ARTYKUŁ ORYGINALNY
Ocena występowania erozji zębów i jej przyczyn u dzieci w wieku 10-13 lat uczęszczających do sportowej szkoły podstawowej

Assessment of the occurrence of tooth erosion and its causal factors in children aged 10-13 years attending sports primary school

Szymon Łacinik, Klara Wieczorkiewicz, Michał Kaczmarek, Natalia Węcławska, Julia Sipurzyńska, Anna Jarząbek, Agnieszka Kus-Bartoszek

Streszczenie
Wstęp. Erozja zębów jest to proces nieodwracalnej utraty szkliwa i zębiny na skutek działania kwasów niepróchnicowego pochodzenia. Problem ten coraz częściej pojawia się u młodszych dzieci. Cel pracy. Celem badania była ocena występowania erozji zębów i jej czynników przyczynowych u uczniów z podstawowych szkół sportowych. Materiał i metody. Badaniem ankietowym i przedmiotowym objęto 79 osób w wieku od 10 do 13 lat. W ankiecie znalazły się pytania dotyczące nawyków dietetyczno-higienicznych, liczby treningów oraz chorób ogólnoustrojowych. Dodatkowo wykonano analizę pH śliny jako czynnika zwiększającego ryzyko wystąpienia erozji. Każde z dzieci uzyskało informację, czym jest erozja zębów i w jaki sposób można jej zapobiegać. Wyniki. Przeprowadzone badanie wykazało, że problem ubytków erozyjnych dotyczył 10% badanych uczniów, pomimo mało erozyjnej diety młodych sportowców, prawidłowego u większości dzieci pH jamy ustnej i braku chorób przewodu pokarmowego. Wnioski. Ubytki erozyjne pojawiają się u coraz młodszych pacjentów. Wiedza młodych sportowców na temat czynników zapobiegawczych, takich jak płukanie jamy ustnej wodą po kwaśnych pokarmach czy stosowanie pasty przeciw erozjom, jest wciąż zbyt mała, dlatego tak ważna jest dalsza edukacja na temat tej choroby.

Abstract
Introduction. Dental erosion is the process of irreversible loss of enamel and dentin due to the actions of acids that are not associated with caries. This problem is getting more and more common among younger children. Objective. The aim of the study was to assess the occurrence of dental erosion and its causal factors  in children from primary sports schools. Material and methods. The survey research and physical examination included 79 people in age from 10 to 13 years. The survey included questions about dietary and hygiene habits, number of workouts and systemic diseases. Moreover, the pH of saliva was analyzed as a factor that increases the risk of erosion. Each of the children received information about what is dental erosion and how it can be prevented. Results. The study showed that the problem of dental erosion affected 10% of the students, despite the low erosive diet of young athletes, proper oral pH on most children and absence of digestive system diseases. Conclusions. Erosive cavities affect more and more young patients. Young athletes’ knowledge of preventive factors such as rinsing their mouths with water after acidic foods or the use of anti-erosion paste is still too little, which is why further education on this subject is so important.

Hasła indeksowe: erozje zębów, dzieci, sportowcy, dieta

Key words: dental erosion, children, athletes, diet

Piśmiennictwo
1. Zmiany twardych tkanek zęba niepróchnicowego pochodzenia. W: Współczesna stomatologia wieku rozwojowego. Olczak-Kowalczyk D, Szczepańska J, Kaczmarek U (red.). Otwock: Med Tour Press International; 2017: 308-320.
2. Kaczmarek U, Czajczyńska-Waszkiewicz A, Składnik-Jankowska J. Występowanie erozji zębów u 15-letniej młodzieży z województwa dolnośląskiego. Czasopismo Stomatol. 2012; 65(3): 359-369.
3. Kaczmarek U, Harłukowicz K. Częstość i uwarunkowania występowania erozji zębów w wieku rozwojowym. Nowa Stomatol. 2014; 19(2): 100-109.
4. Walerczyk A, Paszyńska E, Surdacka A. Utrata twardych tkanek zębów niepróchnicowego pochodzenia w aspekcie erozji. Dental Forum. 2015; 43(1): 89-96.
5. Nihtyanova T, Sapunarova P, Belcheva-Krivorova A i wsp. Parental knowledge of dental erosion and erosion-related risk factors in children. Folia Med (Plovdiv). 2021; 63(4): 541-545.
6. Jász M, Szőke J. Dental erosion and its relation to potential infl uencing factors among 12-year-old Hungarian schoolchildren. Oral Health Prev Dent. 2022; 20(1): 95-102.
7. Vargas-Ferreira F, Praetzel JR, Ardenghi TM. Prevalence of tooth erosion and associated factors in 11-14-year-old Brazillian schoolchildren. J Public Health Dent. 2011; 71(1): 6-12.
8. Arnadottir IB, Holbrook WP, Eggertsson H i wsp. Prevalence of dental erosion in children. A national survey. Community Dent Oral Epidemiol. 2010; 38(6): 521-526.
9. El Aidi H, Bronkhorst EM, Huysmans MC i wsp. Dynamics of tooth erosion in adolescents. A 3-year longitudinal study. J Dent. 2010; 38(2): 131-137.
10. Okunseri C, Okunseri E, Gonzalez C. Erosive tooth wear and consumption of beverages among children in the United States. Caries Res. 2011; 45(2): 130-135.
11. Możyńska J, Karpisz-Więcek A, Metlerski M i wsp. Ocena występowania erozji zębów wśród uczniów szkół sportowych w zależności od czynników ryzyka. Magazyn Stomatol. 2016; 26(3): 104-108.
12. Järvinen VK, Rytömaa II, Heinonen OP. Risk factors in dental erosion. J Dent Res. 1991; 70(6): 942-947.
13. Frazao JB, Machado LG, Ferreira MC. Dental erosion in schoolchildren and associated factors. A cross-sectional study. J Indian Soc Pedod Prev Dent. 2018; 36(2): 113-119.
14. Otsu M, Hamura A, Ishikawa Y i wsp. Factors affecting the dental erosion severity of patients with eating disorders. Biopsychosoc Med. 2014; 8: 25.
15. Jarząbek A, Wieczkowska I, Gońda-Domin M. Erozje zębowe – problem w stomatologii dziecięcej. Stomatologia po Dyplomie. 2015; 3: 19-22.
16. Haq MW, Batool M, Ahsan SH i wsp. Dental erosion. infl uencing factors & pH analysis. Can J App Sci. 2012; 2(1): 222-232.
17. Bachanek T, Surdacka A, Konopka T i wsp. Wykorzystanie stabilizowanego związku cyny i fluoru w pastach do zębów. Raport z panelu ekspertów. Polskie Towarzystwo Periodontologiczne; 2015.
18. Olczak-Kowalczyk D, Mielczarek A, Jackowska T i wsp. Środki fluorkowe w zapobieganiu i leczeniu próchnicy i erozji zębów u dzieci, młodzieży i dorosłych – rekomendacje Polskich Ekspertów. Aktualizacja zaleceń: Indywidualna profi laktyka fl uorkowa u dzieci, młodzieży – rekomendacje Polskich Ekspertów. Nowa Stomatol. 2022; 27(2): 35-59.