MS 2022; 2: 86-90.

Digitalizacja, cyfryzacja, transformacja cyfrowa, to trzy pojęcia, które w literaturze stosowane są wymiennie przez autorów opisujących świat, w którym wiodącą rolę odgrywają innowacje technologiczne. Jak wskazali J. Scott Brennen i Daniel Kreiss z University of North Carolina School of Media and Journalism, ta elastyczność doprowadziła do tego, że każdy konotuje ww. sformułowania z nieco innymi wartościami, co utrudnia rzetelną komunikację. Badacze zaproponowali, by „cyfryzacją” opisywać nie tyle konkretne rozwiązania czy przypadki, ale ogólną interakcję pomiędzy technologiami cyfrowymi – w szczególności z zakresu komunikacji cyfrowej, systemów, sztucznej inteligencji czy robotyki – w wyniku której poszczególne obszary życia człowieka są rewolucjonizowane. Powszechnie używa się określenia, że ludzkość znajduje się obecnie na etapie „rewolucji cyfrowej”. W myśl powyższej definicji chodzi o przebudowanie poszczególnych dziedzin, codziennych czynności w taki sposób, by w ich centrum znalazły się rozwiązania cyfrowe. Świetnym przykładem jest zagadnienie pracy: pozostało już niewiele dziedzin, w których pracownicy nie wykonują jej przy wsparciu elektronicznych interfejsów, robotów czy infrastruktury e‑komunikacji takiej jak e‑mail.
Źródło: firma 3Shape.

W wymiarze biznesowym, szybka implementacja rozwiązań cyfrowych umożliwia odblokowanie zupełnie nowych, bądź wzmocnienie bieżących źródeł przychodu, ale równocześnie – modernizację przedsiębiorstwa w taki sposób, by było gotowe na pojawienie się i wykorzystanie nowych możliwości biznesowych. Podobne rozwiązania wdraża bowiem obecnie cały rynek – od gabinetów stomatologicznych i laboratoriów protetycznych, po producentów samochodów. Przyszłe współprace biznesowe będzie determinowało to, czy systemy firmy czy gabinetu umożliwiają komfortową pracę z partnerem. Podobnie zmieniają się postawy konsumentów i pacjentów, którzy swoje życie przenoszą do świata aplikacji, programów, komputerów i smartfonów. Coraz częściej oczekują oni, że także opieka zdrowotna, w tym stomatologiczna, będzie świadczona na ich rzecz z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Cyfryzacja jest zatem koniecznością, bez której utrzymanie list pacjentów będzie coraz trudniejsze.

Pęd świata w kierunku cyfryzacji w wielu osobach wywołuje poczucie niepokoju tempem i skalą zachodzących zmian. Jednak to właśnie dlatego już teraz należy wdrażać nowe rozwiązania technologiczne. To właśnie podejmowane dziś przez stomatologów i techników dentystycznych wybory mają realną siłę, by kształtować przyszłość.

Źródło: firma 3Shape.

Cyfryzacja gabinetów stomatologicznych
Cyfryzacja w gabinecie stomatologicznym to proces wdrożenia w klinice specjalistycznego oprogramowania i urządzeń elektronicznych, które umożliwiają lekarzowi wykonywanie codziennych, powtarzalnych prac w sposób bardziej efektywny, wygodny i komfortowy. Przykładowo, dzięki skanerom wewnątrzustnym możliwe jest uzyskanie cyfrowego obrazu 3D jamy ustnej. Cały proces trwa około 2 minuty na jeden łuk, nie wymaga zastosowania masy wyciskowej, jest znacznie dokładniejszy niż analogowe metody. Jednak najważniejszą zaletą stosowania skanera jest to, że stomatolog odzyskuje czas, który może przeznaczyć na zaopiekowanie się kolejnymi pacjentami. Rozwiązań dostępnych dla lekarzy jest bardzo wiele, wiele technologii wspiera także pracowników administracyjnych gabinetu, pomagając im w optymalizacji pracy.
Źródło: firma 3Shape.

Co jeszcze można zyskać dzięki wdrożeniu rozwiązań cyfrowych?

• Zwiększenie bezpieczeństwa pacjenta dzięki indywidualizacji prac

Dla każdego stomatologa oraz technika sprawą oczywistą jest, że personalizacja ścieżki leczenia zgodnie z warunkami i potrzebami danego pacjenta jest kluczowa dla jej prawidłowego i szybkiego przebiegu. W cyfrowym gabinecie takiej indywidualizacji podlega każdy, nawet najdrobniejszy element pracy z pacjentem. Od zapisu na wizytę, przez diagnostykę, przygotowanie planu leczenia i przedstawienie go pacjentowi w sposób jak najbardziej przystępny. Przykładowo, dzięki skanerom wewnątrzustnym i oprogramowaniu do projektowania cyfrowego lekarz wraz z technikiem mogą jednocześnie, w czasie rzeczywistym przygotować wspólnie strategię leczenia, która będzie brała pod uwagę nawet najdrobniejsze cechy charakterystyczne jamy ustnej pacjenta. Wspomniane oprogramowanie przetwarza bowiem zebrane dane na obiekty graficzne widoczne na ekranie monitora.

• Więcej czasu

Przygotowanie wycisków, koron tymczasowych czy innych prac jest coraz częściej i silniej automatyzowane, uwalniając techników i lekarzy od czasochłonnej pracy ręcznej. Innowacyjne technologie medyczne pozwalają zredukować, a w niektórych przypadkach wręcz całkowicie eliminować żmudne, mechaniczne, powtarzalne czynności. Warto zwrócić uwagę, że pobranie wycisku jednego mostu z użyciem skanera zajmuje kilka minut, zaś wykonanie tej samej pracy tradycyjną masą trwa trzykrotnie dłużej. Mnożąc ten czas przez liczbę przyjmowanych w skali miesiąca pacjentów, gabinet oszczędza całe godziny pracy lekarza i pozostałego personelu.

Nie należy się obawiać zjawiska automatyzacji, ponieważ maszyny nigdy nie dościgną i nie zastąpią umiejętności profesjonalistów. Człowiek zawsze będzie odgrywał centralną rolę w procesie opieki nad pacjentem. Maszyny pozwalają uwolnić się całkowicie od nużących działań, dzięki czemu można przyjąć większą liczbę pacjentów, przeprowadzić bardziej skomplikowane zabiegi czy przeznaczyć więcej czasu na własny rozwój poprzez uczestnictwo w szkoleniach i warsztatach.

• Oszczędność dla finansów i środowiska

Cyfryzacja gabinetów oraz laboratoriów ma także bezpośrednie przełożenie na ich działalność niezwiązaną bezpośrednio z leczeniem pacjentów. Współczesne technologie opracowywane są z myślą o jak największej efektywności energetycznej, zużycia materiałów oraz kosztów eksploatacji. Wynika to z bezprecedensowych wyzwań związanych ze zmianami klimatu oraz walki wszystkich sektorów gospodarki – w tym ochrony zdrowia – o ochronę środowiska. Dla lekarzy i techników, wdrożenie rozwiązań cyfrowych przekłada się nie tylko na realizację tych celów, ale i realne oszczędności w prowadzeniu działalności. Prostym przykładem jest tutaj możliwość zastąpienia masy wyciskowej pobraniem skanu, zaś żmudnego modelowania koron tymczasowych projektowaniem komputerowym i drukarką 3D lub frezarką stomatologiczną. Dzięki temu zmniejsza się ilość śmieci, co stanowi zysk dla środowiska, ale również gabinetu, w którym zmniejszają się koszty eksploatacji, utylizacji zużytych materiałów oraz mediów takich jak energia elektryczna.

• Zaangażowanie pacjenta w proces leczenia

W przeszłości pacjent przychodził do gabinetu na wizytę, siadał na fotelu, a lekarz dokonywał przeglądu stanu uzębienia, diagnozował ewentualne problemy i wyznaczał ścieżkę leczenia, na którą pacjent ewentualnie wyrażał zgodę. Jak jednak każdy lekarz dobrze wie, wraz z upowszechnieniem Internetu ten schemat został złamany. Pacjenci nie tylko próbują diagnozować się samodzielnie, wyszukując informacje w sieci, ale mają też dostęp do niezliczonych forów medycznych. Dla wielu specjalistów ta nowa „eksperckość pacjentów” może być ogromnym utrudnieniem w pracy, o ile nie zostanie odpowiednio ukierunkowana. W cyfrowym gabinecie relacja i forma komunikacji pomiędzy pacjentem a lekarzem istotnie się zmienia. Dzięki postępowi specjaliści zyskują dostęp do rozwiązań, które pozwalają na pokazanie pacjentowi, jak może zmienić się jego uśmiech, jaki jest spodziewany efekt danej ścieżki leczenia.Te wizualizacje, tworzone z wykorzystaniem statystyki i danych z całego świata, przy wsparciu zaawansowanych algorytmów, istotnie ułatwiają dialog z pacjentem. Technologia dostarcza nowej płaszczyzny dla dialogu pomiędzy specjalistą a laikiem, dzięki czemu łatwiej jest im nawiązać efektywną współpracę.


Źródło: firma 3Shape.

Co składa się na cyfryzację gabinetu?
Każdy gabinet stomatologiczny ma unikalne potrzeby, dlatego proces cyfryzacji procedur, pracy, doboru rozwiązań powinien być planowany w sposób indywidualny. W ten sposób cały personel kliniki będzie chętniej korzystał z nowych narzędzi. Możliwe jest wyróżnienie kilku głównych, wspólnych elementów procesu transformacji. Rekomendacje z poniższej listy można wdrażać zgodnie z zaproponowanym porządkiem, ale należy mieć na uwadze, że można z powodzeniem pracować cyfrowo, nie wdrażając wszystkich lub zamieniając ich kolejność. Elastyczność jest jedną z koronnych cech postępu technologicznego – ważne by dobrać takie rozwiązania, które już od pierwszego dnia będą pracowały wspólnie z lekarzem dla dobra pacjentów.

• Elektroniczne zarządzanie kliniką i komunikacją

Pierwszym i najbardziej podstawowym etapem cyfryzacji kliniki jest wprowadzenie narzędzi elektronicznych do komunikacji i zarządzania. Systemy e‑recepcji pozwalają przykładowo na wygodne zarzadzanie kalendarzem, generowanie raportów finansowych czy automatyczne przypominanie o wizytach. Cyfryzacja komunikacji może też polegać na udostępnieniu pacjentom możliwości komunikacji z gabinetem poprzez Facebook Messenger lub w bardziej zaawansowanej formie wdrożeniu chatbota, czyli elektronicznego asystenta, który zautomatyzuje część obsługi pacjenta. Ten prosty ruch umożliwi wykonanie pierwszego kroku w zakresie przeniesienia całości komunikacji i obiegu danych w gabinecie do obiegu elektronicznego. W tym miejscu warto zwrócić uwagę, że im wcześniej gabinety rozpoczną tę ścieżkę, tym łatwiej będzie im także zrealizować wymagania, które stawiane są im w ramach ustawy o EDM – Elektronicznej Dokumentacji Medycznej.

• Skaner wewnątrzustny

Drugim i związanym już stricte z pracą lekarza etapem jest wprowadzenie wspomnianych już wcześniej skanerów wewnątrzustnych. Po pierwsze pozwalają one znaczenie zwiększyć precyzje wykonywanych wycisków, w stosunku do tego, co oferuje tradycyjna masa. Po drugie skanery pozwalają na współpracę z niemalże dowolnym laboratorium cyfrowym w kraju, gdyż wszystkie informacje o pacjencie wysyłane są online, bez oczekiwania na kuriera, jak ma to miejsce w przypadku tradycyjnych wycisków fizycznych. Co istotne, współczesne skanery zintegrowane są z oprogramowaniem CAD, które umożliwia prezentowanie zebranych danych na ekranie komputera w formie interaktywnych modeli. Rozszerza to istotnie zasób narzędzi lekarza do efektywnej komunikacji z pacjentem – dziś można mu na modelu pokazać nie tylko metody leczenia, ale i etapy zmian w procesie leczenia. Te same skany lekarz może także przesyłać w celu konsultacji swoim kolegom nie tylko z Polski, ale i całego świata, co otwiera całkowicie nową ścieżkę opieki nad najbardziej złożonymi przypadkami.

• Systemy CAD

CAD to skrót od Computer Aided Design czyli projektowania wspomaganego komputerowego. Tego typu systemy pozawalają na projektowanie skomplikowanych, wirtualnych obiektów. W przypadku lekarzy dentystów mogą to być wszelkiego rodzaju prace protetyczne, jak chociażby korony. To właśnie programy oparte na CAD umożliwiają funkcjonowanie skanerów wewnątrzustnych, generowanie modeli cyfrowych jamy ustnej pacjenta, czy planowanie ścieżek leczenia na ekranie tabletu czy komputera.

• Systemy CAM

CAM to z kolei skrót od Computer Aided Manufacturing, czyli produkcji wspomaganej komputerowo. Oprogramowanie tej klasy działa w pewnym uproszczeniu jak Translator Google, który tłumaczy model opracowany z użyciem programów CAD na język zrozumiały dla maszyn. Co to oznacza? Że każda informacja wprowadzona na ekranie komputera przez lekarza czy technika do modelu jamy ustnej pacjenta zostanie odwzorowana 1:1 w świecie rzeczywistym przez maszynę: drukarkę 3D czy frezarkę stomatologiczną. Bez oprogramowania CAM projekty lekarzy nie mogłyby zostać przeniesione ze świata cyfrowego do rzeczywistego.


Źródło: firma 3Shape.