Planning and performing dental surgery treatment on patients before and after organ transplantation

Katarzyna Górowska, Magda Aniko-Włodarczyk, Joanna Jarzęcka, Olga Preuss, Grzegorz Trybek

Streszczenie
Przeszczepienie narządów jest obecnie główną metodą leczenia ich schyłkowej niewydolności. Ze względu na coraz częściej przeprowadzane transplantacje zwiększyła się także liczba pacjentów, u których konieczne jest wykonanie sanacji jamy ustnej. Terapia immunosupresyjna, zapobiegająca odrzutowi przeszczepu, negatywnie wpływa na stan jamy ustnej.
 
Abstract
Nowadays organ transplantation has become the basic method of end-stage organ failure. Due to the increasing frequency of treatment, the number of patients in dental offices, in which oral cavity sanation is necessary, has increased. Immunosuppressive therapy to prevent organ transplant rejection is negatively affecting oral cavity status.
 
Hasła indeksowe: leczenie immunosupresyjne, transplantacja narządów, zakażenia odogniskowe, pacjent po przeszczepie
 
Key words: immunosuppression, organ transplantation, focal infection, patient after transplantation

PIŚMIENNICTWO

1. Szyszkowska A., Jachewicz T.: Sanacja jamy ustnej jako przygotowanie do przeszczepu narządów unaczynionych i szpiku kostnego. Implantoprotetyka, 2009, 3, 36, 35-39.
2. http://www.poltransplant.org.pl/biuletyn_2015.html [dostęp: 11.02.2018].
3. Olczak-Kowalczyk D. i wsp.: Ocena stanu błony śluzowej u pacjentów w wieku rozwojowym po przeszczepieniu nerki lub wątroby. Borgis – Nowa Stomatol., 2008, 2, 58-64.
4. Bruzda-Zwiech A. i wsp.: Stan zdrowia jamy ustnej u pacjentów po przeszczepie nerki. Czas. Stomatol., 2010, 63, 155-165.
5. Meurman J., Höckerstedt K.: Dental treatment of organ transplant patients. Tannlegeforen Tid., 2012, 122, 28-32.
6. Olczak-Kowalczyk D.: Choroby dziąseł u osób w wieku rozwojowym po transplantacji narządów unaczynionych (wątroby lub nerki). Borgis – Nowa Stomatol., 2010, 1, 21-24.
7. Olczak-Kowalczyk D. i wsp.: Zmiany w jamie ustnej u pacjentów po transplantacji narządów unaczynionych w zależności od rodzaju stosowanej immunosupresji – badanie pilotażowe. Czas. Stomatol., 2006, 11, 759-768.
8. Zagajewska A.: Transplantacja narządów – implikacje w jamie ustnej. Med. Trib. Stomatol., 2016, 6, 1-3.
9. Olczak-Kowalczyk D.: Opieka stomatologiczna u pacjentów przed i po przeszczepieniu wątroby lub nerki. J. Stoma., 2011, 64, 67-8
10. Jover Cerveró A. i wsp.: Dental management in renal failure: Patients on dialysis. Med. Oral Patol. Oral Cir. Bucal., 2008, 13, 7, 419-426.
11. Kusterer L.: Oral diseases and liver pre and post-transplantation disorders. Transplant Technol. Res., 2011, 2, 1-4.
12. Piekoszewska-Ziętek P., Turska-Szybka A., Olczak-Kowalczyk D.: Infekcje zębopochodne – przegląd piśmiennictwa. Nowa Stomatol., 2016, 21, 2, 120-134.
13. Wilczyńska-Borawska M., Bagińska J., Małyszko J.: Stomatologiczne problemy u chorego kwalifikowanego do przeszczepu nerki – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa. Rocznik Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 2010, 56, 2, 51-54.
14. Castellanos-Cosano L. i wsp.: Prevalence of apical periodontitis and frequency of root canal treatments in liver transplant candidates. Med. Oral Patol. Oral Cir. Bucal., 2013, 18, 5, 773-779.
15. Georgakopoulou E., Achtari M., Afentoulide N.: Dental management of patients before and after renal transplantation. Stomatologija, 2011, 13, 107-112.
16. Carlos Fabuel L., Gavaldá Esteve C., Sarrión Pérez G.: Dental management in transplant patients. Clin. Exp. Dent., 2011, 3, 1, 43-52.
17. Niedzielska I., Wziątek-Kuczmik D.: Wpływ zębopochodnych ognisk infekcji na choroby innych narządów – przegląd piśmiennictwa. Chir. Pol., 2007, 9, 92-96.
18. Cameron A., Widmer R.: Stomatologia dziecięca. Dzieci obciążone chorobami ogólnoustrojowymi. Wydanie II. Elsevier, Urban & Partner Wydawnictwo, Wrocław 2013.
19. Saif I. i wsp.: Routine and emergency management guidelines for the dental patient with renal disease and kidney transplant part 2. Update, 2011, 38, 245-251.
20. Ciałkowska-Rysz A., Dzierżanowski T.: Podstawowe zasady farmakoterapii bólu u chorych na nowotwory i inne przewlekłe, postępujące, zagrażające życiu choroby. Med. Paliat., 2014, 6, 1, 1-6.
21. Trofe-Clarka J., Lemonovich T.L: Interactions between anti-infective agents and immunosuppressants in solid organ transplantation. Am. J. Transplant., 2013, 13, 318-326.
22. Dajani A.S. i wsp.: Prevention of bacterial endocarditis: recommendations by the American Heart Association. JAMA, 1997, 277, 1794-1801.
23. Golla K., Epstein J., Cabay R.: Liverase: Current perspectives on medical and dental management. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol., 2004, 8, 516-521.
24. Willak-Janc E., Wójcik I.: Powikłania płucne po przeszczepieniu komórek hematopoetycznych. Alerg. Astma Immun., 2006, 11, 2, 87-92.
25. Sobiak J.: Przeszczepianie narządów i komórek krwiotwórczych – rys historyczny. Now. Lek., 2011, 80, 2, 157-161.
26. Giebel S., Krużel T.: Przeszczepienie krwiotwórczych komórek macierzystych w leczeniu ostrej białaczki limfoblastycznej u dorosłych. Hematologia, 2012, 3, 1, 40-48.
27. Riley P. i wsp.: Interventions for preventing oral mucositis in patients with cancer receiving treatment: cytokines and growth factors. Cochrane Database Syst. Rev., 2017; doi: 10.1002/14651858.CD011990.pub2.
28. Cheong H.S. i wsp.: Oral mucormycosis in patients with haematologic malignancies in a bone marrow transplant unit. Mycoses, 2017, 60, 12, 836-841.
29. Jankowska-Antczak E. i wsp.: Stan uzębienia i przyczyny ekstrakcji zębów stałych u pacjentów leczonych przewlekłą immunosupresją. Dent. Med. Probl., 2003, 40, 2, 265-271.
30. Bogusławska-Kapała M.A.: Główne procesy chorobowe jamy ustnej u pacjentów po allogenicznej transplantacji szpiku kostnego. Praca doktorska. Akademia Medyczna, Gdańsk 2008.
31. Napora M.: Profilaktyka antybiotykowa pacjentów z grupy wysokiego ryzyka wystąpienia infekcyjnego zapalenia wsierdzia w stomatologii. Borgis – Nowa Stomatol., 2008, 1, 24-26.
32. Kaliciński P., Jakubowska-Winecka A: Przeszczepienie nerki. Wydanie V. Poltransplant, Warszawa 2010.
33. Ziebolz D. i wsp.: Dental care and oral health in solid organ transplant recipients: a single center cross-sectional study and survey of German transplant centers. Transpl. Int., 2011, 24, 1179-1188.
34. Lins L., Bastos J.: Oral health protocol for liver transplant patients. Transplant Technol., 2014, 2, 1-8.
35. Sawicka-Powierza J., Ołtarzewska M., Chlabicz S.: Postępowanie z pacjentami leczonymi doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi podczas leczenia stomatologicznego. Stomatol., 2007, 10, 691-698.
36. Munksgaard B.: Immunosuppressive drug interactions with anti-infective agents. J. Transplant., 2004, 4, 164-166.
37. Tomusiak A.: Schorzenia jamy ustnej u pacjentów po przeszczepach narządów. Trib. Stomatol., 2015, 7, 3-6.
38. Nappalli D., Lingappa A.: Oral manifestations in transplant patients. Res. J., 2015, 12, 3, 199-208.
39. Bocian J., Januszkiewicz-Lewandowska D.: Zakażenia EBV – cykl życiowy, metody diagnostyki, chorobotwórczość. Postepy Hig. Med. Dosw., 2011, 65, 286-298.
40. Petkowicz B., Skiba-Tatarska M., Wysokińska-Miszczuk J.: Kandydoza jamy ustnej. Gerontol. Pol., 2006, 14, 160-164.
41. Lizakowski S. i wsp.: Nowotwory u chorych po przeszczepieniu nerki. Forum Nefrol., 2011, 4, 214-223.
42. Párraga-Linares L. i wsp.: Effectiveness of substituting cyclosporin A with tacrolimus in reducing gingival overgrowth in renal transplant patients. Med. Oral Patol. Oral Cir. Bucal., 2009, 14, 9, 429-433.