Dostęp do tego artykułu jest płatny.
Zapraszamy do zakupu!
Cena: 12.50 PLN (z VAT)
Kup artykuł
Po dokonaniu zakupu artykuł w postaci pliku PDF prześlemy bezpośrednio pod twój adres e-mail.
MS 2020; 6: 44-49.
Bartosz Jaworowski, Piotr Wróbel, Adrian Kaczmarek, Aleksandra Nitecka-Buchta, Stefan Baron
Streszczenie
Ból mięśniowo-powięziowy stanowi częstą przyczynę dolegliwości bólowych w obrębie mięśni układu stomatognatycznego. Schorzenie to charakteryzuje się występowaniem ognisk zwiększonej sztywności tkanki, w obrębie mięśnia, zwanych punktami spustowymi. Stanowią one źródło bólu samoistnego i sprowokowanego. Ich diagnostyka opiera się przede wszystkim na badaniu palpacyjnym, podczas którego dochodzi do wywołania bólu o charakterystycznym wzorcu promieniowania. Elastografia stanowi nieinwazyjną metodę badania sztywności tkanek. Może ona znaleźć zastosowanie m.in. w diagnostyce, monitorowaniu przebiegu leczenia oraz jako narzędzie wspomagające wykonywanie czynności leczniczych w schorzeniach mięśniowych układu stomatognatycznego, ze szczególnym uwzględnieniem bólu mięśniowo-powięziowego. Niniejszy artykuł ma na celu przegląd piśmiennictwa oraz określenie przydatności elastografii w ww. zastosowaniach.
Abstract
Myofascial pain is a common cause of pain in the muscles of the stomatognathic system. This disease is characterized by the presence of foci of increased tissue stiffness within the muscle, called trigger points. Those points are a source of spontaneous and provoked pain. Their diagnostics is based primarily on palpation, during which pain is induced with a characteristic radiation pattern. Elastography is a non-invasive method of testing tissue stiffness. It can be useful in diagnostics, monitoring the clinical course of treatment and as a supporting tool used during performance of therapeutic activities in muscular diseases of the stomatognathic system, with particular emphasis on myofascial pain. This article aims to review the literature and determine the usefulness of elastography in the abovementioned applications.
Hasła indeksowe: elastografia, ból mięśniowo-powięziowy, punkty spustowe, mialgia, skurcz mięśniowy, bruksizm
Key words: elastography, myofascial pain syndrome, myofascial trigger points, myalgia, muscle spasm, bruxism
PIŚMIENNICTWO
1. Okeson JP. Objawy podmiotowe i przedmiotowe zaburzeń skroniowo-żuchwowych. W: tenże, Leczenie dysfunkcji skroniowo-żuchwowych i zaburzeń zwarcia. Lublin: Wydawnictwo Czelej; 2018, s. 147-194.
2. Kurpiel P, Kostrzewa-Janicka J. Dysfunkcja układu ruchowego narządu żucia. Etiologia i klasyfikacja schorzeń. Przegląd piśmiennictwa. Nowa Stomatol. 2014; 2: 95-99.
3. Oleszek-Listopad J, Szymańska JI. Dysfunkcja układu ruchowego narządu żucia. Aktualny stan wiedzy. Med Og Nauk Zdr. 2018; 24(2): 82-88.
4. Wieckiewicz M, Grychowska N, Wojciechowski K i wsp. Prevalence and correlation between TMD based on RDC/TMD diagnoses, oral parafunctions and psychoemotional stress in Polish university students. Biomed Res Int. 2014; 2014: 472346.
5. Sikdar S, Ortiz R, Gebreab T i wsp. Understanding the vascular environment of myofascial trigger points using ultrasonic imaging and computational modeling. Conf Proc IEEE Eng Med Biol Soc. 2010; 2010: 5302-5305.
6. Taheri N, Rezasoltani A, Okhovatian F i wsp. Quantification of dry needling on myofascial trigger points using a novel ultrasound method. A study protocol. J Bodyw Mov Ther. 2016; 20(3): 471-476.
7. Travell JG, Simons-Morton DG, Simons LS. Myofascial Pain and Dysfunction: The trigger point manual. Baltimore: Williams & Wilkins; 1999.
8. Bordoni B, Sugumar K, Varacallo M. Myofascial Pain. StatPearls; 2019. Online: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK535344/ [dostęp: 28.04.2020].
9. Brandenburg JE, Eby SF, Song P i wsp. Ultrasound elastography. The new frontier in direct measurement of muscle stiffness. Arch Phys Med Rehabil. 2014; 95(11): 2207-2219.
10. Milkiewicz P. Elastografia wątroby w codziennej praktyce klinicznej. Gastroenterol Klin. 2017; 9(1): 1-6.
11. Drakonaki EE, Allen GM, Wilson DJ. Ultrasound elastography for musculoskeletal applications. Br J Radiol, 2012; 85(1019): 1435-1445
12. Sigrist RMS, Liau J, El Kaffas A i wsp. Ultrasound elastography. Review of techniques and clinical applications. Theranostics. 2017; 7(5): 1303-1329.
13. Zaleska-Dorobisz U, Pawluś A, Kucharska M i wsp. Elastografia SWE w ocenie włóknienia wątroby. Postepy Hig Med Dosw. 2015; 69: 221-226.
14. Ariji Y, Gotoh A, Hiraiwa Y i wsp. Sonographic elastography for evaluation of masseter muscle hardness. Oral Radiol. 2013; 29(1): 64-69.
15. Ariji Y, Nakayama M, Nishiyama W i wsp. Can sonographic features be efficacy predictors of robotic massage treatment for masseter and temporal muscle in patients with temporomandibular disorder with myofascial pain? Cranio. 2016; 34(1): 13-19.
16. Dietrich CF, Dong Y. Shear wave elastography with a new reliability indicator. J Ultrason. 2016; 16(66): 281-287.
17. Arda K, Ciledag N, Aktas E i wsp. Quantitative assessment of normal soft-tissue elasticity using shear-wave ultrasound elastography. AJR Am J Roentgenol. 2011; 197(3): 532-536.
18. Ariji Y, Nakayama M, Nishiyama W i wsp. Shear-wave sonoelastography for assessing masseter muscle hardness in comparison with strain sonoelastography. Study with phantoms and healthy volunteers. Dentomaxillofac Radiol. 2016; 45(2): 20150251.
19. Badea I, Tamas-Szora A, Chiorean I i wsp. Quantitative assessment of the masseter muscle’s elasticity using acoustic radiation force impulse. Med Ultrason. 2014; 16(2): 89-94.
20. Ewertsen C, Carlsen J, Perveez MA i wsp. Reference values for shear wave elastography of neck and shoulder muscles in healthy individuals. Ultrasound Int Open. 2018; 4(1): E23-E29.
21. Herman J, Sedlackova Z, Vachutka J i wsp. Shear wave elastography parameters of normal soft tissues of the neck. Biomed pap Fac Univ Palacky Olomouc Czech Repub. 2017; 161(3): 320-325
22. Takashima M, Arai Y, Kawamura A i wsp. Quantitative evaluation of masseter muscle stiffness in patients with temporomandibular disorders using shear wave elastography. J Prosthodont Res. 2017; 61(4): 432-438.
23. Kuo WH, Jian DW, Wang TG i wsp. Neck muscle stiffness quantified by sonoelastography is correlated with body mass index and chronic neck pain symptoms. Ultrasound Med Biol. 2013; 39(8): 1356-1361.
24. Maher RM, Hayes DM, Shinohara M. Quantification of dry needling and posture effects on myofascial trigger points using ultrasound shear-wave elastography. Arch Phys Med Rehabil. 2013; 94(11): 2146-2150.
25. Takla MK, Razek NMA, Kattabei O i wsp. A comparison between different modes of real-time sonoelastography in visualizing myofascial trigger points in low back muscles. J Man Manip Ther. 2016; 24(5): 253-263.
26. Ballyns JJ, Shah JP, Hammond J i wsp. Objective sonographic measures for characterizing myofascial trigger points associated with cervical pain. J Ultrasound Med. 2011; 30(10): 1331-1340.
27. Jafari M, Bahrpeyma F, Mokhtari-Dizaji M i wsp. Novel method to measure active myofascial trigger point stiffness using ultrasound imaging. J Bodyw Mov Ther. 2018; 22(2): 374-378.
28. Sikdar S, Shah JP, Gebreab T i wsp. Novel applications of ultrasound technology to visualize and characterize myofascial trigger points and surrounding soft tissue. Arch Phys Med Rehabil. 2009; 90(11): 1829-1838.
29. Pinar Doruk A, Hülya A , Sermin Tok U. A Comparison of The Effects of Lidocaine and Saline Injection on Pain, Disability, and Shear-Wave Elastography Findings in Patients with Myofascial Trigger Points. Cyprus J Med Sci. 2019; 4(2): 103-109.
30. Kurt EE, Dadali Y, Koçak FA i wsp. Monitoring symptom improvements after the treatment of active myofascial trigger points with ultrasound elastography. Cukurova Med J. 2019; 44(3): 923-931.
31. Nitecka-Buchta A, Walczynska-Dragon K, Batko-Kapustecka J i wsp. Comparison between collagen and lidocaine intramuscular injections in terms of their efficiency in decreasing myofascial pain within masseter muscles: a randomized, single-blind controlled trial. Pain Res Manag. 2018; 2018: 8261090.
32. Nitecka-Buchta A, Walczynska-Dragon K, Kempa WM i wsp. Platelet-rich plasma intramuscular injections - antinociceptive therapy in myofascial pain within masseter muscles in temporomandibular disorders patients. A pilot study. Front Neurol. 2019; 10: 250.
33. Mayoral V, Domingo-Rufes T, Casals M i wsp. Myofascial trigger points. New insights in ultrasound imaging. Tech Reg Anesth Pain Manag. 2013; 17(3): 150-154.
34. Kang JJ, Kim J, Park S i wsp. Feasibility of ultrasound-guided trigger point injection in patients with myofascial pain syndrome. Healthcare (Basel). 2019; 7(4).
35. Unverzagt C, Berglund K, Thomas JJ. Dry needling for myofascial trigger point pain. A clinical commentary. Int J Sports Phys Ther. 2015; 10(3): 402-418.
36. Turo D, Otto P, Hossain M i wsp. Novel use of ultrasound elastography to quantify muscle tissue changes after dry needling of myofascial trigger points in patients with chronic myofascial pain. J Ultrasound Med. 2015; 34(12): 2149-2161.
37. Muller CEE, Montans Aranha MF, Duarte Gavião MB. Two-dimensional ultrasound and ultrasound elastography imaging of trigger points in women with myofascial pain syndrome treated by acupuncture and electroacupuncture. A double-blinded randomized controlled pilot study. Ultrason Imaging. 2015; 37(2): 152-167.
Streszczenie
Ból mięśniowo-powięziowy stanowi częstą przyczynę dolegliwości bólowych w obrębie mięśni układu stomatognatycznego. Schorzenie to charakteryzuje się występowaniem ognisk zwiększonej sztywności tkanki, w obrębie mięśnia, zwanych punktami spustowymi. Stanowią one źródło bólu samoistnego i sprowokowanego. Ich diagnostyka opiera się przede wszystkim na badaniu palpacyjnym, podczas którego dochodzi do wywołania bólu o charakterystycznym wzorcu promieniowania. Elastografia stanowi nieinwazyjną metodę badania sztywności tkanek. Może ona znaleźć zastosowanie m.in. w diagnostyce, monitorowaniu przebiegu leczenia oraz jako narzędzie wspomagające wykonywanie czynności leczniczych w schorzeniach mięśniowych układu stomatognatycznego, ze szczególnym uwzględnieniem bólu mięśniowo-powięziowego. Niniejszy artykuł ma na celu przegląd piśmiennictwa oraz określenie przydatności elastografii w ww. zastosowaniach.
Abstract
Myofascial pain is a common cause of pain in the muscles of the stomatognathic system. This disease is characterized by the presence of foci of increased tissue stiffness within the muscle, called trigger points. Those points are a source of spontaneous and provoked pain. Their diagnostics is based primarily on palpation, during which pain is induced with a characteristic radiation pattern. Elastography is a non-invasive method of testing tissue stiffness. It can be useful in diagnostics, monitoring the clinical course of treatment and as a supporting tool used during performance of therapeutic activities in muscular diseases of the stomatognathic system, with particular emphasis on myofascial pain. This article aims to review the literature and determine the usefulness of elastography in the abovementioned applications.
Hasła indeksowe: elastografia, ból mięśniowo-powięziowy, punkty spustowe, mialgia, skurcz mięśniowy, bruksizm
Key words: elastography, myofascial pain syndrome, myofascial trigger points, myalgia, muscle spasm, bruxism
PIŚMIENNICTWO
1. Okeson JP. Objawy podmiotowe i przedmiotowe zaburzeń skroniowo-żuchwowych. W: tenże, Leczenie dysfunkcji skroniowo-żuchwowych i zaburzeń zwarcia. Lublin: Wydawnictwo Czelej; 2018, s. 147-194.
2. Kurpiel P, Kostrzewa-Janicka J. Dysfunkcja układu ruchowego narządu żucia. Etiologia i klasyfikacja schorzeń. Przegląd piśmiennictwa. Nowa Stomatol. 2014; 2: 95-99.
3. Oleszek-Listopad J, Szymańska JI. Dysfunkcja układu ruchowego narządu żucia. Aktualny stan wiedzy. Med Og Nauk Zdr. 2018; 24(2): 82-88.
4. Wieckiewicz M, Grychowska N, Wojciechowski K i wsp. Prevalence and correlation between TMD based on RDC/TMD diagnoses, oral parafunctions and psychoemotional stress in Polish university students. Biomed Res Int. 2014; 2014: 472346.
5. Sikdar S, Ortiz R, Gebreab T i wsp. Understanding the vascular environment of myofascial trigger points using ultrasonic imaging and computational modeling. Conf Proc IEEE Eng Med Biol Soc. 2010; 2010: 5302-5305.
6. Taheri N, Rezasoltani A, Okhovatian F i wsp. Quantification of dry needling on myofascial trigger points using a novel ultrasound method. A study protocol. J Bodyw Mov Ther. 2016; 20(3): 471-476.
7. Travell JG, Simons-Morton DG, Simons LS. Myofascial Pain and Dysfunction: The trigger point manual. Baltimore: Williams & Wilkins; 1999.
8. Bordoni B, Sugumar K, Varacallo M. Myofascial Pain. StatPearls; 2019. Online: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK535344/ [dostęp: 28.04.2020].
9. Brandenburg JE, Eby SF, Song P i wsp. Ultrasound elastography. The new frontier in direct measurement of muscle stiffness. Arch Phys Med Rehabil. 2014; 95(11): 2207-2219.
10. Milkiewicz P. Elastografia wątroby w codziennej praktyce klinicznej. Gastroenterol Klin. 2017; 9(1): 1-6.
11. Drakonaki EE, Allen GM, Wilson DJ. Ultrasound elastography for musculoskeletal applications. Br J Radiol, 2012; 85(1019): 1435-1445
12. Sigrist RMS, Liau J, El Kaffas A i wsp. Ultrasound elastography. Review of techniques and clinical applications. Theranostics. 2017; 7(5): 1303-1329.
13. Zaleska-Dorobisz U, Pawluś A, Kucharska M i wsp. Elastografia SWE w ocenie włóknienia wątroby. Postepy Hig Med Dosw. 2015; 69: 221-226.
14. Ariji Y, Gotoh A, Hiraiwa Y i wsp. Sonographic elastography for evaluation of masseter muscle hardness. Oral Radiol. 2013; 29(1): 64-69.
15. Ariji Y, Nakayama M, Nishiyama W i wsp. Can sonographic features be efficacy predictors of robotic massage treatment for masseter and temporal muscle in patients with temporomandibular disorder with myofascial pain? Cranio. 2016; 34(1): 13-19.
16. Dietrich CF, Dong Y. Shear wave elastography with a new reliability indicator. J Ultrason. 2016; 16(66): 281-287.
17. Arda K, Ciledag N, Aktas E i wsp. Quantitative assessment of normal soft-tissue elasticity using shear-wave ultrasound elastography. AJR Am J Roentgenol. 2011; 197(3): 532-536.
18. Ariji Y, Nakayama M, Nishiyama W i wsp. Shear-wave sonoelastography for assessing masseter muscle hardness in comparison with strain sonoelastography. Study with phantoms and healthy volunteers. Dentomaxillofac Radiol. 2016; 45(2): 20150251.
19. Badea I, Tamas-Szora A, Chiorean I i wsp. Quantitative assessment of the masseter muscle’s elasticity using acoustic radiation force impulse. Med Ultrason. 2014; 16(2): 89-94.
20. Ewertsen C, Carlsen J, Perveez MA i wsp. Reference values for shear wave elastography of neck and shoulder muscles in healthy individuals. Ultrasound Int Open. 2018; 4(1): E23-E29.
21. Herman J, Sedlackova Z, Vachutka J i wsp. Shear wave elastography parameters of normal soft tissues of the neck. Biomed pap Fac Univ Palacky Olomouc Czech Repub. 2017; 161(3): 320-325
22. Takashima M, Arai Y, Kawamura A i wsp. Quantitative evaluation of masseter muscle stiffness in patients with temporomandibular disorders using shear wave elastography. J Prosthodont Res. 2017; 61(4): 432-438.
23. Kuo WH, Jian DW, Wang TG i wsp. Neck muscle stiffness quantified by sonoelastography is correlated with body mass index and chronic neck pain symptoms. Ultrasound Med Biol. 2013; 39(8): 1356-1361.
24. Maher RM, Hayes DM, Shinohara M. Quantification of dry needling and posture effects on myofascial trigger points using ultrasound shear-wave elastography. Arch Phys Med Rehabil. 2013; 94(11): 2146-2150.
25. Takla MK, Razek NMA, Kattabei O i wsp. A comparison between different modes of real-time sonoelastography in visualizing myofascial trigger points in low back muscles. J Man Manip Ther. 2016; 24(5): 253-263.
26. Ballyns JJ, Shah JP, Hammond J i wsp. Objective sonographic measures for characterizing myofascial trigger points associated with cervical pain. J Ultrasound Med. 2011; 30(10): 1331-1340.
27. Jafari M, Bahrpeyma F, Mokhtari-Dizaji M i wsp. Novel method to measure active myofascial trigger point stiffness using ultrasound imaging. J Bodyw Mov Ther. 2018; 22(2): 374-378.
28. Sikdar S, Shah JP, Gebreab T i wsp. Novel applications of ultrasound technology to visualize and characterize myofascial trigger points and surrounding soft tissue. Arch Phys Med Rehabil. 2009; 90(11): 1829-1838.
29. Pinar Doruk A, Hülya A , Sermin Tok U. A Comparison of The Effects of Lidocaine and Saline Injection on Pain, Disability, and Shear-Wave Elastography Findings in Patients with Myofascial Trigger Points. Cyprus J Med Sci. 2019; 4(2): 103-109.
30. Kurt EE, Dadali Y, Koçak FA i wsp. Monitoring symptom improvements after the treatment of active myofascial trigger points with ultrasound elastography. Cukurova Med J. 2019; 44(3): 923-931.
31. Nitecka-Buchta A, Walczynska-Dragon K, Batko-Kapustecka J i wsp. Comparison between collagen and lidocaine intramuscular injections in terms of their efficiency in decreasing myofascial pain within masseter muscles: a randomized, single-blind controlled trial. Pain Res Manag. 2018; 2018: 8261090.
32. Nitecka-Buchta A, Walczynska-Dragon K, Kempa WM i wsp. Platelet-rich plasma intramuscular injections - antinociceptive therapy in myofascial pain within masseter muscles in temporomandibular disorders patients. A pilot study. Front Neurol. 2019; 10: 250.
33. Mayoral V, Domingo-Rufes T, Casals M i wsp. Myofascial trigger points. New insights in ultrasound imaging. Tech Reg Anesth Pain Manag. 2013; 17(3): 150-154.
34. Kang JJ, Kim J, Park S i wsp. Feasibility of ultrasound-guided trigger point injection in patients with myofascial pain syndrome. Healthcare (Basel). 2019; 7(4).
35. Unverzagt C, Berglund K, Thomas JJ. Dry needling for myofascial trigger point pain. A clinical commentary. Int J Sports Phys Ther. 2015; 10(3): 402-418.
36. Turo D, Otto P, Hossain M i wsp. Novel use of ultrasound elastography to quantify muscle tissue changes after dry needling of myofascial trigger points in patients with chronic myofascial pain. J Ultrasound Med. 2015; 34(12): 2149-2161.
37. Muller CEE, Montans Aranha MF, Duarte Gavião MB. Two-dimensional ultrasound and ultrasound elastography imaging of trigger points in women with myofascial pain syndrome treated by acupuncture and electroacupuncture. A double-blinded randomized controlled pilot study. Ultrason Imaging. 2015; 37(2): 152-167.
