W pracy przedstawiono wybrane systemy wiodących materiałów złożonych stosowanych w pracy klinicznej, z uwzględnieniem odmiennych technik postępowania oraz możliwości uzyskania pożądanych efektów estetycznych. Na podstawie własnych przypadków klinicznych zobrazowano praktyczne możliwości tych kompozytów dentystycznych.

The study describes selected systems of leading composite materials used in clinical practice, taking into account distinct techniques of procedure and possibilities of obtaining the required aesthetic results. On the basis of the author’s own clinical cases, the practical possibilities of these dental composites are visualised.

Starcie fizjologiczne tkanek twardych zębów postępujące wraz z wiekiem jest zjawiskiem naturalnym. Obejmuje ono powierzchnie czynnościowe i jest w miarę równomierne. Starcie patologiczne (atrycja) natomiast może obejmować zęby pojedyncze lub grupę zębów i jest nierównomierne. Można wyróżnić atrycję poziomą, pionową i mieszaną. Starcie patologiczne często prowadzi do zaburzenia zwarcia i w następstwie do zmian i dolegliwości w stawach skroniowo-żuchwowych. Pacjent niezadowolony ze swojego wyglądu na skutek powstałych zmian trafia często do gabinetu stomatologicznego.

W pracy opisano przypadek pacjentki ze starciem patologicznym zębów w odcinku przednim i bocznym uzębienia. W podniesieniu zwarcia i rekonstrukcji estetycznej zębów wykorzystano m.in. kompozyt nanohybrydowy Artiste.
 

Physiological wear of the hard dental tissues that increases with age is a natural phenomenon. It involves the functional surfaces and is more or less even. Pathological wear (attrition), however, may involve individual teeth or a group of teeth and is uneven. Attrition can be horizontal, vertical or mixed. Pathological wear frequently leads to occlusal disturbances and subsequently to changes and symptoms in the temperomandibular joints. The patient who is unsatisfied with his or her appearance as a result of the changes that arise, frequently lands up in the dental office. The study describes a case of a female patient with pathological wear of teeth in the anterior and buccal segments. In order to increase the vertical dimension and to aesthetically restore the teeth, use was made of the nanohybrid composite Artiste, among others.

Praca stanowi opis przypadku odbudowy estetycznej przebarwionych zębów w odcinku przednim uzębienia za pomocą koron „pełnokompozytowych” wykonanych metodą pośrednią.

The study is a description of aesthetic restoration of discoloured teeth in the anterior dental segment using “full composite” crowns with the indirect method.

W pracy opisano przypadek pacjenta, który utracił ząb sieczny przyśrodkowy górny w wyniku urazu. Wdrożone procedury lecznicze pozwoliły odtworzyć ząb podczas jednej wizyty.

The study describes the case of a patient who lost an upper central incisor as a result of trauma. Application of the treatment procedures made it possible to replace the tooth in one visit.

Doskonałe właściwości materiałów złożonych, stosowanych do rekonstrukcji utraconych zmineralizowanych tkanek zębów zapewniają uzyskanie trwałych efektów estetycznych, warunkiem jest jednak przestrzeganie obowiązujących zaleceń w pracy z ich użyciem. Oprócz tak często opisywanych metod aplikacji i polimeryzacji materiału, bardzo istotne znaczenie ma prawidłowe opracowanie i wypolerowanie powierzchni odbudowy. Szeroka gama dostępnych instrumentów i technik pozwala na istotne modyfikowanie postępowania, którego jedynym celem jest uzyskanie dobrze wypolerowanej, trwałej powierzchni rekonstrukcji.

The excellent properties of composite materials, used in the reconstruction of lost mineralized dental tissues, assure the achievement of lasting aesthetic effects, under the conditions, however, of following the mandatory recommendations when working with these materials. Apart from the frequently described methods of application and polymerization of the material, the proper finishing and polishing of the built-up surfaces is very significant. The wide range of available instruments and techniques allows for significant modifications of procedure, whose only aim is to achieve a well polished, permanent surface.

Pacjenci dializowani i po przeszczepie nerki stanowią coraz liczniejsza grupę osób zgłaszających się do leczenia stomatologicznego. Leczenie endodontyczne tej grupy chorych jest szczególnym problemem. Znajomość specyfiki choroby podstawowej umożliwia wdrożenie przez stomatologa właściwego postępowania terapeutycznego, mającego na celu zachowanie zębów własnych pacjenta i zminimalizowanie ryzyka powikłań. Celem pracy było przedstawienie aktualnych poglądów na temat zasad leczenia endodontycznego chorych przygotowywanych do przeszczepu i po przeszczepie nerki.

Dialysis and kidney transplant patients form an ever more numerous group of people presenting for dental treatment. Endodontic treatment of this group of patients is particularly problematic. Knowledge of the specifics of the underlying disease allows the dentist to introduce the appropriate therapeutic procedures having as an aim the retaining of natural teeth by the patient and the minimalization of the risk of complications. The aim of the study was to present contemporary opinions on the principles of endodontic treatment of patients being prepared for kidney transplant and after transplantation.

Znamię białe gąbczaste (naevus spongiosus albus) to rzadkie, dziedziczne schorzenie zaliczane do chorób skóry i błon śluzowych. Chorobę dziedziczy się w sposób autosomalny, dominujący. Objawia się obecnością białych, kożuchowatych nalotów na błonie śluzowej jamy ustnej, które nie powodują dolegliwości bólowych. Celem pracy jest przedstawienie dwóch przypadków znamienia białego gąbczastego: u 26 letniego ojca i jego rocznej córki.

White sponge nevus (naevus spongiosus albus) is a rare hereditary illness classified as a disease of the skin and mucous membrane. The disease is inherited as autosomal dominant. It reveals itself by the presence of white, skin-like coating on the oral mucous membrane that is not painful. The aim of the study was to describe two cases of white sponge naevus in a 26-year-old father and his one-year-old daughter.

W pracy opisano sposób wykonania szablonu chirurgicznego oraz wszczepienia miniimplantów (wraz z kontrolą zwarcia) pacjentowi, którego zaopatrzono wcześniej funkcjonalnymi protezami całkowitymi opartymi na rejestracji indywidualnej zwarcia.

The study describes a method of making a surgical template and implanting mini implants (together with control of occlusion) for a patient who previously had functional complete dentures based on individual bite registration.

W pracy przedstawiono przypadek pacjentki z częściowym, obustronnym brakiem miejsca dla kłów stałych w szczęce. Pacjentka w wieku 11 lat i 2 miesięcy zgłosiła się do Poradni Ortodontycznej z powodu dyskomfortu związanego z przedsionkowo wyrzynającym się zębem 13 oraz podniebiennie ustawionym zębem 12. Analiza modeli diagnostycznych wykazała zwężenie szczęki, zgryz krzyżowy w obrębie zębów 55 i 12, brak miejsca dla zębów 13 i 23, stłoczenie zębów siecznych dolnych, niezgodność linii symetrii z przesunięciem górnej linii w prawo, płytki nagryz pionowy. Zaplanowano leczenie dwuetapowe. W pierwszym etapie dokonano ekspansji szczęki i jej nieznacznego wysunięcia za pomocą aparatu ze śrubą hyrax na płaszczyznach akrylowych oraz maski twarzowej Petita. Faza ta trwała osiem miesięcy. W drugiej fazie uszeregowano zęby aparatami stałymi cienkołukowymi górnym i dolnym. Całkowity czas leczenia wyniósł dwadzieścia pięć miesięcy. Ekspansja szczęki oraz wydłużenie górnego łuku zębowego umożliwiły odtworzenie miejsca dla zębów 13, 23. Leczenie ortodontyczne pozwoliło na uszeregowanie zębów, uzyskanie zgodności linii pośrodkowych, prawidłowego nagryzu pionowego oraz zadowalającego rezultatu estetycznego.

The study describes a case of a female patient with partial bilateral lack of room for permanent canines in the maxilla. The patient, aged 11 years and 2 months, presented at the orthodontic clinic due to discomfort associated with the sulcal labial or vestibular erupting 13 and palatally located 12. Analysis of study models showed a narrowing of the maxilla, crossbite in the region of teeth 55 and 12, lack of room for teeth 13 and 23, crowding of the lower incisors, lack of symmetrical midlines with translation movement of the upper line to the right and shallow vertical overbite. Treatment was planned in two stages. In the first stage expansion of the maxilla was carried out with its slight overjet, with the help of a hyrax screw on acrylic planes and a Petit face mask. This stage lasted for eight months. In the second phase the teeth were aligned using upper and lower thin arch fixed appliances. The total time taken for the treatment was twenty five months. Expansion of the maxilla and its slight enlargement of overjet enabled the formation of a place for teeth 13, 23. Orthodontic treatment allowed for the aligning of teeth, attaining agreement in the midline and the correct vertical overbite and a satisfactory aesthetic result.

Okluzja odgrywa kluczową rolę w leczeniu protetycznym, ortodontycznym i zachowawczym, a jej prawidłowa rekonstrukcja jest podstawą osiągnięcia powodzenia leczenia stomatologicznego. Błędy popełniane podczas tego zabiegu mogą być przyczyną jatrogennych uszkodzeń układu stomatognatycznego.

Celem pracy jest opisanie czynności klinicznych i metod stosowanych w trakcie wyznaczenia i rejestracji okluzji centralnej w różnych sytuacjach klinicznych. Przedstawiono metody z zastosowaniem rejestratów woskowych, wzorników zwarciowych oraz z użyciem sztyftu węwnątrzustnego. 
 

Occlusion plays a key role in prosthetic, orthodontic and conservative treatment and its correct reconstruction is the basis of achieving success in dental treatment. Mistakes made during this procedure may be a cause of iatrogenic damage of the stomatognathic system. The aim of the study was to describe the clinical procedures and methods used during the course of determining and registration of centric occlusion in various clinical situations. A description is given of methods using wax registrations, occlusal bite blocks and using an intraoral bite tray.

W kolejnym przypadku z praktyki autora pracy, opisanym w fotoreportażu klinicznym powodem zgłoszenia się pacjentki na konsultację był problem natury estetycznej. Podczas pierwszej wizyty okazało się, że ustalając plan leczenia, należy uwzględnić niechęć pacjentki do użytkowania protezy. Dzięki zastosowaniu w procesie leczniczym licówek i mostów porcelanowych oraz podparć szklanych uzyskano zarówno zamierzony efekt terapeutyczny, jak i estetyczny. 
 

In a further case from the author’s practice, described with a clinical photo-report about the presentation of a female patient for consultation due to a problem of aesthetics. During the first visit, when deciding on the treatment plan, it was taken into account that the patient does not want to wear a denture. Thanks to treatment using porcelain facings and bridges and to glass supports both the desired therapeutic effect and the aesthetics were achieved.

Ból głowy może być spowodowany wieloma czynnikami, między innymi chorobami zębów, szczęk i związanych z nimi struktur. Zatrzymane i przemieszczone zęby mądrości mogą stać się przyczyną torbieli zawiązkowych, które wywołują bóle neuralgiczne. W pracy przedstawiono nietypowy sposób leczenia torbieli zawiązkowej.

Headache may be caused by many factors, by disease of the teeth, jaws and structures associated with them, among others. Impacted and displaced wisdom teeth may be a cause of follicular cysts that cause neuralgic pain. The study describes an untypical way of treating follicular cysts.

W części drugiej pracy opisano odbudowę korony zęba złamanej w następstwie urazu z zastosowaniem wkładu koronowo-korzeniowego.

The second part of the study describes crown restoration after traumatic fracture, using a root post.

W opracowaniu opisano krok po kroku procedurę odbudowy zrębu zęba w różnych przypadkach klinicznych oraz cementowanie wkładów z włókna szklanego materiałami samotrawiącymi, które nie wymagają stosowania systemów łączących. Podstawą opracowania są 4 przypadki kliniczne przedstawione w artykułach Howarda S. Glazera, DDS: Speedy Success with Spee-Dee Build-Up.

The study gives a step by step description of the procedure of rebuilding the tooth bulk in various clinical cases and of cementing glass fibre posts using self etching materials that do not require the use of bonding systems. The bases of this study are four clinical cases described in articles by Howard S. Glazer, DDS, entitled “Speedy Success with Spee-Dee Build-Up”.

We współczesnej stomatologii stosuje się coraz doskonalsze metody opracowania i wypełniania kanałów korzeniowych. W połączeniu z prężnie rozwijającą się diagnostyką obrazową w rękach lekarzy stanowią one narzędzie, umożliwiające skuteczne postępowanie w przypadkach klinicznych, które wcześniej nie kwalifikowały się do leczenia endodontycznego. W pracy opisano przypadek powtórnego leczenia endodontycznego pierwszego zęba trzonowego dolnego z wykorzystaniem współczesnych standardów leczenia endodontycznego. Zastosowanie diagnostyki trójwymiarowej CBCT ujawniło obecność czwartego niewypełnionego kanału dalszego w zębie 46.

In modern dentistry use is made of better and better methods of instrumentation and filling of root canals. Together with the rapidly developing imaging diagnostics, dentists have in their hands tools that enable effective action in clinical cases that previously did not qualify for endodontic treatment. The study describes a case of endodontic re-treatment of the first lower molar using contemporary standards for endodontics. The use of CBCT diagnostics revealed the presence of a fourth unfilled distolingual canal in tooth 46.

Liszaj płaski jest występującą w kilku postaciach klinicznych przewlekłą chorobą skóry i błon śluzowych, którą cechuje obecność charakterystycznych wykwitów grudkowych. Etiopatogeneza liszaja płaskiego nie jest w pełni wyjaśniona, jednak dużą rolę w powstawaniu choroby przypisuje się czynnikom immunologicznym. Ważnym czynnikiem jest także stan emocjonalny pacjenta, a zwłaszcza jego podatność na stres. W pracy przedstawiono opis przypadku 49- letniej pacjentki leczonej z powodu liszaja płaskiego umiejscowionego na błonie śluzowej jamy ustnej. Wdrożone leczenie chirurgiczne z radykalnym wycięciem zmiany pęcherzowej doprowadziło do wygojenia zmiany chorobowej. Wynik badania histopatologicznego potwierdzający rozpoznanie kliniczne wpłynął pozytywnie na stan emocjonalny pacjentki. Jak się wydaje, dużą rolę w powstawaniu zmian należy przypisywać czynnikom emocjonalnym, które w miarę możności powinno się eliminować w celu osiągnięcia lepszego efektu terapeutycznego.

Lichen planus occurs in various clinical forms as a chronic disease of the skin and mucous membranes that is characterised by papular rashes. The aetiopathology has not been fully explained but a big role as to how it arises is attributed to immunological factors. An important factor is also the emotional state of the patient and particularly susceptibility to stress. The study describes a case of a 49-year-old female treated for lichen planus located in the oral mucosa. Using surgery with radical excision of the vesicular changes lead to healing of the disease changes. Histopathology confirming the clinical diagnosis had a positive effect on the emotional state of the patient. As it appears, a large role in the arising of the changes should be attributed to emotional factors that, as far as possible, should be eliminated with the aim of obtaining a better therapeutic effect.

Możliwość określenia czynników prawidłowej okluzji jest przedmiotem licznych badań. Mają one istotny wpływ na diagnozę oraz następową rehabilitację pacjentów protetycznych i ortodontycznych. Obecny rozwój narzędzi diagnostycznych, a także technik klinicznych i laboratoryjnych umożliwia wykonanie funkcjonalnych i estetycznych rekonstrukcji protetycznych. W ciągu ostatnich lat do uznanych metod diagnostyki instrumentalnej stawu skroniowo-żuchwowego dołączyły wspomagane komputerowo systemy pomiarowo-obliczeniowe. W pracy przedstawiono możliwości zastosowania współczesnej technologii elektronicznej do oceny czynności i budowy układu ruchowego narządu żucia.

Wykorzystując system aksjografii elektronicznej Arcus-Digma, poddano badaniu zależność wybranych parametrów mierzalnych ruchów żuchwy, tj. kąta prowadzenia drogi stawowej, kąta Bennetta dla strony prawej i lewej oraz prowadzenia przedniego.

Zastosowana w badaniu wspomagana komputerowo technika pomiarowa pozwala na zobiektywizowanie oceny porównawczej geometrii zwarcia w powiązaniu z zakresem przemieszczeń głów żuchwy w ssż odpowiadających czynnościowo ukształtowanym warunkom zgryzowym podczas artykulacji zwarciowej.
 

The possibility of describing factors of correct occlusion is the subject of numerous studies. They have a significant influence on diagnosis and the subsequent rehabilitation of prosthetic and orthodontic patients. The present development of diagnostic tools and also clinical and laboratory techniques make it possible to carry out functional and aesthetic prosthetic reconstructions. In recent years, to the accepted instrumental diagnostic methods for the temporomandibular joint, computer aided measuring-calculating systems have been added. This study describes the possibilities of using modern electronic technology for evaluating function and build up of the movements of the chewing apparatus. Using the axiographic electronic system Arcus-Digma, study was made of the interdependence of selected measurable parameters of mandibular movements, i.e. angle guiding joint path, Bennett angle for right and left sides and anterior guidance. The computer aided measuring technique used in the study allows for an objective comparative evaluation of occlusal geometry in connection with the range of displacement of mandibular condyles in the TMJ corresponding to the functional shaping of bite conditions during occlusal articulation.

Praca ma na celu przedstawienie dziejów i praktykowania stomatologii w Japonii od czasów najdawniejszych aż do początków XX wieku.

The study aims to describe dentistry in Japan from earliest times to the beginning of the XX century.