Toxic tissue necrosis in the Stevens-Johnson syndrome as a complication after methotrexate overdose in rheumatoid arthritis

Rafał Rudziński, Elżbieta Dembowska, Sławomir Giza

Streszczenie
Rumień wysiękowy wielopostaciowy jest ostrą reakcją z nadwrażliwości, której etiologia nie została dokładnie poznana. Główną rolę w powstawaniu zmian odgrywają komórki cytotoksyczne i limfocyty CD8⁺, doprowadzające do apoptozy keratynocytów i martwicy komórek sąsiadujących. Ze względu na kliniczny przebieg wyróżniamy trzy postacie rumienia: łagodny rumień wielopostaciowy, ciężki rumień wielopostaciowy, czyli zespół Stevensa-Johnsona, oraz postać najcięższą, tzw. toksyczną nekrolizę naskórka (zespół Lyella). Leczenie jest trudne i wymaga postępowania interdyscyplinarnego. W artykule opisano przypadek pacjentki z zespołem Stevensa-Johnsona, który wystąpił po przedawkowaniu metotreksatu stosowanego w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS).

Abstract
Erythema exudative multiforme is an acute hypersensitivity reaction which etiology is not well understood. The main role in the formation of changes is played by cytotoxic cells and CD8⁺ lymphocytes, which lead to apoptosis of the keratinocytes and of neighboring cells. Due to the clinical course, we distinguish three forms of erythema: mild erythema multiforme, severe erythema multiforme or Stevens-Johnson syndrome and the most severe form – toxic epidermal necrolysis (Lyell’s syndrome). Treatment is difficult and requires interdisciplinary approach. The article describes the case of Stevens-Johnson syndrome – the disease occurred after overdose methotrexate used in the treatment of rheumatoid arthritis (RA).

Hasła indeksowe: zespół Stevensa-Johnsona, metotreksat, rumień wysiękowy wielopostaciowy

Key words: Stevens-Johnson syndrome, methotrexate, erythema multiforme

PIŚMIENNICTWO
1. Rachana P.R., Anuradha H.V., Reddy M.: Stevens-Johnson syndrome – toxic epidermal necrolysis overlap secondary to interaction between methotrexate and etoricoxib: a case report. J. Clin. Diagn. Res., 2015, 9, 7, 01-03.
2. Primka E.J., Carmisa Ch.: Methotrexate-induced toxic epidermal necrolisis in a patient with psoriasis. J. Am. Acad. Dermatol., 1997, 36, 815-818.
3. Chen T.J., Chung W.H., Chen Ch.B.: Methotrexate-induced epidermal necrosis: A case series of 24 patients. J. Am. Acad. Dermatol., 2017, 77, 247-255.
4. Cuthbert R.J.G., Craig J.I.O., Ludlam C.A.: Stevens-Johnson syndrome associated with methotrexate treatment for non-Hodgkin's lymphoma. Ulster Med. J., 1993, 62, 95-97.
5. Chłystowska M., Pietruszka-Chmara A., Szafrański T.: Zespół Stevensa-Johnsona w świetle danych z piśmiennictwa i badań własnych. Med. Wieku Rozw., 2008, 12, 799-803.
6. Ryka K., Jędrzejczyk-Komar M., Suwała-Jurczyk B.: Rumień wielopostaciowy – etiologia, objawy i leczenie. Lekarz, 2010, 1/2, 24-30.
7. Olczak K., Wójcicka-Rubin A.: Zespół Stevensa-Johnsona – objawy kliniczne i leczenie. Mag. Stomatol., 2006, XVI, 16, 48-50.
8. Hinc-Kasprzyk J., Polak-Krzemińska A., Głowacka M.: Zastosowanie plazmaferezy w zespole toksycznej nekrolizy naskórka u 4-letniego chłopca. Anestez, Intens. Terap., 2015, 47, 3, 217-220.
9. Roujeau J.C. i wsp.: New evidence supporting cyclosporine efficacy in epidermal necrolysis. J. Invest. Dermatol., 2017, 137, 2047-2049.
10. Dziedziczko A., Przybyszewski M., Kuźmiński A.: Zespoły Stevensa-Johnsona i Lyella – występowanie, patogeneza, obraz kliniczny i zasady postępowania. Alerg. Astma Immunol., 2005, 10, 6-10.
11. Al-Saffar F., Ibrahim S., Patel P.: Skin rash in the intensive care unit: Stevens Johnson syndrome, toxic epidermal necrolysis, or a rare manifestation of a hidden cutaneous malignancy: A case report. Mol. Clin. Oncol., 2016, 4, 413-415.
12. Hirapara H.N. i wsp.: Drug-induced Stevens-Johnson syndrome in Indian population: a multicentric retrospective analysis. Niger. J. Clin. Pract., 2017, 20, 978-983.
13. Uchida Y.O., Nakamura R., Sai K.: Effect of infectious diseases on the pathogenesis Stevens-Johnson syndrome and toxic epidermal necrolisis. Biol. Pharm. Bull., 2017, 40, 1576-1580.
14. Frey N., Bodmer M., Bircher A.: The risk of Stevens-Johnson syndrome and toxic epidermal necrolysis in new users of antiepileptic drugs. Epilepsia, 2017, 10, 1-8.
15. Konopka T., Kapelko K., Kozłowski Z.: Zespół Stevensa-Johnsona w obserwacji klinicznej dermatologów i stomatologów. Czas. Stomatol., 1997, 50, 12-20.
16. Merino E.M., de Abajo F.J., Gil M.: Risk of toxic epidermal necrolysis and Stevens-Johnson syndrome associated with benzodiazepines: a population-based cohort study. Eur. J. Clin. Pharmacol., 2015, 71, 759-766.
17. Sarma N.: Stevens-Johnson syndrome and toxic epidermal necrolisis overlap due to oral temozolomide and cranial radiotherapy. Am. J. Clin. Dermatol., 2009, 10, 264-267.

Fot.: Pixabay.com