Evaluation of oral health in patients with Down syndrome

Magdalena Sulewska, Ewa Dolińska, Wojciech Sobaniec, Małgorzata Pietruska, Jan Pietruski

Streszczenie

Wstęp. Zespół  Downa (ZD) jest  najbardziej  rozpowszechnioną   wadą   genotypu   człowieka spowodowaną  trisomią chromosomu 21 lub jego fragmentu. Opieka stomatologiczna nad pacjentami z tym zespołem stanowi poważny problem ze względu na występujące upośledzenie umysłowe i nieprawidłowości w układzie stomatognatycznym. Celem pracy była ocena zdrowia jamy ustnej  pacjentów z zespołem Downa.

Materiał i metody. Badaniem objęto grupę 48 pacjentów z ZD, w tym 20 dzieci i 28 dorosłych. Grupę porównawczą stanowiło 54 osób zdrowych, 23 dzieci i 31 dorosłych. Przeprowadzono  kliniczne badanie  stomatologiczne  uwzględniające stan  uzębienia (liczba zębów,  średnie PUW,  puw) i higieny  jamy  ustnej (API, PI). Oceniono także czas wyrzynania się zębów, obecność korzeni zębów, występowanie hipodoncji, wysklepienie podniebienia i warunki  zgryzowe.   

Wyniki. Zaobserwowano  istotnie  statystycznie  gorszy  stan  uzębienia i higieny  jamy  ustnej  w grupie pacjentów z ZD. Liczbę obecnych i wypełnionych (W, w) zębów u pacjentów z trisomią 21 pary chromosomów oszacowano na 17,295 i 2,205 względem 23,888 i 4,40741 w populacji osób zdrowych. Średnie wartości pozostałych parametrów klinicznych (liczba zębów z próchnicą (P,P) liczba zębów usuniętych (U, u), średnia wartość (PUW , puw), wskaźnik API i PI) były istotnie wyższe w grupie osób z ZD w porównaniu do grupy kontrolnej. Ich wartości wynosiły odpowiednio 6,954 vs. 8,978; 16,84 vs.  96,91%; 95,11% vs. 2,277; 2,388 vs.  9,074; 85,30% vs.  77, 296%. Występowanie hipodoncji było niemal 4-krotnie częstsze u pacjentów z ZD. Analiza warunków zwarciowych wykazała w 86,36% przypadków obecność wad zgryzu i związaną z tym konieczność leczenia ortodontycznego.

Wnioski. Gorszy stan zdrowia jamy ustnej oraz zaniedbania higieniczne wśród  pacjentów z zespołem Downa stwarzają konieczność wprowadzenia  działań  profilaktyczno-leczniczo-rehabilitacyjnych. 

 

Abstract

Introduction. Down syndrome (DS) is the most widespread defect in the human genotype caused by trisomy of chromosome 21 or its fragment. Dental care for patients with this syndrome constitutes a serious problem due to the fact of the associated mental handicap and defects in the stomatognathic system. The aim of the study was to evaluate the health of the oral cavity in patients with Down syndrome.

Materials and methods. The study involved a group of 48 patients with DS, including 20 children and 28 adults. The control group consisted of 54 healthy individuals, 23 children and 31 adults. Clinical dental examinations were carried out, taking into account the state of the dentition (number of teeth, mean DMF, dmf) and oral hygiene (API, PI). Evaluation was also made of the times of eruption of teeth, presence of tooth roots, incidence of hypodontia, palatal arch and occlusal conditions.  

Results. There was found to be a statistically worse condition of the dentition and oral hygiene in the group of patients with DS. The number of present and filled (F, f) teeth in patients with trisomy 21 paired chromosomes was estimated as 17.295 and 2.205 in reference to 23.888 and 4.40741 in a population of healthy individuals. The mean values of the remaining clinical parameters (number of teeth with caries (D, d) number of teeth removed (M, m), mean DMF value (DMF, dmf), API and PI indices) were significantly higher in the group of people with DS as compared to the control group. There values rose accordingly: 6.954; 8.978; 16.84; 96.91%; 95.11%; vs. 2.277; 2.388; 9.074; 85.30%; 77.296%. The incidence of hypodontia was almost 4-times more frequent in patients with DS. Analysis of occlusal conditions showed in 86.36% of cases the presence of malocclusion and the associated need for orthodontic treatment.

Conclusions..The worse condition of oral health and the neglected oral hygiene in patients with Down syndrome create the necessity to introduce preventive-treatment-rehabilitation action.

 

Hasła indeksowe: zespół Downa, higiena jamy ustnej, próchnica zębów, hipodoncja

Key words: Down syndrome, oral hygiene, dental caries, hypodontia

PIŚMIENNICTWO

1. Sadowska L. i wsp.: Diagnostyka i terapia dzieci z zespołem Downa w świetle badań własnych i przeglądu literatury przedmiotu. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009, 1, 8-30.

2. Parker S.E. i wsp.: Updated national birth prevalence estimates for selected birth defects in the United States, 2004-2006. Birth Defects Res. A. Clin. Mol. Teratol.,12,  2010, 88, 1008-1016.

3. Radwańska E., Szklarska E., Żmuda-Stawowiak D.: Stan uzębienia dzieci z zespołem Downa z uwzględnieniem dynamiki rozwojowej w badaniach Krakowskiej Poradni Stomatologicznej.  Mag. Stomatol.,  2007, XVII, 7-8,  68-71.

4. Pietrzyk J.: Rola pediatry pierwszego kontaktu w opiece nad Dzieckiem przewlekle chorym. Odcinek 6: Zespół Downa. Medycyna Praktyczna – Pediatria, 1999, 6, 80-94.

5. Goździcka-Józefiak A., Bobowicz M.A., Kędzia H.: Genetyka molekularna i biochemia wybranych chorób u ludzi. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.

6. Głąb H.,  Szklarska E., Szmigiel Cz.:  Badania antropometryczne czaszki twarzowej dzieci z zespołem Downa. Mag. Stomatol., 2007, XVII, 5, 10-14.

7. Mussig D., Hickel R., Zschiesche S.: The eruption of deciduous teeth in children with  various of Down’s syndrome. Dtsch. Zahnzarzteblatt,. 1990, 45, 3, 157-159.

8. Herman K. i wsp.: Ocena stanu zdrowia jamy ustnej u dzieci z zespołem Downa lub z mózgowym porażeniem dziecięcym. Dent. Med. Probl., 2011, 48, 1, 30-36.

9. Lange D.E. i wsp.: Klinische Bewertungsverfahren zur Objektivierung der Mundhygiene. Dtsch. Zahnärztl. Z., 1977, 32, 44-47.

10. O’Leary T.: The periodontal screening examination. J. Periodontol., 1967, 38, 617-624.

11. Borysewicz-Lewicka M., Gerreth K.: Opieka stomatologiczna nad pacjentem niepełnosprawnym intelektualnie - potrzeby i ograniczenia. Czas. Stomatol., 2009, 62, 1, 34-41

12. Michałowski A., Mielnik-Błaszczak M.: Trzyletnia analiza zabiegów stomatologicznych w znieczuleniu ogólnym w makroregionie lubelskim. Stomatol. Współcz., 2005, (Suplement 2), 33-36.

13. Chłapowska J., Gromadzińska-Zapłata E.: Uwagi na temat zabiegów stomatologicznych wykonywanych w znieczuleniu ogólnym u dzieci. Pozn. Stomatol., 1993, XXI, 137-140.

14. Becker A., Shapira J., Chaushu S.: Orthodontic treatment for disabled children – a survey of patient and appliance management. J. Orthod., 2001, 28, 39-44.

15. Haber-Milewska T.: Przyczynek do zagadnienia zmian w jamie ustnej występujących u dzieci z zespołem Downa. Pozn. Stomatol., 1975, 99-103.

16. Adamowicz-Klepalska B., Nowak-Edin R.: Stomatologiczny aspekt zespołu Downa u dzieci. Czas. Stomatol., 1999, LII, 6, 389-393.

17. Orner G.: Dental caries experience among children with Down syndrome and their sibs. Arch. Oral Biol., 1975, 20, 627-634.

18. Shapira J. i wsp.: Caries levels, Streptococcus mutant counts, salivary pH and periodontal treatment needs of adult Down syndrome patients. Special Care Dentistry, 1991, 11, 248-251.

19. Desai S.S.: Down syndrome: a review of the literature. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. Endod., 1997, 84, 3, 279-285.

20. Barańska-Gachowska M., Lisiewicz-Dyduch J., Lampa-Kompała J.: Ocena stanu uzębienia i przyzębia u dzieci upośledzonych umysłowo. Czas. Stomatol., 1986, 29, 2, 87-94.

21. Chan A.R.: Dental caries and periodontal disease in Down’s syndrome patients. Univ. Toronto. Dent. J., 1994, 7, 18-20.

22. Borysewicz-Lewicka M., Kaczmarek A., Krokos K.: Ocena stanu uzębienia uczniów szkoły specjalnej. Czas. Stomatol., 1996, XLIX, 12, 813-816.

23. De Camargo M.A., Antunes J.L.: Untreated dental caries in children with cerebral palsy in the Brazilian context. Int. J. Pediatr. Dent., 2008, 18, 131-138.

24. Sterling E.S.: Oral and dental considerations in Down syndrome. In: Lott I, McCoy E, ed. Down Syndrome: Advances In Medical Care. Wiley-Liss, New York 1992, 135-145.

25. Ivanić Jokić N. i wsp.: Dental caries in disabled children. Coll. Antropol., 2007, 31, 321-332.

26. Jara L. i wsp.: The sequence of eruption of the permanent dentition in a Chilean sample with Down’s syndrome. Arch. Oral Biol., 1993, 38, 1, 85-89.

27. Stark A.: Dentistry: Down syndrome advances in biomedicine and behavioral sciences. In: Pueschel, Rynders. ed. Cambridge, MA 1982, 198-203.

28. Oliviera  A. C. i wsp.: Factors associated with malocclusions in children and adolescents with Down syndrome. Am. J. Orthod. Dentofacial Orthop., 2008, 133, 489, e 1-8.

29. Ondarza A. i wsp.:  Tooth malalignments in Chilean children with Down syndrome.  Cleft Palate Craniofac. J., 1995, 32, 3, 188-193.

30. Kleint G., Kanitz G., Harzer W.: Orthodontic treatment in handicapped children: Report of four cases. ASDC J. Dent. Child., 2002, 69, 1&2, 31-38.

31. Wacińska-Drabińska M., Staniaszek A.: Planowanie zabiegów stomatologicznych w znieczuleniu ogólnym dzieci upośledzonych. Czas. Stomatol., 1990, XLII, 11-12, 685-688.