ARTYKUŁ ORYGINALNY
Guzy gruczołów ślinowych – analiza epidemiologiczna pacjentów Oddziału Chirurgii Szczękowo-Twarzowej 10. Wojskowego Szpitala Klinicznego z Polikliniką w Bydgoszczy w latach 2015-2022

Salivary glands tumors – epidemiologic analysis of patients hospitalized in Maxillofacial Surgery Ward of 10th Military Research Hospital and Polyclinic in Bydgoszcz in years 2015-2022

Jakub Wójcicki, Maciej Rozwadowski, Justyna Czarnota

Streszczenie
W latach 2015-2022 w Oddziale Chirurgii Szczękowo-Twarzowej 10. Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy hospitalizowanych było 66 chorych, u których badanie histopatologiczne potwierdziło nowotwór w obrębie jednego z gruczołów ślinowych. Dane zebrano na podstawie rozpoznań klinicznych, wywiadów, protokołów operacyjnych, a każdy z analizowanych przypadków został potwierdzony rozpoznaniem histopatologicznym nowotworu gruczołu ślinowego. Dane scharakteryzowano w kontekście rozpoznania, złośliwości guza, płci i wieku pacjentów oraz lokalizacji guza. Analiza danych pokazuje, że w badanej grupie reprezentatywnej w obrębie gruczołów ślinowych najczęściej występowały guzy łagodne (76%) i objawiały się w większości pomiędzy 6. a 7. dekadą życia. Wśród nich najwięcej stwierdzono przypadków gruczolakotorbielaka brodawczakowatego limfatycznego (guza Warthina), który stanowił 50% guzów łagodnych, oraz gruczolaka wielopostaciowego (guz mieszany), który z kolei stanowił 38% przypadków guzów łagodnych. Guzy złośliwe (24%) były najczęściej reprezentowane przez raka płaskonabłonkowego, raka gruczołowego, chłoniaka oraz raka gruczołowo-torbielowatego (oblak) – wszystkie po 18,75% przypadków złośliwych. Występowały one w znacznej większości u pacjentów w 7.-8. dekadzie życia. Kobiety stanowiły 51,5%, a mężczyźni 48,5% chorych. Wśród płci nie odnotowano znacznej różnicy częstości występowania guzów łagodnych (76,5% u kobiet i 75% u mężczyzn) i złośliwych (23,5% u kobiet i 25% u mężczyzn). W zależności od lokalizacji nowotwory łagodne stanowiły: 88,89% przypadków guzów ślinianki przyusznej (z czego jeden był zlokalizowany w dodatkowym płacie ww. gruczołu), 50% guzów ślinianki podżuchwowej oraz 50% przypadków guzów w obrębie małych gruczołów ślinowych; nie odnotowano ich natomiast w śliniance podjęzykowej. Nowotwory złośliwe stanowiły 11,11% guzów ślinianki przyusznej, 50% ślinianki podżuchwowej i 50% małych gruczołów ślinowych, a także 100% rozpoznań w śliniance podjęzykowej. Na podstawie przedstawionych danych można zauważyć, że procentowy rozkład nowotworów złośliwych i łagodnych w obrębie różnych gruczołów ślinowych nie ulega zmianom, jednak w analizowanym materiale klinicznym zwraca uwagę przewaga częstości występowania guza Warthina nad guzem mieszanym.

Abstract
Between 2015 and 2022, there have been 66 patients hospitalized in Maxillofacial Surgery Ward of 10th Military Research Hospital and Polyclinic in Bydgoszcz in which a salivary gland neoplasm has been diagnosed in pathologic report. The date has been collected basing on patients’ histories, clinical diagnoses, operational protocols and every analyzed case has a neoplasm confirmation in pathology report. The collected data have been grouped basing on diagnose, malignancy, localization and also sex and age of the patient. In the analyzed group salivary gland tumors most of them (76%) was benign, usually they showed up between 6th and 7th decade of life. Most common diagnosis was papillary cyst adenoma lymphomatosum (Warthin’s tumor) – 50% of benign tumors cases and pleomorphic adenoma (benign mixed tumor) – 38% of benign tumors cases. Malignant tumor (24% of all the cases) was mainly: squamous cell carcinoma, adenocarcinoma, lymphoma, and adenoid cystic carcinoma – every of them was 18,75% of malignant tumors. Mostly they occurred in patients in 7th to 8th decade of life. The group consisted of 51,5% females and 48,5% males. There was no significant difference in frequency of benign (76,5% in females and 75% in males) and malignant (23,5% in females and 25% in males) neoplasms between sexes. Depending on localization benign tumors were 88,89% of parotid gland tumors (one of them was located in accessory lobe of parotid gland), 50% of tumors located in submandibular gland and 50% of tumors located in small salivary glands. Diagnosis of parotid tumors was malignant in 11,11%, 50% in submandibular gland and small salivary glands. 100% of tumors in sublingual gland was malignant. Basing on the presented data we may state that benign to malignant tumor ratio and their localization predilection did not change in the last years, however it may seem interesting that we have noticed more Warthin’s tumor cases then benign mixed tumor cases.

Hasła indeksowe: ślinianki, nowotwory, onkologia, chirurgia szczękowo-twarzowa

Key words: salivary glands, neoplasms, oncology, oromaxillofacial surgery

Piśmiennictwo

1. To VSH, Chan JYW, Tsang RKY i wsp. Review of Salivary Gland Neoplasms. ISRN Otolaryngol. 2012; 2012: 872982.
2. Ziółkowska M, Bień S, Okła S, Żyłka S. Charakterystyka epidemiologiczno-kliniczna 705 nowotworów gruczołów ślinowych. Otolaryngol Pol. 2013; 67(3): 154-163.
3. Bień S, Ziółkowska M, Kamiński B i wsp. Ocena epidemiologiczna i kliniczna nowotworów gruczołów ślinowych. Studia Medyczne Akademii Świętokrzyskiej. 2006; 3: 21-29.
4. Souza Lima S, Ferreira Soares A, de Amorim RFB i wsp. Epidemiologic profile of salivary gland neoplasms: analysis of 245 cases. Braz J Otorhinolaryngol. 2005; 71(3): 335-340.
5. Jałocha-Kaczka A, Kolary-Siekierska K, Miłoński J i wsp. Own experience in the treatment of major salivary gland tumors. Otolaryngol Pol. 2020; 74(3): 17-22.Wyszyńska-Pawelec G, Gontarz M, Zapała J i wsp. Minor salivary gland tumours of upper aerodigestive tract: a clinicopathological study. Gastroenterol Res Pract. 2012; 2012: 780453.
6. Stryjewska-Makuch G, Kolebacz B, Janik MA i wsp. Increase in the incidence of parotid gland tumors in the years 2005-2014. Otolaryngol Pol. 2017; 71(2): 29-34.