What do we know about fluorine today? – review of the literature. Part I

Karolina Maciejewska‑Kopyt, Izabela Anna Niedźwiecka

Streszczenie
Fluor jest pierwiastkiem rozpowszechnionym w środowisku współczesnego człowieka. Związki fluoru wykazują korzystne działanie, ale przekroczenie pewnej granicy kumulacji fluoru w organizmie może wywołać bardzo niepożądane skutki zdrowotne. Zatrucie fluorem (ostre czy przewlekłe) jest realne przy jego niekontrolowanej podaży łącznie z różnych źródeł (woda, powietrze, pokarm, źródła egzogenne np. preparaty stosowane w stomatologii) itd. Istotny jest także okres rozwojowy człowieka oraz stężenie i czas ekspozycji na związki fluoru, które mogą się kumulować w organizmie i w konsekwencji wywołać dalekosiężne skutki uboczne. Należy zaznaczyć, że dopuszczalne stężenie fluoru wg WHO wynosi w wodzie 0,5-1,0 mg/l, a w powietrzu 0,05 mg/m³. Aby związki fluoru nie były toksyczne dla człowieka, należy przestrzegać dopuszczalnych norm dziennej jego podaży. Celem pracy jest zwrócenie uwagi na działanie fluoru na organizm człowieka według współczesnej wiedzy (na podstawie piśmiennictwa).
 
AbstractFluorine is a widespread element in the modern human environment. Fluoride compounds have beneficial effects, but exceeding a certain limit of fluorine accumulation in the body can cause very undesirable health effects. Fluoride poisoning (acute or chronic) is real with uncontrolled supply of fluoride from various sources (water, air, food, exogenous sources, eg preparations used in dentistry etc.). The developmental period of a human being and the concentration and time of exposure to fluoride compounds that are able to accumulate in the body and, consequently, cause far-reaching side effects are also significant. It should be noted that the admissible WHO fluoride concentration in water is 0.5-1.0 mg/l and 0.05 mg/ m³ in air.  To keep human health, the supply of fluoride should be respected. The aim of the work is to draw attention to the effect of fluoride on the human body according to modern knowledge (based on the literature). 

Hasła indeksowe: fluor, woda i pożywienie, metabolizm

Key words: fluorine, water and food, metabolism


PIŚMIENNICTWO
1. Perumal E. i wsp.: A brief review on experimental fluorosis. Toxicol. Lett., 2013, 223, 236-251.
2. Tanasiewicz M.: Potencjalne zagrożenia wynikające z błędnych algorytmów stosowania profilaktyki fluorkowej. Twój Prz. Stomatol., 2014, 9, 59-65.
3. Hudzik G., Czapla B.: Zawartość fluorków w wodzie wodociągowej w województwie śląskim w latach 2009-2014. Twój Prz. Stomatol., 2014, 11, 104-106.
4. Stogiera A., Buczkowska-Radlińska J.: Antropogeniczne źródła fluoru – wpływ na otaczające środowisko i stan zdrowia człowieka – przegląd piśmiennictwa. Dental Forum, 2014, XLII, 2, 57-62.
5. Kozłowski J.: Narażenie konsumentów wody do picia na fluor w zależności od regionu Polski. Med. Środow., 2001, 4, 2, 35-43.
6. Jędra M. i wsp.: Zawartość fluoru w całodziennych racjach pokarmowych małych dzieci w Polsce. Rocz. PZH, 2011, 62, 3, 275-281.
7. Tytz-Chojnowska A., Strużycka I., Szaniawska K.: Ocena wiedzy mieszkańców Malborka na temat stosowania fluorkowanej wody pitnej. Nowa Stomatol., 2010, 4, 152-157.
8. Weyna E., Buczkowska-Radlińska J., Grocholewicz K.: Bezpieczeństwo profilaktyki fluorkowej w świetle wiedzy studentów i lekarzy oraz dowodów naukowych. Czas. Stomatol., 2005, LVIII, 6, 397-403.
9. O’Mullane D.M. i wsp.: Fluoride and oral health. Community Dent. Health, 2016, 33, 69-99.
10. Peplińska M. i wsp.: Obraz fluorozy zębów na podstawie wskaźnika Deana i wskaźnika T-F oraz choroby próchnicowej u dzieci zamieszkujących tereny zaopatrywane w wodę pitną o średniej zawartości fluoru 2,25 mg/l. Ann. Acad. Med. Gedan., 2015, 45, 35-43.
11. Proc P. i wsp.: Condition of periodontal tissues and occlusion in people living in area with a higher than optimal level of fluoride in drinking water. J. Stoma., 2012, 65, 6, 836-844.
12. Wochna-Sobańska M. i wsp.: Występowanie fluorozy i próchnicy u 12- letnich dzieci zamieszkałych na terenach z ponadoptymalnym poziomem fluoru w wodzie pitnej. Czas. Stomatol., 2009, 62, 3, 178-183.
13. Kula Z.: Potęga fluoru w stomatologii. Art Dent., 2016, 1, 59, 42-45.
14. Schamschula R.G. i wsp.: The fluoride content of selected foods in relation to the fluoride concentration of water. Acta Physiol. Hung., 1988, 72, 2, 217-227.
15. Pawłowska-Góral K. i wsp.: Zawartość jonów fluorkowych w wybranych warzywach z terenów przemysłowych. Żyw. Człow., 2005, XXXI, supl. I., 825-829.
16. Opydo-Szymaczek J., Opydo J.: Fluoride content of beverages intended for infants and young children in Poland. Food Chem Toxicol., 2010, 48, 10, 2702-2706.
17. Malinowska E. i wsp.: Assessment of fluoride concentration and daily intake by human from tea and herbal infusions. Food. Chem. Toxicol., 2008, 46, 3, 1055-1061.
18. Opydo-Szymaczek J.: Fluoride exposure from diet in infants and young children fed with the foodstuffs for particular nutritional use. Dent. Med. Probl., 2012, 49,2, 209-215.
19. Sikorska-Jaroszyńska M.H.J. i wsp.: Tea – natural source of fluoride compounds. Curr. Issues Pharm. Med. Sci., 2012, 25, 3, 247-249.
20. Bilek M. i wsp.: Analiza wybranych parametrów jakościowych i zdrowotnych win wytrawnych. Bromat. Chem. Toksykol., 2013, XLVI, 4, 440-448.
21. Palczewska-Komsa M. i wsp.: Fluoroza u człowieka i zwierząt. Med. Środow., 2015, 18, 4, 57-61.
22. Adamowicz-Klepalska B. i wsp.: Current knowledge of individual fluoride prevention of dental caries in children and young adults. Panel of Independent Experts. J. Stoma., 2013, 66, 4, 428-453.
23. Olczak- Kowalczyk D. i wsp.: Stanowisko polskich ekspertów dotyczące indywidualnej profilaktyki fluorkowej choroby próchnicowej u dzieci i młodzieży. Nowa Stomatol., 2016, 21, 1, 47-73.
24. Telesiński A., Śnioszek M.: Bioindykatory zanieczyszczenia środowiska naturalnego fluorem. Bromat. Chem. Toksykol., 2009, 42, 1148-1154.
25. Szczepańska J., Pawłowska E.: Niektóre problemy związane z toksykologią fluorków. Nowa Stomatol., 2007, 2-3, 82-87.
26. Sikorska-Jaroszyńska M.H.J. i wsp.: Acute fluoride poisoning. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, 2011, XXIV, 2, 1, 9-13.
27. Turska-Szybka A., Olczak- Kowalczyk D.: Zastosowanie środków profilaktycznych z wysokim stężeniem fluoru u dzieci i młodzieży. Możliwości i ograniczenia. Nowa Stomatol., 2012, 3, 102-107.