MS 2022; 10: 76-79.
Streszczenie
Zastosowanie kolorowego kompozytu imitującego dziąsło do rehabilitacji recesji dziąsłowych i niepróchnicowych ubytków przyszyjkowych – opis przypadku
Paryag A, Lowe J, Rafeek R.
Colored Gingiva Composite Used for the Rehabilitation of Gingiva Recessions and Non-Carious Cervical Lesions.
Dent J (Basel). 2017; 5(4): 33.
Recesje dziąsła stanowią istotne wyzwanie kliniczne. Wśród metod terapeutycznych tych przypadłości wymienia się przede wszystkim zaawansowane techniki chirurgii śluzówkowo-dziąsłowej. W omawianej pracy przedstawiono alternatywną, nieinwazyjną metodę odbudowy mnogich recesji dziąsłowych za pomocą kompozytu Amaris Gingiva-Colored Composite (VOCO America Inc.). Materiały w różnych odcieniach zostały nałożone w sposób naśladujący kolorystykę dziąseł chorego, aby uzyskać estetyczny i satysfakcjonujący pacjenta efekt.
Kompozyty o różowym zabarwieniu zostały zaproponowane, jako skuteczna metoda odbudowy recesji dziąsłowych. Materiały te mogą być stosowane, jako estetyczna alternatywa dla leczenia chirurgicznego – powszechnie stosowanego w leczeniu tego typu zmian. Proponowana przez producenta procedura prowadzi do uzyskania estetycznego efektu poprzez mieszanie i umieszczanie różnych odcieni materiałów opakerowych w połączeniu z podstawowym kompozytem w odcieniu naturalnym, aby kreować uzupełnienia harmonijnie łączące się z naturalnym dziąsłem. Jednakże w przypadku rozległych recesji lub fizjologicznej pigmentacji dziąseł, rekonstrukcje tego typu mogą sprawiać trudności. W takich przypadkach nie jest możliwe odpowiednie dopasowanie koloru dziąsła przy użyciu standardowych technik. W niniejszym opisie przedstawiono alternatywną metodę nakładania kompozytu o różowym zabarwieniu w przypadku mnogich recesji dziąsłowych z towarzyszącą łagodną pigmentacją dziąsła.
Na kolor tkanki dziąsła wpływa kilka czynników, w tym:
Opis przypadku
Mężczyzna, lat 45, zgłosił się do prywatnego gabinetu stomatologicznego z powodu mnogich recesji dziąsłowych. W wywiadzie uzyskano informację o braku obciążeń ogólnoustrojowych oraz o braku regularnych wizyt u dentysty. Pacjent codziennie nitkował zęby i oczyszczał je techniką szorowania za pomocą szczoteczki do zębów o średniej twardości włosia. W badaniu warunków zgryzowych stwierdzono I klasę Angle’a i III klasę kłową oraz obustronny zgryz krzyżowy boczny. Badanie periodontologiczne wykazało obecność krwawienia podczas sondowania, pomiary głębokości kieszonek wynosiły 2-3 mm, a wskaźnik płytki wynosił mniej niż 20%. W badaniu wewnątrzustnym zaobserwowano mnogie recesje, zarówno w szczęce, jak i w żuchwie. Sklasyfikowano je, jako odpowiadające II klasie według Millera, czyli zmiany sięgające do lub przekraczające linię śluzówkowo-dziąsłową, bez utraty tkanki w przestrzeniach międzyzębowych. Wymiary recesji oszacowano na 3-4 mm. Nie stwierdzono nadwrażliwości zębów objętych zmianami. Na podstawie danych uzyskanych z wywiadu i badania przedmiotowego ustalono, że recesje w tym przypadku mogły być spowodowane nadmiernymi siłami w rejonie przyszyjkowym będącymi skutkiem zaburzeń zgryzowych w połączeniu z nieprawidłową techniką szczotkowania.
Pacjentowi przedstawiono propozycje czterech planów leczenia:
Procedura rekonstrukcyjna obejmowała przygotowanie powierzchni zębów za pomocą pumeksu i wytrawienia 34% kwasem ortofosforowym. Po osuszeniu i izolacji pola zabiegowego wcierano w przygotowane powierzchnie przez 20 sekund system wiążący Clearfil Universal Bond (Kuraray Noritake Dental Inc.), który następnie osuszano przez 10 sekund i utwardzano za pomocą lampy polimeryzacyjnej przez 30 sekund. Kompozyt opakerowy został zaaplikowany bezpośrednio na zęby w sposób naśladujący dystrybucję barw naturalnej tkanki dziąsła. Ciemniejszy odcień opakera umieszczono na brzegu ubytku, a jaśniejszy odcień w obszarze, który odtwarzał policzkowe uwypuklenie korzeni. Bezpośrednio na powierzchni zęba łączono także kolejne odcienie kompozytu w celu uzyskania możliwie naturalnego efektu. Rozmieszczenie barw kompozytu miało na celu odtworzenie naturalnego wzorca koloru dziąseł obserwowanego od brodawki i dziąsła brzeżnego do linii śluzówkowo-dziąsłowej. Przed nałożeniem kolejnych warstw materiał poddawano polimeryzacji. Po pokryciu powierzchni korzenia pożądanym kolorem, nałożono materiał imitujący naturalny odcień dziąsła i uformowano zgodnie z anatomią konturów sąsiednich dziąseł. Zachowano także odpowiednią wysokość i kształt linii dziąsła w rejonie przyszyjkowym. Pacjentowi zalecono zmianę dotychczas stosowanego sposobu szczotkowania na zmodyfikowaną metodę Stillmana z użyciem szczoteczki o miękkim włosiu. Ustalono plan wizyt kontrolnych, co 6 miesięcy w celu oceny higieny jamy ustnej, ewentualnej progresji recesji i utrzymania jakości wykonanych uzupełnień. Pacjent zgłosił się na wizytę kontrolną po 11 miesiącach, podczas której nie zaobserwowano nieprawidłowości, ani uszkodzenia rekonstruowanych powierzchni.
Materiał zastosowany do odbudowy tkanki dziąsła w omawianym przypadku to Amaris Gingiva (VOCO America Inc.). Jest to kompozyt na bazie metakrylanu, w którym zastosowano dimetakrylan bisfenolu-Aglicydyny (BISGMA), dimetakrylan uretanu (UDMA) i dimetakrylan tetraetylenoglicydyny (TEGDMA). Zalecana przez producenta metoda nakładania poszczególnych materiałów opakerowych lub ich mieszania przed aplikacją w celu uzyskania pasującego koloru dziąsła pozwala uzyskać zadowalające wyniki w większości przypadków. Jednakże większe ubytki mogą wymagać bardziej zaawansowanych procedur umożliwiających odpowiednie odwzorowanie dystrybucji barw obserwowanych w dziąśle. Autorzy sugerują, aby w takich sytuacjach klinicznych rozważyć dokładną obserwację, mapowanie i odwzorowanie zmian w kolorze dziąseł. W leczeniu odtwórczym recesji dziąsłowych za pomocą materiałów kompozytowych kluczowe jest zachowanie właściwej szerokości biologicznej. Takie postępowanie zapobiega progresji zmian.
W omawianym przypadku materiały kryjące w różnych odcieniach zostały nałożone w sposób naśladujący kolorystykę dziąseł pacjenta. Następnie pokryto je odcieniem bazowym, aby uzyskać bardziej estetyczny, satysfakcjonujący pacjenta efekt. Indywidualne umiejscowienie materiału imitującego dziąsło na poszczególnych powierzchniach zębów oraz odtworzenie konturu dziąsła zaowocowało naturalnym wyglądem uzupełnień.
Zastosowanie kolorowego kompozytu imitującego dziąsło do rehabilitacji recesji dziąsłowych i niepróchnicowych ubytków przyszyjkowych – opis przypadku
Paryag A, Lowe J, Rafeek R.
Colored Gingiva Composite Used for the Rehabilitation of Gingiva Recessions and Non-Carious Cervical Lesions.
Dent J (Basel). 2017; 5(4): 33.
Recesje dziąsła stanowią istotne wyzwanie kliniczne. Wśród metod terapeutycznych tych przypadłości wymienia się przede wszystkim zaawansowane techniki chirurgii śluzówkowo-dziąsłowej. W omawianej pracy przedstawiono alternatywną, nieinwazyjną metodę odbudowy mnogich recesji dziąsłowych za pomocą kompozytu Amaris Gingiva-Colored Composite (VOCO America Inc.). Materiały w różnych odcieniach zostały nałożone w sposób naśladujący kolorystykę dziąseł chorego, aby uzyskać estetyczny i satysfakcjonujący pacjenta efekt.
Kompozyty o różowym zabarwieniu zostały zaproponowane, jako skuteczna metoda odbudowy recesji dziąsłowych. Materiały te mogą być stosowane, jako estetyczna alternatywa dla leczenia chirurgicznego – powszechnie stosowanego w leczeniu tego typu zmian. Proponowana przez producenta procedura prowadzi do uzyskania estetycznego efektu poprzez mieszanie i umieszczanie różnych odcieni materiałów opakerowych w połączeniu z podstawowym kompozytem w odcieniu naturalnym, aby kreować uzupełnienia harmonijnie łączące się z naturalnym dziąsłem. Jednakże w przypadku rozległych recesji lub fizjologicznej pigmentacji dziąseł, rekonstrukcje tego typu mogą sprawiać trudności. W takich przypadkach nie jest możliwe odpowiednie dopasowanie koloru dziąsła przy użyciu standardowych technik. W niniejszym opisie przedstawiono alternatywną metodę nakładania kompozytu o różowym zabarwieniu w przypadku mnogich recesji dziąsłowych z towarzyszącą łagodną pigmentacją dziąsła.
Na kolor tkanki dziąsła wpływa kilka czynników, w tym:
- unaczynienie,
- stopień keratynizacji,
- grubość nabłonka,
- obecność fizjologicznej pigmentacji.
Opis przypadku
Mężczyzna, lat 45, zgłosił się do prywatnego gabinetu stomatologicznego z powodu mnogich recesji dziąsłowych. W wywiadzie uzyskano informację o braku obciążeń ogólnoustrojowych oraz o braku regularnych wizyt u dentysty. Pacjent codziennie nitkował zęby i oczyszczał je techniką szorowania za pomocą szczoteczki do zębów o średniej twardości włosia. W badaniu warunków zgryzowych stwierdzono I klasę Angle’a i III klasę kłową oraz obustronny zgryz krzyżowy boczny. Badanie periodontologiczne wykazało obecność krwawienia podczas sondowania, pomiary głębokości kieszonek wynosiły 2-3 mm, a wskaźnik płytki wynosił mniej niż 20%. W badaniu wewnątrzustnym zaobserwowano mnogie recesje, zarówno w szczęce, jak i w żuchwie. Sklasyfikowano je, jako odpowiadające II klasie według Millera, czyli zmiany sięgające do lub przekraczające linię śluzówkowo-dziąsłową, bez utraty tkanki w przestrzeniach międzyzębowych. Wymiary recesji oszacowano na 3-4 mm. Nie stwierdzono nadwrażliwości zębów objętych zmianami. Na podstawie danych uzyskanych z wywiadu i badania przedmiotowego ustalono, że recesje w tym przypadku mogły być spowodowane nadmiernymi siłami w rejonie przyszyjkowym będącymi skutkiem zaburzeń zgryzowych w połączeniu z nieprawidłową techniką szczotkowania.
Pacjentowi przedstawiono propozycje czterech planów leczenia:
- opcja pierwsza – obserwacja zmian i ewentualna interwencja w momencie pojawienia się dolegliwości bólowych,
- opcja druga – ortodontyczna korekta zgryzu krzyżowego i chirurgiczne leczenie recesji dziąsłowych,
- opcja trzecia – ortodontyczna korekta zgryzu krzyżowego i zastosowanie kompozytów imitujących tkankę dziąsła w celu wizualizacji rezultatów ewentualnego leczenia periodontologicznego,
- opcja czwarta – rekonstrukcja recesji za pomocą kompozytu w odcieniu dziąsła w celu wizualizacji możliwego rezultatu leczenia chirurgicznego recesji.
Procedura rekonstrukcyjna obejmowała przygotowanie powierzchni zębów za pomocą pumeksu i wytrawienia 34% kwasem ortofosforowym. Po osuszeniu i izolacji pola zabiegowego wcierano w przygotowane powierzchnie przez 20 sekund system wiążący Clearfil Universal Bond (Kuraray Noritake Dental Inc.), który następnie osuszano przez 10 sekund i utwardzano za pomocą lampy polimeryzacyjnej przez 30 sekund. Kompozyt opakerowy został zaaplikowany bezpośrednio na zęby w sposób naśladujący dystrybucję barw naturalnej tkanki dziąsła. Ciemniejszy odcień opakera umieszczono na brzegu ubytku, a jaśniejszy odcień w obszarze, który odtwarzał policzkowe uwypuklenie korzeni. Bezpośrednio na powierzchni zęba łączono także kolejne odcienie kompozytu w celu uzyskania możliwie naturalnego efektu. Rozmieszczenie barw kompozytu miało na celu odtworzenie naturalnego wzorca koloru dziąseł obserwowanego od brodawki i dziąsła brzeżnego do linii śluzówkowo-dziąsłowej. Przed nałożeniem kolejnych warstw materiał poddawano polimeryzacji. Po pokryciu powierzchni korzenia pożądanym kolorem, nałożono materiał imitujący naturalny odcień dziąsła i uformowano zgodnie z anatomią konturów sąsiednich dziąseł. Zachowano także odpowiednią wysokość i kształt linii dziąsła w rejonie przyszyjkowym. Pacjentowi zalecono zmianę dotychczas stosowanego sposobu szczotkowania na zmodyfikowaną metodę Stillmana z użyciem szczoteczki o miękkim włosiu. Ustalono plan wizyt kontrolnych, co 6 miesięcy w celu oceny higieny jamy ustnej, ewentualnej progresji recesji i utrzymania jakości wykonanych uzupełnień. Pacjent zgłosił się na wizytę kontrolną po 11 miesiącach, podczas której nie zaobserwowano nieprawidłowości, ani uszkodzenia rekonstruowanych powierzchni.
Materiał zastosowany do odbudowy tkanki dziąsła w omawianym przypadku to Amaris Gingiva (VOCO America Inc.). Jest to kompozyt na bazie metakrylanu, w którym zastosowano dimetakrylan bisfenolu-Aglicydyny (BISGMA), dimetakrylan uretanu (UDMA) i dimetakrylan tetraetylenoglicydyny (TEGDMA). Zalecana przez producenta metoda nakładania poszczególnych materiałów opakerowych lub ich mieszania przed aplikacją w celu uzyskania pasującego koloru dziąsła pozwala uzyskać zadowalające wyniki w większości przypadków. Jednakże większe ubytki mogą wymagać bardziej zaawansowanych procedur umożliwiających odpowiednie odwzorowanie dystrybucji barw obserwowanych w dziąśle. Autorzy sugerują, aby w takich sytuacjach klinicznych rozważyć dokładną obserwację, mapowanie i odwzorowanie zmian w kolorze dziąseł. W leczeniu odtwórczym recesji dziąsłowych za pomocą materiałów kompozytowych kluczowe jest zachowanie właściwej szerokości biologicznej. Takie postępowanie zapobiega progresji zmian.
W omawianym przypadku materiały kryjące w różnych odcieniach zostały nałożone w sposób naśladujący kolorystykę dziąseł pacjenta. Następnie pokryto je odcieniem bazowym, aby uzyskać bardziej estetyczny, satysfakcjonujący pacjenta efekt. Indywidualne umiejscowienie materiału imitującego dziąsło na poszczególnych powierzchniach zębów oraz odtworzenie konturu dziąsła zaowocowało naturalnym wyglądem uzupełnień.
dr n. med. Joanna Rasławska-Socha
Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej
i Endodoncji Przedklinicznej
PUM w Szczecinie
Komentarz
W artykule autorzy przedstawili procedurę zastosowania kompozytu w kolorze dziąsła do estetycznej rehabilitacji recesji dziąsłowych i niepróchnicowych ubytków przyszyjkowych. Po raz pierwszy materiał złożony o różowym kolorze naśladującym barwę dziąsła został użyty przez Zalkind i Hochman w 1997 r. (1). Od tego czasu jest stosowany z powodzeniem w bezpośredniej odbudowie ubytków tkanek zmineralizowanych w rejonie przyszyjkowym. Zastosowanie materiału złożonego w kolorze tkanek dziąsłowych pozwala uniknąć zbytniego, niekorzystnego estetycznie, pozornego wydłużenia korony klinicznej zęba, które występuje przy wypełnianiu ubytków klasycznym „białym” kompozytem.
Decydując się na odbudowę tkanek zęba w rejonie przyszyjkowym materiałem kompozytowym, niezależnie od jego koloru, należy wziąć pod uwagę ogólnie przyjęte wskazania związane z zarządzaniem recesjami dziąsłowymi oraz ubytkami tkanek zmineralizowanych zęba związanych z recesjami dziąsłowymi. Podstawą leczenia recesji dziąsłowych jest postępowanie periodontologiczno-chirurgiczne, poprzedzone wnikliwą diagnostyką definiującą czynniki przyczynowe powstania schorzenia. To ono, jako pierwsze powinno być przedstawiane pacjentowi, jako trwały i przewidywalny sposób leczenia i poprawy estetyki (2).
Oddzielnym zagadnieniem jest wybór metody leczenia ubytków tkanek zęba związanych z recesją dziąsła. W przypadku ubytków próchnicowych występujących w okolicy szyjki zęba, opracowanie ubytku i wypełnienie materiałem o barwie dziąsła wydaje się być korzystną alternatywą poprawy estetyki biało-czerwonej. Wybór sposobu postępowania w przypadku ubytków niepróchnicowych towarzyszących recesjom wymaga już pogłębionej refleksji. W tym przypadku przy podejmowaniu decyzji można wspomóc się wskaźnikami utraty tkanek zęba np. TWI (Tooth Wear Index wg Smith and Knight) (3).
dr hab. n. med. Ryta Łagocka
Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej i Endodoncji PUM w Szczecinie
PIŚMIENNICTWO
- Zalkind M, Hochman N. Alternative method of conservative esthetic treatment for gingival recession. J Prosthet Dent. 1997; 77(6): 561-563.
- Imber JC, Kasaj A. Treatment of gingival recession: when and how? Int Dent J. 2021; 71(3): 178-187.
- López-Frías FJ, Castellanos-Cosano L, Martín-González J i wsp. Clinical measurement of tooth wear: Tooth wear indices. J Clin Exp Dent. 2012; 4(1): e48-e53.
- Rezazadeh F, Dehghanian P, Jafarpour D. Laser effects on the prevention and treatment of dentinal hypersensitivity: a systematic review. J Lasers Med Sci. 2019; 10(1): 1-11.
m
