Analysis of concerns regarding dental treatment in adult patients

Daria Machałek, Wojciech Boratyński

Streszczenie
Wstęp. Lęk związany z wizytą u stomatologa jest zjawiskiem powszechnym. Poznanie przyczyn lęku stomatologicznego może przyczynić się do lepszej relacji między pacjentem a lekarzem stomatologiem.
Cel pracy. Celem pracy była ocena nasilenia lęku podczas poszczególnych etapów wizyty u lekarza stomatologa i wyłonienie czynników najbardziej uciążliwych dla pacjenta oraz sprawdzenie, czy zależą one od danych socjodemograficznych.
Materiał i metody. W badaniu wzięło udział 144 pacjentów obojga płci (K = 83, M = 61) w wieku 20-85 lat. Uzyskany materiał poddano analizie statystycznej testem U Manna-Whitneya, jednoczynnikową analizą wariancji Kruskala-Wallisa z testem Jonckheere’a-Terpstry, analizą korelacji ze współczynnikiem tau Kendalla oraz testem Wilcoxona. Za poziom istotności uznano klasyczny próg α = 0,05.
Wyniki. Badanie wykazało, że pacjenci najbardziej obawiają się, gdy zabieg musi wykonać inny niż zazwyczaj lekarz dentysta. Wysoki lęk towarzyszy im również w sytuacji podania znieczulenia miejscowego. Za czynniki najbardziej uciążliwe badani uznali ból stawu skroniowo-żuchwowego podczas długotrwałego otwierania ust oraz brak wyczerpującej informacji od lekarza stomatologa na temat wykonywanego zabiegu. Nie znaleziono związku pomiędzy danymi socjodemograficznymi a poziomem odczuwanego lęku.
Wnioski. Poznanie przyczyn lęku, wyłonienie sytuacji najbardziej stresujących dla pacjentów i odpowiednie postępowanie personelu może wpłynąć na obniżenie lęku stomatologicznego.
 
Abstract
Introduction. Dental anxiety remains a common problem. Knowing its causes may contribute to a better relationship between the patient and the dentist.
Aim. The aim of the study was to assess the severity of anxiety during the various stages of a dental appointment and to identify the most upsetting factors for the patient. The relationship between the level of perceived anxiety, the subjective assessment of the disturbance and sociodemographic data was also assessed.
Materials and methods. The study involved 144 patients of both sexes (K = 83, M = 61) aged 20-85 years. The data that was obtained was subjected to statistical analysis including: U Mann-Whitney test, Kruskal-Wallis test with Jonckheere-Terpstra test, correlation analysis with Kendall's tau coefficient and Wilcoxon test. The accepted level of significance was α = 0.05.
Results. The study showed that patients are most afraid during the local anesthesia and when they need to be treated by a different dentist. Pain of the temporomandibular joint and lack of comprehensive information about the treatment were chosen as the most upsetting factors during the visit. No correlation between the level of perceived anxiety and sociodemographic data was found.
Conclusions. Recognition of the causes of dental anxiety, choosing the most stressful situations and appropriate attitude towards the patient may contribute to the decrease in dental anxiety among patients. 

Hasła indeksowe: lęk stomatologiczny, skala MDAS, zachowania pacjentów
 
Key words: dental anxiety, MDAS scale, patient’s behavior

PIŚMIENNICTWO

1. Sopińska K. i wsp.: Wpływ lęku stomatologicznego na stan uzębienia dorosłej populacji regionu łódzkiego. Dent. Med. Probl., 2017, 26, 1, 73-78.
2. Arslan S., Ertaş E.T., Ülker M.: The relationship between dental fear and sociodemographic variables. Erciyes Med. J., 2011, 33, 4, 295-300.
3. Maggirias J., Locker D.: Psychological factors and perceptions of pain associated with dental treatment. Community Dent. Oral Epidemiol., 2002, 30, 151-159.
4. Berggren U., Meynert G.: Dental fear and avoidance: causes, symptoms, and consequences. J. Am. Dent. Assoc., 1984, 109, 247-251.
5. Wilk-Sieczak B., Zakrzewski M., Chmielewska-Łuczak D.: Lęk matek przed leczeniem stomatologicznym i przyczyna pierwszej wizyty dziecka a czynniki prognozowania negatywnej postawy dziecka w wieku przedszkolnym podczas leczenia stomatologicznego. Dent. Med. Probl., 2005, 42, 77-82.
6. Bare L.C., Dundes L.: Strategies for combating dental anxiety. J. Dent. Educ., 2004, 11, 1172-1177.
7. Olszewska-Czyż I., Chomyszyn-Gajewska M.: General and dental anxiety. J. Stoma., 2013, 66, 256-269.
8. Klages U. i wsp.: Dental trait anxiety and pain sensitivity as predictors of expected and experienced pain in stressful dental procedures. Eur. J. Oral Sci., 2004, 112, 477-483.
9. Czerżyńska M. i wsp.: Dentofobia. Nowa Stomatol., 2017, 22, 1, 13-22.
10. Stróżyńska A.J. i wsp.: Postawy rodziców różnego pochodzenia etnicznego wobec zdrowia jamy ustnej i ich wpływ na postawę prezentowaną przez dziecko. Dent. Med. Probl., 2014, 51, 1, 93-99.
11. Gruz E., Jaczewski M., Juzala P.: Analiza poziomu lęku i czynników go modulujących oraz stereotypu stomatologa u pacjentów przed stomatologicznym leczeniem chirurgicznym. Dent. Med. Probl., 2006, 43, 3, 415-420.
12. Corah N.L.: Development of a dental anxiety scale. J. Dent. Res., 1969, 48, 596.
13. Humphris G.M., Morrison T., Lindsay S.J.: The Modified Dental Anxiety Scale: validation and United Kingdom norms. Community Dent. Health, 1995, 12, 143-150.
14. Kaczmarek U. i wsp.: Dental anxiety in students of the first years of the study of dentistry and medicine faculties. Dent. Med. Probl., 2010, 47, 343-349.
15. Dubielecka M. i wsp.: Wstępna ocena wykorzystania polskiej wersji językowej skali MDAS w badaniu poziomu lęku przed leczeniem stomatologicznym u dorosłych mieszkańców Warszawy. Nowa Stomatol., 2016, 21, 4, 203-217.
16. Gadbury-Amyot C.C., Williams K.B.: Dental hygiene fear: gender and age differences. J. Contemp. Dent. Pract., 2000, 15, 42-59.
17. Likert R.: A technique for the measurement of attitudes. Arch. Psychol., 1932-1933, 22, 5-55.
18. Walawender I. i wsp.: Applicability of the numeric scale for anxiety evaluation in patients undergoing dental treatment. Dent. Med. Probl., 2015, 52, 2, 205-214.
19. Humphris G.M., Dyer T.A., Robinson P.G.: The modified dental anxiety scale: UK general public population norms in 2008 with further psychometrics and effects of age. BMC Oral Health, 2009, 9, 20.
20. Sitheeque M. i wsp.: Validation of the Malay version of the MDAS and prevalence of dental anxiety in Malaysian population. J. Investig. Clin. Dent., 2015, 6, 313-320.
21. Armfield J.M., Spencer A.J., Stewart J.F.: Dental fear in Australia: who’s afraid of the dentist? Aust. Dent. J., 2006, 51, 78-85.
22. Szumska M.: Trudny pacjent w gabinecie stomatologicznym. Wydawnictwo Kapitał Ludzki, Tarnowo Podgórne 2011, 134-136.
23. Dailey Y., Humphris G., Lennon M.: Reducing patients’ state anxiety in General Dental Practice: a randomized controlled trial. J. Dent. Res., 2002, 81, 5, 319-321.