Dostęp do tego artykułu jest płatny.
Zapraszamy do zakupu!
Cena: 18.00 PLN (z VAT)
Kup artykuł
Po dokonaniu zakupu artykuł w postaci pliku PDF prześlemy bezpośrednio pod twój adres e-mail.
MS 2021; 12: 10-14.
Zespół zgryzu fantomowego – problem z okluzją, którego nie leczy się stomatologicznie
Phantom bite syndrome ‑ an occlusion problem that cannot be treated with dentistry
Milena Marczak
Streszczenie
Zgryz fantomowy jest zaburzeniem o charakterze neurologicznym. Charakteryzuje się on występowaniem zmian we wrażliwości sensorycznej na kontakty międzyzębowe. Rozpoznawany jest głównie u pacjentów leczonych stomatologicznie, którzy w korekcie okluzji upatrują ulgi w dolegliwościach utrzymujących się przez wiele miesięcy. Ze względu na etiologię objawów, która jest pochodzenia neurologicznego i psychosomatycznego, kolejne korekty zgryzu przynoszą jedynie krótkotrwałą poprawę. Po kilku godzinach lub dniach objawy powracają, a pacjent ponownie zgłasza się do gabinetu, aby prosić dentystę o pomoc. Wskazaną formą leczenia jest konsultacja oraz leczenie neurologiczne i psychiatryczne, w odniesieniu do stomatologii – niepodejmowanie wykonywania zabiegów stomatologicznych zmieniających okluzję, a jeśli takie zabiegi byłyby niezbędne – odroczenie i ewentualne ich przeprowadzenie w niezbędnie minimalnym zakresie dopiero po leczeniu neurologicznym i ustąpieniu objawów fantomowych.
Abstract
Phantom bite is a disorder of a neurological nature. It is characterized by changes in the patient’s sensory sensitivity involving occlusal contacts. It is diagnosed mainly in patients undergoing dental treatment, who seek relief from ailments that persist for many months in the correction of the occlusion. Due to the etiology of symptoms, which is of neurological and psychosomatic origin, subsequent bite corrections bring only short‑term improvement. After a few hours or days, the symptoms return and the patient returns to the dentist, asking for help. The indicated form of treatment is consultation, neurological and psychiatric treatment, in relation to dentistry‑refraining from performing dental procedures that change the occlusion, and if such procedures were necessary‑postponing and possibly carrying them out to the minimum extent necessary only after neurological treatment and phantom symptoms have subsided.
Hasła indeksowe: zespół zgryzu fantomowego, dysestezja okluzyjna, psychosomatyka, neuropsychologia
Key words: phantom bite syndrome, occlusal dysesthesia, psychosomatics, neuropsychology
Phantom bite syndrome ‑ an occlusion problem that cannot be treated with dentistry
Milena Marczak
Streszczenie
Zgryz fantomowy jest zaburzeniem o charakterze neurologicznym. Charakteryzuje się on występowaniem zmian we wrażliwości sensorycznej na kontakty międzyzębowe. Rozpoznawany jest głównie u pacjentów leczonych stomatologicznie, którzy w korekcie okluzji upatrują ulgi w dolegliwościach utrzymujących się przez wiele miesięcy. Ze względu na etiologię objawów, która jest pochodzenia neurologicznego i psychosomatycznego, kolejne korekty zgryzu przynoszą jedynie krótkotrwałą poprawę. Po kilku godzinach lub dniach objawy powracają, a pacjent ponownie zgłasza się do gabinetu, aby prosić dentystę o pomoc. Wskazaną formą leczenia jest konsultacja oraz leczenie neurologiczne i psychiatryczne, w odniesieniu do stomatologii – niepodejmowanie wykonywania zabiegów stomatologicznych zmieniających okluzję, a jeśli takie zabiegi byłyby niezbędne – odroczenie i ewentualne ich przeprowadzenie w niezbędnie minimalnym zakresie dopiero po leczeniu neurologicznym i ustąpieniu objawów fantomowych.
Abstract
Phantom bite is a disorder of a neurological nature. It is characterized by changes in the patient’s sensory sensitivity involving occlusal contacts. It is diagnosed mainly in patients undergoing dental treatment, who seek relief from ailments that persist for many months in the correction of the occlusion. Due to the etiology of symptoms, which is of neurological and psychosomatic origin, subsequent bite corrections bring only short‑term improvement. After a few hours or days, the symptoms return and the patient returns to the dentist, asking for help. The indicated form of treatment is consultation, neurological and psychiatric treatment, in relation to dentistry‑refraining from performing dental procedures that change the occlusion, and if such procedures were necessary‑postponing and possibly carrying them out to the minimum extent necessary only after neurological treatment and phantom symptoms have subsided.
Hasła indeksowe: zespół zgryzu fantomowego, dysestezja okluzyjna, psychosomatyka, neuropsychologia
Key words: phantom bite syndrome, occlusal dysesthesia, psychosomatics, neuropsychology
PIŚMIENNICTWO
- Marbach JJ. Phantom bite. Am J Orthod. 1976; 70(2): 190-199.
- Marbach JJ. Phantom bite syndrome. Am J Psychiatry. 1978; 135(4): 476-479.
- Marbach JJ, Varoscak JR, Blank RT i wsp. „Phantom bite”: classification and treatment. J Prosthet Dent. 1983; 49(4): 556-559.
- Imhoff B, Ahlers MO, Hugger A i wsp. Occlusal dysesthesia – a clinical guideline. J Oral Rehabil. 2020; 47(5): 651-658.
- Kelleher MG, Rasaratnam L, Djemal S. The paradoxes of phantom bite syndrome or occlusal dysaesthesia (dysesthesia). Dent Update. 2017; 44(1): 8-32.
- Clark G, Simmons M. Occlusal dysesthesia and temporomandibular disorders: is there a link? Alpha Omegan. 2003; 96(2): 33-39.
- Reeves 2nd JL, Merrill RL. Diagnostic and treatment challenges in occlusal dysesthesia. J Calif Dent Assoc. 2007; 35(3): 198-207.
- Ligas BB, Galang MT, BeGole EA i wsp. Phantom bite: a survey of US orthodontists. Orthodontics (Chic.). 2011; 12(1): 38‐47.
- Toyofuku A. Psychosomatic problems in dentistry. Biopsychosoc Med. 2016; 10: 14.
- Clark GT, Minakuchi H, Lotaif AC. Orofacial pain and sensory disorders in the elderly. Dent Clin North Am. 2005; 49(2): 343-362.
- Jagger RG, Korszun A. Phantom bite revisited. Br Dent J. 2004; 197(5): 241-243.
- Tamaki K, Ishigaki S, Ogawa T i wsp. Japan Prosthodontic Society position paper on „occlusal discomfort syndrome”. J Prosthodont Res. 2016; 60(3): 156-166.
- Umezaki Y, Watanabe M, Shinohara Y i wsp. Comparison of cerebral blood flow patterns in patients with phantom bite syndrome with their corresponding clinical features. Neuropsychiatr Dis Treat. 2020; 16: 2277-2284.
- Melis M, Zawawi KH. Occlusal dysesthesia: a topical narrative review. J Oral Rehabil. 2015; 42(10): 779-785.
- Hara ES, Matsuka Y, Minakuchi H i wsp. Occlusal dysesthesia: a qualitative systematic review of the epidemiology, aetiology and management. J Oral Rehabil. 2012; 39(8): 630-638.
- Leon-Salazar V, Morrow L, Schiffman EL. Pain and persistent occlusal awareness: what should dentists do? J Am Dent Assoc. 2012; 143(9): 989-991.
- Tinastepe N, Kucuk BB, Oral K. Phantom bite: a case report and literature review. Cranio. 2015; 33: 228–231.
- Clark G, Tsukiyama Y, Baba T i wsp. The validity and utility of disease detection methods and of occlusal therapy for temporomandibular disorders. Oral Surg Oral Med Oral Pathol. 1997; 83: 101–106.
- Watanabe M, Umezaki Y, Suzuki S i wsp. Psychiatric comorbidities and psychopharmacological outcomes of phantom bite syndrome. J Psychosom Res. 2015; 78(3): 255-259.
- Gałecki P, Pilecki M, Rymaszewska J i wsp. (red. wyd. pol.). Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-5. Wrocław: Edra Urban & Partner; 2018.
- Pużyński S, Wciórka J (red. wyd. pol.). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Kraków: Fundacja Zdrowia Publicznego, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii; 2008.
- Brodine AH, Hartshorn MA. Recognition and management of somatoform disorders. J Prosthet Dent. 2004; 91(3): 268-273.
- Palla S, Klineberg I. Occlusion and adaptation to change: neuroplasticity and its implications for cognition. W: Klineberg I, Eckert S (red.). Functional occlusion in restorative dentistry and prosthodontics. St. Louis: Elsevier Mosby; 2016, s. 43-53.
- Toyofuku A, Kikuta T. Treatment of phantom bite syndrome with milnacipran – a case series. Neuropsychiatr Dis Treat. 2006; 2(3): 387-390.
- Tsukiyama Y, Yamada A, Kuwatsuru R i wsp. Bio-psycho-social assessment of occlusal dysaesthesia patients. J Oral Rehabil. 2012; 39(8): 623-629.
- Rief W, Barsky AJ. Psychobiological perspectives on somatoform disorders. Psychoneuroendocrinology. 2005; 30(10): 996-1002.
- Klineberg I. Occlusion as the cause of undiagnosed pain. Int Dent J. 1988; 38(1): 19-27.
- Marbach JJ. Orofacial phantom pain: theory and phenomenology. J Am Dent Assoc. 1996; 127(2): 221-229.
- Chow JC, Cioffi I. Effects of trait anxiety, somatosensory amplification, and facial pain on self‐reported oral behaviors. Clin Oral Investig. 2019; 23(4): 1653-1661.
- Wassell R. Occlusal pitfalls and how to avoid them. Br Dent J. 2012; 212(6): 291-292.
- Bartilotta BY, Galang‐Boquiren MT, Greene CS. Nonpainful phantom sensations in dentistry: an update of etiologic concepts. Gen Dent. 2014; 62(5): 19-21.
- Miyachi H, Wake H, Tamaki K i wsp. Detecting mental disorders in dental patients with occlusion‐related problems. Psychiatry Clin Neurosci. 2007; 61(3): 313-319.
- Löwe B, Wahl I, Rose M i wsp. A 4‐item measure of depression and anxiety: validation and standardization of the Patient Health Questionnaire‐4 (PHQ‐4) in the general population. J Affect Disord. 2010; 122(1-2): 86-95.
- Mitrirattanakul S, Hon T, Ferreira J. Occlusal dysesthesia and dysfunction. W: Ferreira J, Fricton JR, Rhodus NL (red.). Orofacial disorders: current therapies in orofacial pain and oral medicine. Cham, Switzerland: Springer International Publishing; 2017, s. 189-193.
- Shibuya T, Kino K, Sugisaki M i wsp. Comparison of occlusal discomfort in patients with temporomandibular disorders between myofascial pain and disc displacement. J Med Dent Sci. 2009; 56(4): 139-147.
- Umezaki Y, Tu TTH, Toriihara A i wsp. Change of cerebral blood flow after a successful pharmacological treatment of phantom bite syndrome: a case report. Clin Neuropharmacol. 2019; 42(2): 49-51.
- Allen LA, Woolfolk RL, Escobar JI i wsp. Cognitive‐behavioral therapy for somatization disorder: a randomized controlled trial. Arch Intern Med. 2006; 166(14): 1512-1518.
- van Ravesteijn H. Mindfulness‐based cognitive therapy for patients with somatoform disorders. Tijdschr Psychiatr. 2016; 58(3): 198-206.
- Treede RD, Rief W, Barke A i wsp. A classification of chronic pain for ICD‐11. Pain. 2015; 156(6): 1003-1007.
- Heijmans M, Olde Hartman TC, van Weel‐Baumgarten E i wsp. Experts’ opinions on the management of medically unexplained symptoms in primary care. A qualitative analysis of narrative reviews and scientific editorials. Fam Pract. 2011; 28(4): 444-455.
- Fabian TK. Psychosomatic dentistry. A review. EC Dent Sci. 2016; 6(4): 1350-1357.
