ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY
Obliteracja jamy zęba – etiologia, diagnostyka oraz metody postępowania klinicznego

Pulp canal obliteration – etiology, diagnostics and methods of clinical management

Natalia Pawlata, Katarzyna Olczak, Krystyna Pietrzycka, Piotr Lutomski

Streszczenie
Obliteracja jamy zęba jest procesem prowadzącym do zmniejszenia przestrzeni endodontycznej w wyniku odkładania się związków mineralnych w komorze lub wzdłuż ścian kanału korzeniowego. Do czynników etiologicznych zaliczamy m.in.: urazy, parafunkcje, ubytki próchnicowe, przeprowadzone zabiegi lecznicze przy użyciu środków odontotropowych. Kalcyfikacja najczęściej przebiega bezobjawowo, a jedynym objawem, na który zwraca uwagę pacjent, jest przebarwienie korony zęba. Na podstawie przeglądu piśmiennictwa w pracy przedstawiono etiologię, rodzaje, umiejscowienie i diagnostykę obliteracji oraz metody postępowania klinicznego podczas leczenia kanałowego zębów z kalcyfikacją jamy zęba.

Abstract
Pulp canal obliteration, caused by the deposition of mineral compounds in the chamber or along the walls of the root canal, results in the reduction of endodontic space. The etiological factors include injuries, para-punctures, carious lesions, and treatment procedures performed with the use of odontotropic agents. Calcification is usually asymptomatic, and the only symptom that the patient notices is discoloration of the tooth crown. Aim of the study: Based on a literature review, the study presents the etiology, types, location and diagnosis of obliteration, and the methods of clinical management during root canal treatment with calcification of the tooth cavity.

Hasła indeksowe: obliteracja jamy zęba, leczenie endodontyczne, zębiniaki, mikroskop zabiegowy, ultradźwięki

Key words: pulp canal obliteration, endodontic treatment, pulp stones, surgical microscope, ultrasounds

Praca wykonana ze środków statutowych Zakładu Endodoncji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 503/2-044-02/503-21-001-19.

Piśmiennictwo
1. American Association of Endodontists. Glossary of endodontic terms. 10th ed. Chicago: American Association of Endodontists; 2020.
2. Rosak P, Sobczyk-Rosak B, Maciejewska J. Obliteracja kanałów korzeniowych – wyzwanie rzucone współczesnej endodoncji. TPS. 2012; 3: 32-36.
3. Oginni AO, Adekoya-Sofowora CA, Kolawole KA. Evaluation of radiographs, clinical signs and symptoms associated with pulp canal obliteration. An aid to treatment decision. Dent Traumatol. 2009; 25(6): 620-625.
4. McCabe PS, Dummer PM. Pulp canal obliteration. An endodontic diagnosis and treatment challenge. Int Endod J. 2012; 45(2): 177-197.
5. Vinagre A, Castanheira C, Messias A i wsp. Management of pulp canal obliteration – systematic review of case reports. Medicina (Kaunas). 2021; 57(11): 1237.
6. Jańczuk Z, Kaczmarek U, Lipski M. Stomatologia zachowawcza z endodoncją. Zarys kliniczny. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2014.
7. Arabska-Przedpełska B, Pawlicka H. Współczesna endodoncja w praktyce. Wyd. 2. Łódź: Bestom Dentonet.pl; 2012.
8. Karthick A, Bharadwaj B, Pearlin Mary NBSG i wsp. Physiological and pathological pulp canal obliteration by calcific metamorphosis – a review. Eur J Mol Clin Med. 2020; 7(5): 1270-1274.
9. Postek-Stefańska L. Endodoncja wieku rozwojowego i dojrzałego autorstwa Marii Barańskiej-Gachowskiej. Wyd. 3. Lublin: Wydawnictwo Czelej; 2021.
10. Bauss O, Neter D, Rahman A. Prevalence of pulp calcification in patients with Marfan syndrome. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2008; 106(6): e56-e61.
11. Olczak K, Kabacińska K, Pawlicka H. Obliteracje jamy zęba i sposoby postępowania. J Stoma. 2017; 70(5): 597-612.
12. Pietrzycka K. Etiologia, sposoby wykrywania i częstość występowania zębiniaków oraz metody postępowania klinicznego. W: Łukomska-Szymańska M (red.). Diagnostyka i leczenie chorób układu stomatognatycznego. Cz. 1. UMedical Reports. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Łodzi; 2021: 58-73.
13. Goga R, Chandler NP, Oginni AO. Pulp stones. A review. Int Endod J. 2008; 41(6): 457-468.
14. Pietrzycka K, Pawlicka H. Clinical aspects of pulp stones. A case report series. Dent Med Probl. 2020; 57(2): 213-220.
15. Bastos JV, Côrtes MIS. Pulp canal obliteration after traumatic injuries in permanent teeth – scientific fact or fiction? Braz Oral Res. 2018; 32(suppl. 1): e75.
16. Yates JA. Root fractures in permanent teeth. A clinical review. Int Endod J. 1992; 25(3): 150-157.
17. Jacobsen I, Kerekes K. Long-term prognosis of traumatized permanent anterior teeth showing calcifying processes in the pulp cavity. Scand J Dent Res. 1977; 85(7): 588-598.
18. Andreasen FM, Zhijie Y, Thomsen BL i wsp. Occurrence of pulp canal obliteration after luxation injuries in the permanent dentition. Endod Dent Traumatol. 1987; 3(3): 103‐115.
19. Palatyńska-Ulatowska A, Fernandes MC, Pietrzycka K i wsp. The pulp stones. Morphological analysis in scanning electron microscopy and spectroscopic chemical quantification. Medicina (Kaunas). 2021; 58(1): 5.
20. George J, David RM, Thomas P i wsp. Radiographic assessment of pulp stones. A retrospective study. Int J Curr Res. 2018; 10(9): 73837-73841.
21. American Association of Endodontists. Case difficulty assessment form and guidelines. Chicago: American Association of Endodontists; 2006.
22. Patterson SS, Mitchell DF. Calcific metamorphosis of the dental pulp. Oral Surg Oral Med Oral Pathol. 1965; 20: 94-101.
23. Zawadka A. Obliteracja kanałów korzeniowych jako powikłanie odległe urazów zębów – opis przypadków. Mag Stom. 2015; 10: 24-27.
24. Holcomb JB, Gregory WB Jr. Calcific metamorphosis of the pulp. Its incidence and treatment. Oral Surg Oral Med Oral Pathol. 1967; 24(6): 825-830.
25. Krasner P, Rankow HJ. Anatomy of the pulp-chamber floor. J Endod. 2004; 30(1): 5-16.
26. Rankow HJ, Krasner PR. The access box. An ah-ha phenomenon. J Endod. 1995; 21(4): 212-214.
27. Miszczuk K, Miszczuk R, Sierpińska T. Zastosowanie tomografii wolumetrycznej w diagnostyce stomatologicznej. Protet Stomatol. 2012; 62(6): 428-433.
28. Buchgreitz J, Buchgreitz M, Mortensen D i wsp. Guided access cavity preparation using cone-beam computed tomography and optical surface scans. An ex vivo study. Int Endod J. 2016; 49(8): 790-795.
29. Torres A, Shaheen E, Lambrechts P i wsp. Microguided endodontics. A case report of a maxillary lateral incisor with pulp canal obliteration and apical periodontitis. Int Endod J. 2019; 52(4): 540-549.
30. Buchgreitz J, Buchgreitz M, Bjørndal L. Guided root canal preparation using cone beam computed tomography and optical surface scans – an observational study of pulp space obliteration and drill path depth in 50 patients. Int Endod J. 2019; 52(5): 559-568.