinical consequences of untreated dental caries. This index is called Pulpal Involvement-Roots-Sepsis (PRS/prs) and it enables evaluation of the incidence of caries complications and of an evaluation of the treatment needs from this aspect.
dental caries, PUFA/pufa, PRS/prs

5.40PLN

Fizykodiagnostyka w stomatologii

Krystyna Opalko, Anna Dojs, Danuta Lietz-Kijak


Medycyna fizykalna to dział lecznictwa, który wykorzystuje sztucznie wytworzo-ne czynniki fizyczne w diagnostyce, profilaktyce i leczeniu. Każdy bodziec, na-zwany czynnikiem fizycznym, wywoła w żywym organizmie reakcję. Czynnik fizyczny, jakim jest promieniowanie X, ma najszersze zastosowanie w dia-gnostyce stomatologicznej. Ze względu na inwazyjność tego badania, wcześniej powinny zostać wykorzystane nieinwazyjne metody diagnostyki fi-zykalnej, w tym jedno z najważniejszych badań – test elektryczny miazgi. Przed wykonaniem badania rentgenowskiego należy przeprowadzić dokładną analizę potrzeb i wybrać odpowiednią technikę, projekcję oraz ustalić wstępną diagnozę.
fizykodiagnostyka, diagnostyka rentgenowska

Physical diagnosis in dentistry
Krystyna Opalko, Anna Dojs, Danuta Lietz-Kijak


Physical medicine is a department of medicine, that makes use of artificially produced physical factors, in diagnosis, prevention and treatment. Every stimulus, called a physical factor, elicits a reaction in the living organism. The physical factor X-ray radiation, which is such a factor, has the widest application in dental diagnosis. Due to the invasiveness of this examination, it should be preceded by non-invasive methods of physical diagnosis, among them one of the most important being the electrical pulp test. Before radiological diagnosis an accurate analysis of needs should be carried out and the appropriate technique, projection and initial diagnosis should be ascertained.
physical diagnosis, radiological diagnosis

5.40PLN