MS 2023; 5: 72-74.
Streszczenie
Przypadkowe przemieszczenie implantu stomatologicznego do jamy nosowej. Opis rzadkiego przypadku
Safi Y, Mortazavi H, Sadeghian A, Hazrati P.
Accidental displacement of a dental implant into the nasal cavity. Report of a rare case
Clin Case Rep. 2022;10(11): e6634.
Leczenie implantologiczne zyskuje coraz większą popularność wśród pacjentów, ponieważ pozwala na skuteczną rehabilitację protetyczną. Zastosowanie wszczepów śródkostnych jest powszechnie uważane za bezpieczne, jednak może być związane z szeregiem powikłań. Wśród nich wymienia się uszkodzenie sąsiednich pęczków naczyniowo-nerwowych, infekcje, a także przemieszczenie implantu do przylegających przestrzeni anatomicznych.
W pracy przedstawiono przypadek, w którym implant uległ przemieszczeniu do zatoki szczękowej z powodu błędu operatora. Następnie doszło do wtórnej migracji implantu do jamy nosowej z powodu 3-miesięcznego odroczenia zabiegu jego usunięcia.
48-letni mężczyzna został skierowany do Zakładu Radiologii Stomatologicznej przez chirurga szczękowo-twarzowego w celu wykonania badania metodą tomografii stożkowej (Cone Beam Computed Tomography – CBCT). Pół roku wcześniej pacjent przeszedł zabieg podniesienia dna zatoki szczękowej metodą otwartą w okolicy utraconych zębów 14, 15 i 16. Po 3 miesiącach przeprowadzono zabieg implantacji, który w przypadku implantów zębów 14 i 16 zakończył się uzyskaniem stabilizacji pierwotnej. Jednakże, na skutek błędu operatora, implant zęba 15 został wprowadzony do prawej zatoki szczękowej. Miejsce zabiegowe zostało zabezpieczone szwami, a pacjent został poinformowany o zaistniałym problemie i skierowany do specjalisty chirurgii szczękowo-twarzowej w celu usunięcia przemieszczonego implantu. Pomimo że lekarz prowadzący zalecił pacjentowi jak najszybszą wizytę u chirurga szczękowo-twarzowego, pacjent zgłosił się do specjalisty z 3-miesięcznym opóźnieniem. W związku z tym zalecono ponowne wykonanie tomografii stożkowej i skierowano pacjenta do Zakładu Radiologii Stomatologicznej. Wstępnie przeprowadzone badanie zewnątrz- i wewnątrzustne nie wykazało obecności niepokojących objawów. Obrazowanie za pomocą CBCT wykazało, że implant przemieścił się do jamy nosowej przez ujście zatoki szczękowej i ulokował się pod małżowiną nosową środkową. Nie stwierdzono jednak zmian w rejonie prawej zatoki szczękowej. Pacjent został poinformowany o zaistniałej sytuacji i skierowany do Poradni Laryngologii w celu podjęcia dalszych działań. Laryngolog usunął przemieszczony implant pod kontrolą endoskopu przez nozdrze przednie prawe. Po zabiegu wystąpiło niewielkie krwawienie z nosa, ale nie odnotowano żadnych dodatkowych problemów. Zalecono antybiotykoterapię pozabiegową przez 7 dni, jak również środki przeciwbólowe i irygację nosa. W trakcie 2 tygodni obserwacji odnotowano prawidłowe gojenie.
Wśród znanych miejsc przemieszczeń implantów zębowych wymienia się:
Do przyczyn wystąpienia takich powikłań należą między innymi:
Do tej pory ukazały się tylko cztery doniesienia o przemieszczeniu implantu do jamy nosowej, co wskazuje na rzadkość tego powikłania, biorąc pod uwagę dużą liczbę zabiegów implantacji wykonywanych w praktyce klinicznej. W dwóch badaniach stwierdzono, że implant migrował do jamy nosowej pośrednio z zatoki szczękowej przez jej ujście, jak w opisywanym przypadku. Podczas gdy w pozostałych dwóch doniesieniach implanty przemieściły się bezpośrednio z jamy ustnej do jamy nosowej poprzez perforację dna nosa. Usunięcie przemieszczonego implantu za pomocą zabiegu chirurgicznego było postępowaniem z wyboru we wszystkich opisanych przypadkach. Przemieszczenie implantu do zatok przynosowych może powodować ból, infekcje grzybicze, a także prowadzić do zapalenia zatok. Wśród objawów związanych z taką sytuacją wymienia się dyskomfort w rejonie nosa, ból nosa i obecność ropnej wydzieliny. Niekiedy może dojść do samoistnego wydalenia implantu.
Ze względu na fakt, że przemieszczenie się implantu po zabiegu implantacji nie jest rzadkością, zalecane jest ostrożne przeprowadzenie procedury i zaplanowanie regularnych wizyt kontrolnych. W przypadku przemieszczenia się wszczepu konieczne jest zastosowanie metod obrazowania 3D, takich jak CBCT, aby określić dokładne położenie implantu. Należy także pamiętać o możliwości wystąpienia wtórnego przemieszczenia wszczepu, dlatego istotne jest jak najszybsze usunięcie migrującego implantu, które powinno nastąpić w krótkim odstępie czasowym po wykonaniu badania obrazowego.
dr n. med. Joanna Rasławska-Socha
Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej
i Endodoncji Przedklinicznej PUM w Szczecinie
Komentarz
Odnotowano wiele przypadków migracji implantów dentystycznych do zatoki szczękowej, natomiast przypadki przemieszczeń do innych obszarów twarzoczaszki są sporadyczne. O bardzo rzadkiej frekwencji przemieszczenia implantu do jamy nosowej świadczy fakt, że w piśmiennictwie zostały opisane jedynie cztery takie przypadki. W dwóch z tych prac stwierdzono, że implanty przemieściły się do jamy nosowej bezpośrednio z jamy ustnej, poprzez perforację dna jamy nosowej. W pozostałych dwóch doniesieniach implanty przemieściły się do jamy nosowej pośrednio z zatoki szczękowej. Safi i wsp. przedstawili kolejny, trzeci przypadek przemieszczenia pośredniego.
Zdrowy, 48-letni, niepalący, bez towarzyszących schorzeń układowych mężczyzna przeszedł zabieg podniesienia dna prawej zatoki szczękowej metodą otwartą. Po 3 miesiącach od interwencji chirurgicznej przeprowadzony został kolejny zabieg, którego celem było spozycjonowanie trzech wszczepów stomatologicznych w miejscach brakujących zębów 16, 15, 14. W trakcie implantacji doszło do przemieszczenia centralnego wszczepu do zatoki szczękowej. Operator zaopatrzył okolicę zabiegową i skierował pacjenta do chirurga szczękowo-twarzowego w celu usunięcia przemieszczonego wszczepu. Pacjent zgłosił się na taką wizytę dopiero po 3 miesiącach i nie zgłaszał żadnych niepokojących objawów. Badanie CBCT wykazało, że implant przemieścił się do jamy nosowej przez ujście zatoki szczękowej i znajdował się pod małżowiną nosową środkową w przewodzie nosowym środkowym. Obraz błony śluzowej zatoki szczękowej był prawidłowy. Prawdopodobną przyczyną migracji implantu z zatoki szczękowej do jamy nosowej mógł być ruch rzęsek nabłonka walcowatego błony zatoki szczękowej, w połączeniu z ruchami głowy pacjenta. Implant został usunięty endoskopowo przez lekarza laryngologa.
Przemieszczenie implantu do zatoki szczękowej lub do jamy nosowej może być spowodowane:
Migracja wszczepu stomatologicznego do zatok przynosowych może powodować ból, infekcje grzybicze i zapalenie zatok, a przemieszczenie implantu do jamy nosowej może być przyczyną dyskomfortu w nosie, bólu nosa i występowania ropnej wydzieliny. W przedstawionym przez Safi i wsp. przypadku, pacjent nie zgłaszał żadnych objawów, jednak w każdej sytuacji szybkie usunięcie przemieszczonego implantu jest konieczne. Jest to uzasadnione ryzykiem dalszej migracji wszczepu do innych struktur, a tym samym do wystąpienia kolejnych powikłań. Bardzo ważne jest zastosowanie odpowiednich technik obrazowania 3D, w celu określenia dokładnej pozycji przemieszczonego implantu. Ze względu na możliwość dodatkowej migracji wszczepu okres między przedoperacyjnym CBCT, a zabiegiem chirurgicznym powinien być jak najkrótszy. Dzięki zastosowaniu wewnątrzustnych, jak też przeznosowych procedur endoskopowych, usunięcie przemieszczonego implantu stomatologicznego jest procedurą minimalnie inwazyjną.
dr hab. n. med. Bartłomiej Górski
Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawski Uniwersytet Medyczny
Specjalista periodontologii i chirurgii stomatologicznej
Przypadkowe przemieszczenie implantu stomatologicznego do jamy nosowej. Opis rzadkiego przypadku
Safi Y, Mortazavi H, Sadeghian A, Hazrati P.
Accidental displacement of a dental implant into the nasal cavity. Report of a rare case
Clin Case Rep. 2022;10(11): e6634.
Leczenie implantologiczne zyskuje coraz większą popularność wśród pacjentów, ponieważ pozwala na skuteczną rehabilitację protetyczną. Zastosowanie wszczepów śródkostnych jest powszechnie uważane za bezpieczne, jednak może być związane z szeregiem powikłań. Wśród nich wymienia się uszkodzenie sąsiednich pęczków naczyniowo-nerwowych, infekcje, a także przemieszczenie implantu do przylegających przestrzeni anatomicznych.
W pracy przedstawiono przypadek, w którym implant uległ przemieszczeniu do zatoki szczękowej z powodu błędu operatora. Następnie doszło do wtórnej migracji implantu do jamy nosowej z powodu 3-miesięcznego odroczenia zabiegu jego usunięcia.
48-letni mężczyzna został skierowany do Zakładu Radiologii Stomatologicznej przez chirurga szczękowo-twarzowego w celu wykonania badania metodą tomografii stożkowej (Cone Beam Computed Tomography – CBCT). Pół roku wcześniej pacjent przeszedł zabieg podniesienia dna zatoki szczękowej metodą otwartą w okolicy utraconych zębów 14, 15 i 16. Po 3 miesiącach przeprowadzono zabieg implantacji, który w przypadku implantów zębów 14 i 16 zakończył się uzyskaniem stabilizacji pierwotnej. Jednakże, na skutek błędu operatora, implant zęba 15 został wprowadzony do prawej zatoki szczękowej. Miejsce zabiegowe zostało zabezpieczone szwami, a pacjent został poinformowany o zaistniałym problemie i skierowany do specjalisty chirurgii szczękowo-twarzowej w celu usunięcia przemieszczonego implantu. Pomimo że lekarz prowadzący zalecił pacjentowi jak najszybszą wizytę u chirurga szczękowo-twarzowego, pacjent zgłosił się do specjalisty z 3-miesięcznym opóźnieniem. W związku z tym zalecono ponowne wykonanie tomografii stożkowej i skierowano pacjenta do Zakładu Radiologii Stomatologicznej. Wstępnie przeprowadzone badanie zewnątrz- i wewnątrzustne nie wykazało obecności niepokojących objawów. Obrazowanie za pomocą CBCT wykazało, że implant przemieścił się do jamy nosowej przez ujście zatoki szczękowej i ulokował się pod małżowiną nosową środkową. Nie stwierdzono jednak zmian w rejonie prawej zatoki szczękowej. Pacjent został poinformowany o zaistniałej sytuacji i skierowany do Poradni Laryngologii w celu podjęcia dalszych działań. Laryngolog usunął przemieszczony implant pod kontrolą endoskopu przez nozdrze przednie prawe. Po zabiegu wystąpiło niewielkie krwawienie z nosa, ale nie odnotowano żadnych dodatkowych problemów. Zalecono antybiotykoterapię pozabiegową przez 7 dni, jak również środki przeciwbólowe i irygację nosa. W trakcie 2 tygodni obserwacji odnotowano prawidłowe gojenie.
Wśród znanych miejsc przemieszczeń implantów zębowych wymienia się:
- zatoki szczękowe, sitowe i klinowe,
- dół czaszki,
- dno oczodołu,
- jamę nosową.
Do przyczyn wystąpienia takich powikłań należą między innymi:
- brak umiejętności i doświadczenia operatora,
- nieodpowiednia jakość kości,
- nieleczona perforacja błony śluzowej zatoki,
- zastosowanie zbyt dużej siły w trakcie zabiegu.
Do tej pory ukazały się tylko cztery doniesienia o przemieszczeniu implantu do jamy nosowej, co wskazuje na rzadkość tego powikłania, biorąc pod uwagę dużą liczbę zabiegów implantacji wykonywanych w praktyce klinicznej. W dwóch badaniach stwierdzono, że implant migrował do jamy nosowej pośrednio z zatoki szczękowej przez jej ujście, jak w opisywanym przypadku. Podczas gdy w pozostałych dwóch doniesieniach implanty przemieściły się bezpośrednio z jamy ustnej do jamy nosowej poprzez perforację dna nosa. Usunięcie przemieszczonego implantu za pomocą zabiegu chirurgicznego było postępowaniem z wyboru we wszystkich opisanych przypadkach. Przemieszczenie implantu do zatok przynosowych może powodować ból, infekcje grzybicze, a także prowadzić do zapalenia zatok. Wśród objawów związanych z taką sytuacją wymienia się dyskomfort w rejonie nosa, ból nosa i obecność ropnej wydzieliny. Niekiedy może dojść do samoistnego wydalenia implantu.
Ze względu na fakt, że przemieszczenie się implantu po zabiegu implantacji nie jest rzadkością, zalecane jest ostrożne przeprowadzenie procedury i zaplanowanie regularnych wizyt kontrolnych. W przypadku przemieszczenia się wszczepu konieczne jest zastosowanie metod obrazowania 3D, takich jak CBCT, aby określić dokładne położenie implantu. Należy także pamiętać o możliwości wystąpienia wtórnego przemieszczenia wszczepu, dlatego istotne jest jak najszybsze usunięcie migrującego implantu, które powinno nastąpić w krótkim odstępie czasowym po wykonaniu badania obrazowego.
dr n. med. Joanna Rasławska-Socha
Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej
i Endodoncji Przedklinicznej PUM w Szczecinie
Komentarz
Odnotowano wiele przypadków migracji implantów dentystycznych do zatoki szczękowej, natomiast przypadki przemieszczeń do innych obszarów twarzoczaszki są sporadyczne. O bardzo rzadkiej frekwencji przemieszczenia implantu do jamy nosowej świadczy fakt, że w piśmiennictwie zostały opisane jedynie cztery takie przypadki. W dwóch z tych prac stwierdzono, że implanty przemieściły się do jamy nosowej bezpośrednio z jamy ustnej, poprzez perforację dna jamy nosowej. W pozostałych dwóch doniesieniach implanty przemieściły się do jamy nosowej pośrednio z zatoki szczękowej. Safi i wsp. przedstawili kolejny, trzeci przypadek przemieszczenia pośredniego.
Zdrowy, 48-letni, niepalący, bez towarzyszących schorzeń układowych mężczyzna przeszedł zabieg podniesienia dna prawej zatoki szczękowej metodą otwartą. Po 3 miesiącach od interwencji chirurgicznej przeprowadzony został kolejny zabieg, którego celem było spozycjonowanie trzech wszczepów stomatologicznych w miejscach brakujących zębów 16, 15, 14. W trakcie implantacji doszło do przemieszczenia centralnego wszczepu do zatoki szczękowej. Operator zaopatrzył okolicę zabiegową i skierował pacjenta do chirurga szczękowo-twarzowego w celu usunięcia przemieszczonego wszczepu. Pacjent zgłosił się na taką wizytę dopiero po 3 miesiącach i nie zgłaszał żadnych niepokojących objawów. Badanie CBCT wykazało, że implant przemieścił się do jamy nosowej przez ujście zatoki szczękowej i znajdował się pod małżowiną nosową środkową w przewodzie nosowym środkowym. Obraz błony śluzowej zatoki szczękowej był prawidłowy. Prawdopodobną przyczyną migracji implantu z zatoki szczękowej do jamy nosowej mógł być ruch rzęsek nabłonka walcowatego błony zatoki szczękowej, w połączeniu z ruchami głowy pacjenta. Implant został usunięty endoskopowo przez lekarza laryngologa.
Przemieszczenie implantu do zatoki szczękowej lub do jamy nosowej może być spowodowane:
- brakiem umiejętności i doświadczenia lekarza,
- nieodpowiednią preparacją łoża pod wszczep,
- zastosowaniem zbyt dużej siły podczas wprowadzania wszczepu,
- wyborem niewłaściwego rozmiaru implantu,
- perforacją błony śluzowej zatoki (błona Schneidera) lub błony śluzowej jamy nosowej.
Migracja wszczepu stomatologicznego do zatok przynosowych może powodować ból, infekcje grzybicze i zapalenie zatok, a przemieszczenie implantu do jamy nosowej może być przyczyną dyskomfortu w nosie, bólu nosa i występowania ropnej wydzieliny. W przedstawionym przez Safi i wsp. przypadku, pacjent nie zgłaszał żadnych objawów, jednak w każdej sytuacji szybkie usunięcie przemieszczonego implantu jest konieczne. Jest to uzasadnione ryzykiem dalszej migracji wszczepu do innych struktur, a tym samym do wystąpienia kolejnych powikłań. Bardzo ważne jest zastosowanie odpowiednich technik obrazowania 3D, w celu określenia dokładnej pozycji przemieszczonego implantu. Ze względu na możliwość dodatkowej migracji wszczepu okres między przedoperacyjnym CBCT, a zabiegiem chirurgicznym powinien być jak najkrótszy. Dzięki zastosowaniu wewnątrzustnych, jak też przeznosowych procedur endoskopowych, usunięcie przemieszczonego implantu stomatologicznego jest procedurą minimalnie inwazyjną.
dr hab. n. med. Bartłomiej Górski
Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawski Uniwersytet Medyczny
Specjalista periodontologii i chirurgii stomatologicznej
m
